საქართველოში ავტომობილების იმპორტი მკვეთრად შემცირდა – რა მიზეზებია ბაზრის სტაგნაციის უკან?

საქართველოში, 2025 წლის დასაწყისში, ავტომობილების იმპორტის მნიშვნელოვანი ვარდნა დაფიქსირდა. საქსტატის ოფიციალური მონაცემებით, წელს იანვარ–თებერვალში ქვეყანაში სულ 19 765 ავტომობილი შემოვიდა, რაც წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით თითქმის მეოთხედით ნაკლებია. ამ პერიოდში იმპორტირებული ავტომობილების ჯამურმა ღირებულებამ 326.8 მილიონი აშშ დოლარი შეადგინა, რაც 2024 წლის იანვარ–თებერვალში იმპორტირებული 391.4 მილიონი დოლარის ავტომობილების ღირებულებაზე 23.3%-ით ნაკლებია.

აღსანიშნავია, რომ მიუხედავად იმპორტის მკვეთრი ვარდნისა, ექსპორტის (უფრო სწორად, რეექსპორტის) მაჩვენებელი თითქმის უცვლელი დარჩა. კერძოდ, მიმდინარე წლის პირველ ორ თვეში საქართველოდან 12 238 ავტომობილი გავიდა, რაც წინა წლის 12 373 ერთეულთან შედარებით მცირედით ნაკლებია, თუმცა ექსპორტიდან მიღებული შემოსავალი საგრძნობლად გაიზარდა და 262.6 მილიონი დოლარიდან 285.2 მილიონ დოლარამდე ავიდა. ეს იმას ნიშნავს, რომ რეექსპორტირებულ ავტომობილებზე საშუალო ფასი გაიზარდა, რაც ბაზრის სტრუქტურული ცვლილებების ერთ–ერთი საინტერესო დეტალია.

საქართველოს საავტომობილო ბაზრის ძირითადი პარტნიორები არ შეცვლილან, თუმცა გარკვეული ცვლილებები ტენდენციებში მაინც შესამჩნევია. ყველაზე მეტი ავტომობილი საქართველოს კვლავ ამერიკის შეერთებული შტატებიდან შემოაქვს, რომელიც ამ მხრივ აბსოლუტური ლიდერია – 15 301 ავტომობილითა და თითქმის 193.5 მილიონი დოლარის იმპორტით. მას შემდეგ მოდის იაპონია, საიდანაც 1 733 ავტომობილი იმპორტირდა და იმპორტის საერთო ღირებულება 48 მილიონ დოლარს აღემატება. ყურადღებას იქცევს ჩინეთი, რომელმაც გასულ წელს პირველად გადაინაცვლა ხუთეულში და პოზიციები წელს კიდევ უფრო გაიმყარა. ჩინეთიდან იმპორტირებულ ავტომობილთა რაოდენობამ 641 ერთეული შეადგინა, რაც 5.4 მილიონი დოლარის ეკვივალენტია. გერმანია და სამხრეთ კორეა, შესაბამისად, მეოთხე და მეხუთე ადგილებზე არიან განლაგებული და მათგან შედარებით მცირე რაოდენობის, თუმცა უფრო მაღალი საშუალო ფასის ავტომობილები შემოდის.

რაც შეეხება ექსპორტს, საქართველო კვლავ ყირგიზეთის ბაზარზეა ყველაზე აქტიური. იანვარ–თებერვალში ყირგიზეთში 5 020 ავტომობილი გავიდა, ექსპორტის ღირებულებამ კი 148.8 მილიონი დოლარი შეადგინა. მასთან ახლოსაა ყაზახეთი, სადაც საქართველოდან 4 912 ავტომობილი გაიგზავნა 84.2 მილიონი დოლარის ჯამური ღირებულებით. აზერბაიჯანი, სომხეთი და ტაჯიკეთი კვლავ სტაბილურად რჩებიან ქართულ რეექსპორტზე ორიენტირებულ ბაზრებად, თუმცა რაოდენობები ამ მიმართულებით შედარებით მოკრძალებულია.

ასევე, ჩინეთის გავლენის ზრდა ავტომობილების იმპორტის მიმართულებით შეიძლება მიუთითებდეს იმაზე, რომ ქართველი მომხმარებლები თანდათან უპირატესობას უფრო ხელმისაწვდომ ავტომობილებს ანიჭებენ. თუმცა, მიუხედავად იმპორტის შემცირებისა, ექსპორტის სტაბილურობა ქართულ ეკონომიკას გარკვეულ დაცვას აძლევს, რადგან საქართველოს რეგიონში ავტომობილების სავაჭრო ჰაბის სტატუსი აქვს, რის გამოც ქვეყანა ინარჩუნებს მნიშვნელოვან პოზიციებს ცენტრალური აზიის ბაზრებზე.