ხელოვნური ინტელექტთან დაკავშირებული ახალი პროფესიები საქართველოში: რატომ არ ჩნდება პრომპტ ინჟინერი და სხვა სპეციალისტები შრომის ბაზარზე?

ხელოვნური ინტელექტის სწრაფმა განვითარებამ მსოფლიო შრომის ბაზარზე სრულიად ახალი პროფესიული მიმართულებები ჩამოაყალიბა. კომპანიები სულ უფრო მეტად ეძებენ სპეციალისტებს, რომლებიც არა მხოლოდ პროგრამული კოდის შექმნისთვის არიან საჭირო, არამედ იმ ფუნქციებისთვისაც, რომლებიც ხელოვნური ინტელექტის სწორ მუშაობას, ეთიკურ გამოყენებასა და მაღალი ხარისხის შედეგებს უზრუნველყოფენ. ასეთ ახალ პროფესიებს შორის განსაკუთრებული ყურადღება მიიპყრო რამდენიმე როლმა: პრომპტ ინჟინერი, ეთიკის სპეციალისტი ხელოვნურ ინტელექტში, ხელოვნური ინტელექტის მომზადების სპეციალისტი და სასაუბრო ხელოვნური ინტელექტის დიზაინერი.

პრომპტ ინჟინერები მუშაობენ გენერაციული ხელოვნური ინტელექტის მოდელების მართვაზე და მათი მიერ შექმნილი შინაარსის ხარისხის გაუმჯობესებაზე. მათი მიზანია ისეთი ინსტრუქციების ჩამოყალიბება, რომ მოდელის პასუხები იყოს უფრო ზუსტი, შინაარსობრივად შესაბამისი და მიზანზე მორგებული. ეს როლი განსაკუთრებით აქტუალურია იქ, სადაც გენერაციულ ხელოვნურ ინტელექტს იყენებენ ტექსტების, გამოსახულებების ან კოდის შესაქმნელად.

ეთიკის სპეციალისტები ავითარებენ და აკონტროლებენ ხელოვნური ინტელექტის სისტემების ეთიკური გამოყენების წესებს, რათა თავიდან იქნას აცილებული დისკრიმინაცია, მიკერძოება, პირადი მონაცემების გაუმართლებელი გამოყენება და სხვა სენსიტიური რისკები. ეს როლი სწრაფად ვითარდება იმ ქვეყნებში, სადაც რეგულაციები და პასუხისმგებლობის სტანდარტები უკვე მკაცრად არის ჩამოყალიბებული.

ხელოვნური ინტელექტის მომზადების სპეციალისტები ეხმარებიან მოდელებს სწავლებაში — ამზადებენ სასწავლო მონაცემებს, ამოწმებენ შედეგებს და აფასებენ მოდელის გაუმჯობესების საჭიროებებს. ეს საქმიანობა მოითხოვს როგორც ტექნიკურ ცოდნას, ასევე დარგობრივ გამოცდილებას.

სასაუბრო ხელოვნური ინტელექტის დიზაინერები მუშაობენ ჩატბოტებისა და ვირტუალური ასისტენტების საუბრის სტრუქტურაზე, რათა მომხმარებლისთვის კომუნიკაცია იყოს უფრო ბუნებრივი და ეფექტიანი. ისინი განსაკუთრებით საჭირონი არიან იმ კომპანიებში, რომლებიც ციფრულ კომუნიკაციას ავტომატიზაციას უკეთებენ.

ამ პროფესიებზე მოთხოვნა გლობალურად სწრაფად იზრდება და სულ უფრო მეტი კომპანია ქმნის ამ ფუნქციებისთვის ცალკე პოზიციებს. თუმცა BTU-ს 2025 წლის კვლევის მიხედვით, საქართველოში აღნიშნული როლები თითქმის ან მეტად იშვიათად ფიქსირდება. ანგარიშის მიხედვით, ქვეყანაში ხელოვნურ ინტელექტთან დაკავშირებული ვაკანსიების 85% მაინც კლასიკურ ტექნიკურ სპეციალისტებს — მაგალითად, მანქანური სწავლების ინჟინრებს, მონაცემთა მეცნიერებსა და ხელოვნური ინტელექტის არქიტექტორებს ეხება. ეს ფუნქციები უმეტესად კლასიკურ ინფორმაციულ ტექნოლოგიებზეა ორიენტირებული, ხოლო ზემოხსენებული ახალი პროფესიები ან იშვიათად გვხვდება, ან სხვა პოზიციებთან არის გაერთიანებული.

ამის რამდენიმე მიზეზი არსებობს. პირველი არის ბაზრის ზომა: ქართულ კომპანიებს ჯერ არ აქვთ იმ მასშტაბის პროექტები, სადაც ცალკე პრომპტ ინჟინერი ან ეთიკის სპეციალისტი გახდება აუცილებელი. ტექნოლოგიური პროდუქტების უმეტესობა იმპორტირებულია ან ინტეგრირებული სერვისების სახით მოდის და ადგილობრივი განვითარება შედარებით შეზღუდულია.

მეორე მიზეზია ფუნქციების გაერთიანება სხვა პოზიციებთან. მაგალითად, ბევრ შემთხვევაში მონაცემთა მეცნიერი თავად წერს პრომპტებს და აფასებს ეთიკურ რისკებს, ხოლო პროგრამული უზრუნველყოფის გუნდები ნაწილობრივ ფარავენ მომზადების სპეციალისტისა და დიალოგური დიზაინერის ფუნქციებსაც.

გარდა ამისა, ზოგიერთი ასეთი როლის მოთხოვნა თავად გლობალურადაც ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესშია და მათი სტანდარტიზაცია ჯერ არ არის სრულად განსაზღვრული. ამიტომ ქართულ ეკოსისტემაში ამ ეტაპზე მსგავსი პროფესიები ცალკე პოზიციებად არ გამოიყოფა.

ეს ტენდენციები ცხადყოფს, რომ ხელოვნური ინტელექტის განვითარებასთან ერთად საქართველოში ამ ახალ როლებსაც მალე ვიხილავთ, თუმცა ამ ეტაპზე ისინი ძირითადად მხოლოდ ფართო ტექნიკურ პოზიციებში იკვეთება.

სრული კვლევა — „AI სექტორი საქართველოში: მიმდინარე ტენდენციები და სამომავლო პოტენციალი“ ხელმისაწვდომია ბმულზე.