საქონლის ექსპორტი 200%-ით გაიზარდა, იმპორტი მკვეთრად შემცირდა – საქართველოს ცხოველურ სექტორში მნიშვნელოვანი გადაადგილებებია

2025 წლის პირველ კვარტალში საქართველოში მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვის ექსპორტმა მოულოდნელი ბრუნი განიცადა – საქსტატის ოფიციალური მონაცემებით, ქვეყნიდან 21.3 ათასი სული საქონელი გავიდა, რაც წინა წლის ანალოგიურ მაჩვენებელთან შედარებით თითქმის სამჯერ მეტი ანუ 200%-იანი ზრდაა. 2024 წლის პირველ კვარტალში აღნიშნული მაჩვენებელი მხოლოდ 7.1 ათასს შეადგენდა. ექსპორტის მოცულობის ასეთმა მკვეთრმა ზრდამ ცხოველური წარმოების სექტორის მიმართ ინტერესი გაზარდა და აგროეკსპორტის ახალ კონტურებს დაასახა.

ექსპორტის ასეთი მასშტაბური ზრდა ძირითადად ორი ქვეყნის – ერაყისა და აზერბაიჯანის – ბაზრებზე ფოკუსირებით არის განპირობებული. ერაყში გასული საქონლის ღირებულებამ 9.65 მილიონი დოლარი შეადგინა, ხოლო აზერბაიჯანში – 861 ათასი დოლარი. ეს ფაქტი მიუთითებს, რომ საქართველოს ცხოველური პროდუქტების მიმართ ინტერესი განსაკუთრებით ახლოაღმოსავლურ და რეგიონულ მეზობელ ბაზრებზე ძლიერდება. ასეთი ზრდა, სავარაუდოდ, უკავშირდება ბაზარზე მოთხოვნის ზრდას, შესაძლოა რეგიონში ცხოველური რესურსების დეფიციტს ან შედარებით კონკურენტულ ქართულ ფასებს.

საინტერესოა, რომ ექსპორტის პარალელურად იმპორტის მოცულობა მკვეთრად შემცირდა. 2025 წლის პირველ კვარტალში ქვეყანაში შემოვიდა მხოლოდ 2.7 ათასი სული მსხვილფეხა პირუტყვი, მაშინ როცა წინა წლის ანალოგიურ პერიოდში იმპორტი 7.5 ათასს აღწევდა. შემცირება 2.7-ჯერაა და ეს ცხადყოფს, რომ საქართველოში ადგილობრივი მარაგები უფრო საკმარისი ხდება ან კი იმპორტის ღირებულება იმგვარად გაზრდილია, რომ ბაზარი მიმართულია ექსპორტზე ორიენტირებულ სტრატეგიაზე.

რაც შეეხება იმპორტიორ ქვეყნებს, ლიდერები კვლავ რჩებიან რუსეთი (1.47 მლნ დოლარი) და რუმინეთი (1.07 მლნ დოლარი), ხოლო სხვა ქვეყნებიდან – ნიდერლანდები, ლატვია და ყაზახეთი – შედარებით მცირე მოცულობით წარმოადგენენ ბაზარზე. სავარაუდოდ, იმპორტის შემცირება უკავშირდება მიწოდების ღირებულების ზრდას, ლარის კურსის გავლენას და ლოკალური ბაზრის სტაბილიზაციას.

ზოგადად, ცხოველური ექსპორტის ზრდის პარალელურად, სხვა ქვეკატეგორიებში სურათი ნაკლებად ოპტიმისტურია. მაგალითად, ფრინველის ექსპორტი 2025 წლის პირველ კვარტალში 1.787 მილიონ ერთეულამდე შემცირდა, მაშინ როცა წინა წელს ეს მაჩვენებელი 2.146 მილიონი იყო. რაც შეეხება ღორს – საქართველოდან ექსპორტი კვლავ არ განხორციელებულა, ხოლო იმპორტმა 35.9 ათას ერთეულს მიაღწია, რაც ბალანსის მნიშვნელოვან დარღვევაზე მიუთითებს.

ამ მონაცემების ფონზე იკვეთება შემდეგი სურათი: საქართველო ეტაპობრივად ცვლის თავის პოზიციას ცხოველური რესურსების სავაჭრო ჯაჭვში – იქმნება ახალი საექსპორტო ბაზრები, იმპორტზე დამოკიდებულება მცირდება, თუმცა სხვა სეგმენტებში – განსაკუთრებით ფრინველსა და ღორებში – სტაბილური დივერსიფიკაცია ჯერ კიდევ არ არის მიღწეული. ამდენად, ქვეყანას ჯერ კიდევ სჭირდება სტრატეგიული დაგეგმვა და აგროსექტორში გრძელვადიანი პოლიტიკა, რათა იაფფასიანი ექსპორტის პარალელურად, შიდა მოთხოვნა და სასურსათო უსაფრთხოება დაცული იყოს.