სიკვდილიანობის სტატისტიკა საქართველოში – მთავარი მიზეზები

2024 წელს საქართველოში გარდაცვლილთა რაოდენობა 43 971-მდე გაიზარდა, რაც წინა წელთან შედარებით თითქმის 3%-იანი მატებაა. ეს დინამიკა არა მხოლოდ დემოგრაფიული სტრუქტურის დაბერებას, არამედ ჯანდაცვის სისტემის აქტუალურ გამოწვევებსაც ნათლად აჩვენებს. თუმცა გარდაცვალების მიზეზების სტრუქტურა უფრო სიღრმისეულ სურათს ხატავს და ცხადყოფს, სად არის ყველაზე მაღალი რისკები ქვეყნის მოსახლეობისთვის.

სიკვდილიანობის ყველაზე მნიშვნელოვანი მიზეზი კვლავაც სისხლის მიმოქცევის სისტემის დაავადებებია, რომელთა გამო 2024 წელს 18 159 ადამიანი გარდაიცვალა. ეს კატეგორია უკავია ყველა ასაკობრივ ჯგუფში წამყვან პოზიციას და მიანიშნებს, რომ გულ–სისხლძარღვთა დაავადებები საქართველოს მოსახლეობისთვის უმთავრეს საფრთხედ რჩება. მიზეზები მრავალფეროვანია: ცხოვრების წესი, დაბალი ფიზიკური აქტივობა, საკვებ რაციონში ცხიმოვანი პროდუქტების სიჭარბე, სტრესი და გენეტიკური წინასწარგანწყობა.

მეორე ადგილს იკავებს კლინიკური და ლაბორატორიული გამოკვლევებით გამოვლენილი არაეთიოლოგიური დარღვევები (9 558 შემთხვევა), რაც იმაზე მიუთითებს, რომ ხშირია დიაგნოზის დადგენის სირთულეები ან მრავალრიცხოვანი თანხმლები დაავადებები, რომელთა კლასიფიცირებაც კონკრეტულ ჯგუფში ვერ ხერხდება. სიმსივნეები კი გარდაცვალების 13%-ს წარმოადგენს და წლიდან წლამდე მნიშვნელოვნად არ იცვლება, თუმცა მზარდი ტენდენციით ხასიათდება, განსაკუთრებით მაღალი ასაკობრივი ჯგუფებისთვის.

სასუნთქი სისტემის დაავადებები (3 641 გარდაცვლილი) ბოლო წლების განმავლობაში ხშირად იყო საზოგადოებრივი ყურადღების ცენტრში, განსაკუთრებით პანდემიისა და სეზონური გრიპის ფონზე. ეს რიცხვი კიდევ ერთხელ უსვამს ხაზს რესპირაციული დაავადებების რისკებს საქართველოში, სადაც სუსტი პროფილაქტიკური ღონისძიებები და გარემოს დაბინძურება მნიშვნელოვან როლს თამაშობს.

ტრავმები, მოწამვლები და სხვა გარეგანი მიზეზები (1 826 გარდაცვლილი) ძირითადად ასოცირდება სამუშაო და საყოფაცხოვრებო უბედურ შემთხვევებთან, ავტოავარიებთან, ალკოჰოლითა და ნარკოტიკებით მოწამვლასთან. ეს კატეგორია განსაკუთრებით მაღალია ახალგაზრდა ასაკობრივი ჯგუფებში, რაც სოციალური და საგანმანათლებლო პოლიტიკის გაუმჯობესების აუცილებლობას უსვამს ხაზს.

საჭმლის მომნელებელი სისტემის დაავადებებმა 2024 წელს 1 307 ადამიანის სიცოცხლე იმსხვერპლა. ეს მაჩვენებელი პირდაპირ კავშირშია მოსახლეობის კვების კულტურასთან, ქრონიკული დაავადებების მართვასთან და ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობასთან.

სტატისტიკა ცხადყოფს, რომ ქვეყნის სიკვდილიანობის ძირითადი მიზეზები იდენტურია როგორც ევროპული რეგიონისთვის, ასევე გლობალური ტენდენციებისთვის, თუმცა მათი მართვა საქართველოსთვის კვლავაც დიდ გამოწვევად რჩება. ჯანდაცვის პოლიტიკის გრძელვადიანი მიზანი უნდა გახდეს როგორც პრევენციული, ასევე დიაგნოსტიკური და მკურნალობის სისტემების განვითარება, რაც საბოლოოდ გამოიწვევს როგორც სიცოცხლის ხანგრძლივობის ზრდას, ასევე სიკვდილიანობის შემცირებას.