ტრამპის ახალი ტარიფები და ჩინეთის პასუხი: სავაჭრო ომის ახალი ფაზა

აშშ–ის პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი კვლავ ამწვავებს სავაჭრო დაპირისპირებას ჩინეთთან, რაცახალი ტარიფების დაწესებით გამოიხატება. ტრამპისადმინისტრაციამ გამოაცხადა, რომ ჩინურ იმპორტზეტარიფები გაიზრდება დამატებით 10 პროცენტულიპუნქტით, რის შედეგადაც ზოგიერთ პროდუქტზეგადასახადი 45%-მდე გაიზრდება. ეს ნაბიჯი, ტრამპისთქმით, საჭიროა, რადგან პეკინი ვერ ახერხებს ფენტანილის ნაკადების შეჩერებას აშშ–ში. ჩინეთმა ამ გადაწყვეტილებას “ერთმხვრივი და ბულინგისტიპის ქმედება” უწოდა და განაცხადა, რომ მიიღებს საპასუხო ზომებს.

ბაზრის ანალიტიკოსების თქმით, ეს ტარიფების ომი არა მხოლოდ ორ ქვეყანას შორის ურთიერთობებს გააუარესებს, არამედ მნიშვნელოვნად გაზრდის ბიზნესებისა და მომხმარებლების ხარჯებს როგორც აშშ–ში, ასევე ჩინეთში. ჩინეთის სავაჭრო სამინისტრომ მკაცრად გააკრიტიკა აშშ–ის ნაბიჯი დააღნიშნა, რომ ვაშინგტონის მიერ გამოყენებული პოლიტიკა “არღვევს საერთაშორისო სავაჭრო წესებს და უგულებელყოფს ყველა მხარის ინტერესებს.”

ჩინეთის პროსახელისუფლებო გაზეთმა, Global Times–მა, რომელიც ჩინეთის კომუნისტურ პარტიასთანაა დაკავშირებული, განაცხადა, რომ პეკინი უკვე ამზადებს “ძლიერ და მძლავრ საპასუხო ზომებს,” რომელთა შორისაა როგორც ტარიფების დაწესება, ასევე არასატარიფო შეზღუდვები. ანონიმური წყაროს ცნობით, ამ ზომებში შესაძლოა შედიოდეს აშშ–ის სასოფლო–სამეურნეო და საკვები პროდუქტების იმპორტის შეზღუდვა. აღსანიშნავია, რომ 2023 წელს ჩინეთი იყო ამერიკული ფერმერული პროდუქციის უდიდესი ბაზარი, რომელიც შეადგენდა აშშ–ის აგროექსპორტის 17%-ს.

ტარიფების ომის პირველი ფაზა 2024 წლის თებერვალში დაიწყო, როდესაც ტრამპმა 25%-იანი გადასახადი დააწესა კანადისა და მექსიკის იმპორტზე. ეს გადასახადი ერთი თვით გადაიდო მოლაპარაკებების შემდეგ, თუმცა საბოლოოდ ძალაში შევიდა. პარალელურად, ჩინური იმპორტისთვის დაწესდა 10%-იანი გადასახადი, რაც მოტივირებული იყო ფენტანილის სავაჭრო შეზღუდვებით.

ჩინეთმა მალევე მიიღო საპასუხო ზომები, მათშორის:

მიუხედავად იმისა, რომ პეკინის პასუხი თავდაპირველად ზომიერი ჩანდა, ახალი ტარიფების შემდეგ სავარაუდოა, რომ ის კიდევ უფრო გაძლიერდება. ჩინეთის ეკონომიკა უკვე განიცდის შემცირებას, ხოლო საზოგადოების ნაწილის უკმაყოფილება მზარდია. შესაბამისად, ჩინეთის ლიდერები სავარაუდოდ შეეცდებიან, რომ ტრამპის ნაბიჯებს მკაცრი და სიმბოლური პასუხი გასცენ.

ტრამპისა და ჩინეთის ლიდერის, სი ძინპინის, შეხვედრა ჯერ არ შემდგარა, ხოლო აშშ–ის ფინანსთამდივანი და სახელმწიფო მდივანი აწარმოებდნენ მხოლოდ სატელეფონო მოლაპარაკებებს ჩინურ მხარესთან. ეს ქმნის სიტუაციას, სადაც მოლაპარაკებების შესაძლებლობები შეზღუდულია და სავაჭრო ომის გაგრძელების რისკი იზრდება.

2018-2020 წლებში მსგავსი დაპირისპირება უკვე მოხდა, რაც დასრულდა ნაწილობრივი შეთანხმებით, სადაც ჩინეთმა აიღო ვალდებულება, რომ შეიძენდა დამატებით 200 მილიარდი დოლარის ამერიკულ საქონელს. თუმცა, პეკინმა ეს პირობა ვერ შეასრულა. ამჯერად კი ჩინური სახელმწიფო მედია ხაზს უსვამს, რომ ქვეყანა ამ სავაჭრო ომისთვის უკეთ არის მომზადებული: მას აქვს უფრო დივერსიფიცირებული სავაჭრო პარტნიორები და აგრძელებს შიდა სტიმულირების პოლიტიკას.

ანალიტიკოსების შეფასებით, სავაჭრო ომი დიდწილად იქნება დამოკიდებული არა მხოლოდ ეკონომიკურ ფაქტორებზე, არამედ ტრამპის ადმინისტრაციის პოლიტიკურ გათვლებზე. მოსალოდნელია, რომ საპასუხო ზომები უფრო მკაცრი გახდება, განსაკუთრებით თუ აშშ–ჩინეთის ურთიერთობა კიდევ უფრო გამწვავდება.

ტრამპის ახალი ტარიფების გადაწყვეტილება სავაჭრო დაპირისპირების ახალ ფაზაში გადასვლას ნიშნავს. ჩინეთი, როგორც ჩანს, მზად არის პასუხისთვის და სავარაუდოა, რომ აშშ–ის ეკონომიკა ასევე იგრძნობს ახალი ტარიფების ზეწოლას. ვაჭრობის სფეროში ეს დაპირისპირება კვლავ ერთ–ერთ მთავარ გამოწვევად რჩება და მისი შედეგები როგორც გლობალურ, ასევე რეგიონულ ეკონომიკაზე მნიშვნელოვან გავლენას მოახდენს.