ქართული დაფნა– როგორ იქცა უბრალო ფოთოლი სერიოზულ ბიზნესად

ერთ დროს მხოლოდ სამზარეულოში მოხმარებული უბრალო სანელებელი – დაფნის ფოთოლი – ბოლო წლებში მსოფლიო ბაზარზე რეალური ეკონომიკური ფენომენი გახდა, განსაკუთრებით კი საქართველოს შემთხვევაში. ამ პატარა, კავკასიურ ქვეყანას ჯერ კიდევ ძველი ბერძნების დროიდან იცნობდნენ დაფნის განსაკუთრებული თვისებებით, თუმცა ბოლო პერიოდის ტენდენციამ მანამდეც პოპულარული პროდუქტი ნამდვილ ეკონომიკურ აღმოჩენად აქცია. 2024 წლის მონაცემები ამის ნათელი დასტურია – დაფნის ფოთლის ქართული ექსპორტის ღირებულება წინა წელთან შედარებით თითქმის გაორმაგდა და რეკორდულ 34.4 მილიონ აშშ დოლარს მიაღწია.

საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს მიერ გავრცელებული მონაცემებით, გასული წლის განმავლობაში საქართველოდან ჯამში 8.6 ათასი ტონა დაფნის ფოთლის ექსპორტი განხორციელდა, რაც ნათლად მიუთითებს იმაზე, რომ ეს, ერთი შეხედვით ჩვეულებრივი პროდუქტი, ქვეყნისთვის საკმაოდ მნიშვნელოვან სავაჭრო პროდუქტად იქცა. აღსანიშნავია ის ფაქტიც, რომ ქართული დაფნის ფოთლის კილოგრამზე საექსპორტო ფასი 2024 წელს მკვეთრად – 40%-ით გაიზარდა და 3.98 აშშ დოლარი შეადგინა. ექსპერტების აზრით, ფასის ასეთი მკვეთრი ზრდა განპირობებულია მზარდი საერთაშორისო მოთხოვნით, ხარისხის გაუმჯობესებითა და ლოგისტიკური ჯაჭვების სრულყოფით.

როგორც ჩანს, საქართველოს გეოგრაფიულმა მდებარეობამაც შეასრულა მნიშვნელოვანი როლი დაფნის ბიზნესის ზრდაში. 2024 წელს დაფნის ფოთლის ძირითადი საექსპორტო ბაზრები ჩინეთი და რუსეთი იყო. ჩინეთმა ქართული დაფნის ექსპორტის 80% აითვისა, რაც ღირებულების თვალსაზრისით 28.5 მილიონ აშშ დოლარს შეადგენს. ამავდროულად, რუსეთმა ამ პროდუქტის ექსპორტში 14%-იანი წილი დაიკავა. ასეთი მოცემულობა ჩინეთის როლზე მიუთითებს, რომელიც მსოფლიო მასშტაბით სანელებლების ერთ–ერთი უმსხვილესი იმპორტიორია და საქართველოსთვისაც მეტად სტრატეგიულ პარტნიორად ყალიბდება.

მნიშვნელოვანია იმის ანალიზი, თუ რატომ გაიზარდა მსოფლიო მასშტაბით მოთხოვნა დაფნის ფოთოლზე. ერთ–ერთი მიზეზი კულინარიული ტრადიციების გლობალიზაცია და აზიური ბაზრების ზრდაა, სადაც დაფნის ფოთოლი არა მხოლოდ სამზარეულოს, არამედ მედიცინის სფეროშიც გამოიყენება. დასავლეთის ქვეყნებში კი კვლავაც პოპულარულია ორგანული და ნატურალური პროდუქტების ტენდენცია, სადაც დაფნა გამოირჩევა უნიკალური არომატითა და სამკურნალო თვისებებით.

ამასთანავე, მსოფლიო ბაზარზე დაფნის ფოთლის მოხმარების ტენდენციამ აჩვენა, რომ მსგავსი ტიპის სანელებლების ფასი მომავალშიც სავარაუდოდ გაიზრდება. ანალიტიკოსების პროგნოზით, ჩინეთისა და სამხრეთ–აღმოსავლეთ აზიის ქვეყნების მზარდი მოთხოვნის ფონზე, საქართველოს შეუძლია დაფნის ფოთლის ექსპორტის მოცულობა კიდევ უფრო გაზარდოს, რაც პოტენციურად ქვეყანას ათობით მილიონი დოლარის დამატებით შემოსავალს მოუტანს.

სწორედ ამიტომ საქართველოსთვის მნიშვნელოვანი ამოცანა იქნება დაფნის პლანტაციების გაფართოება და თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენება, რაც საშუალებას მისცემს ქვეყანას კონკურენტუნარიანობა შეინარჩუნოს და საერთაშორისო ბაზარზე თავის პოზიციები გააძლიეროს. ამ მხრივ, მთავრობის მხარდაჭერას და ინვესტიციების სწორად განაწილებას გადამწყვეტი მნიშვნელობა ექნება.

თუმცა, მხოლოდ ექსპორტის ზრდით საქართველოსთვის ეს შესაძლებლობა არ შემოიფარგლება. ქვეყნის ეკონომიკას შეუძლია გაცილებით მეტი სარგებელი მიიღოს დაფნის ფოთლის ბიზნესისგან, თუ მოხდება ადგილობრივი წარმოების ჯაჭვის კიდევ უფრო გაძლიერება, მარკეტინგული სტრატეგიების დახვეწა და პროდუქტის, როგორც საქართველოს ბრენდის, აქტიური პოზიციონირება მსოფლიო ბაზარზე.

დაფნის ფოთლის საერთაშორისო პოპულარობა საქართველოს კიდევ ერთხელ აძლევს შანსს, მსოფლიოს სხვადასხვა წერტილში, მათ შორის აზიასა და ევროპაში, უფრო აქტიურად დაიმკვიდროს თავი, როგორც უნიკალური პროდუქტის მწარმოებელმა ქვეყანამ. ეს შესაძლებლობა, სწორად გამოყენების შემთხვევაში, ქვეყნის ეკონომიკურ ზრდას მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს და ადგილობრივ მწარმოებლებს საშუალებას მისცემს, თავიანთი პროდუქცია გაცილებით ძვირად და ეფექტურად გაყიდონ. საბოლოო ჯამში, საქართველოს შეუძლია უბრალო დაფნის ფოთოლი ნამდვილ ეკონომიკურ სიმდიდრედ აქციოს