საწყობების ხარისხი და ეკონომიკური ეფექტიანობა: რატომ ხდება C კლასის ობიექტების ჩანაცვლება თბილისში?

თბილისის სასაწყობე სექტორი რაოდენობრივად გაიზარდა, თუმცა ამ ზრდასთან ერთად სულ უფრო აქტუალური ხდება საწყობების ხარისხის საკითხი. დღესდღეობით, ქალაქში არსებული მშრალი საწყობების უდიდესი ნაწილი — დაახლოებით 77% — მიეკუთვნება B და C კლასის კატეგორიას, ხოლო A კლასის სტანდარტს მხოლოდ 6% შეადგენს (წყარო: Galt & Taggart).

მაგრამ რას ნიშნავს ეს კლასები? A კლასი ითვლება ყველაზე თანამედროვე ტიპის საწყობად: ეს არის ერთსართულიანი, მაღალჭერიანი (მინიმუმ 12 მეტრი) შენობა, რომელსაც აქვს მტვერსაწინააღმდეგო იატაკი, ტემპერატურის კონტროლის სისტემა, ცეცხლსაწინააღმდეგო ავტომატური სისტემა, მოძრავი დოკები ტვირთის ეფექტურად დასამუშავებლად და ხშირად აღჭურვილია WMS (საწყობის მართვის სისტემით). ასეთი სტანდარტი აუცილებელია იმ კომპანიებისთვის, რომლებიც ეყრდნობიან ზუსტ ინვენტარს, სწრაფ გადაზიდვებს და სტაბილურ ოპერაციულ პროცესებს.

B კლასი — ეს არის შედარებით ახალი ან რეკონსტრუქცია ჩატარებული შენობა, რომელსაც ხშირად არ აქვს ყველა ზემოაღნიშნული მახასიათებელი, თუმცა მაინც ასრულებს სტანდარტულ ფუნქციებს. ჭერი საშუალოდ 8 მეტრია, იატაკი შეიძლება არ იყოს მტვერსაწინააღმდეგო, ხოლო დოკების რაოდენობა შეზღუდულია. ეს ტიპი გამოადგებათ ნაკლებად მოთხოვნად პროდუქტებს ან კომპანიებს, რომლებსაც რთული ლოგისტიკა არ სჭირდებათ.

C კლასი კი წარმოადგენს მოძველებულ ინფრასტრუქტურას — ხშირ შემთხვევაში, ეს არის ყოფილი ინდუსტრიული შენობები, რომლებიც მხოლოდ მინიმალურ მოთხოვნებს აკმაყოფილებენ. აქ ხშირად არ არის ჭერის საჭირო სიმაღლე, დოკები ან ტემპერატურის კონტროლი. ასეთი საწყობების გამოყენება ზრდის პროდუქტის დაზიანების რისკს და ამცირებს ოპერაციულ ეფექტიანობას.

ეს ყველაფერი განაპირობებს ბაზრის კონცენტრაციას ხარისხიან მიწოდებაზე. ბოლო წლებში მოთხოვნა A კლასის ობიექტებზე იზრდება, ხოლო Galt & Taggart-ის პროგნოზით, 2026 წლისთვის მიწოდება კიდევ 33%-ით გაიზრდება, და ამ ახალი ფართების დიდი ნაწილი უკვე სწორედ A ან A- კლასის სტანდარტზე იქნება ორიენტირებული.

ამის საფუძველი მარტივია: ბიზნესისთვის ხარისხიანი საწყობი არა მხოლოდ ლოგისტიკური კომფორტია — არამედ ეკონომიკური უპირატესობა.
ასეთი ინფრასტრუქტურა ამცირებს ოპერაციულ ხარჯებს, ზუსტ ინვენტარიზაციას უზრუნველყოფს და პროდუქტების უსაფრთხოებას ზრდის. ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია იმ სეგმენტებისთვის, რომლებიც მუშაობენ სწრაფად მოძრავ პროდუქციაზე — მაგალითად, FMCG, სამშენებლო მასალები და ელექტრონული კომერცია.

თუმცა დაბალი ხარისხის ინფრასტრუქტურის ჩანაცვლებას სჭირდება დრო და კაპიტალი. ახალი საწყობების აშენება უფრო მეტად მსხვილი დეველოპერების და საერთაშორისო კომპანიების მიერ ხდება, ხოლო ადგილობრივი მცირე და საშუალო ბიზნესი ხშირად კვლავ იძულებულია B ან C კლასის ინფრასტრუქტურით დაკმაყოფილდეს.

გრძელვადიანად, ხარისხის ტრანსფორმაცია გარდაუვალია. არა მხოლოდ ბაზრის მოთხოვნების ზრდის გამო, არამედ იმიტომ, რომ თანამედროვე ინფრასტრუქტურა საბოლოო ჯამში უკეთ პასუხობს ეფექტურობის, ენერგო ხარჯების და კონკურენტუნარიანობის გამოწვევებს. თბილისი ამ გზაზე უკვე დგას — და მომდევნო წლები შესაძლოა გარდამტეხი აღმოჩნდეს მისთვის, როგორც რეგიონულ ლოგისტიკურ ცენტრად ჩამოყალიბებაში.