როგორ გაიზარდა ტრანსპორტისა და ლოგისტიკის სექტორი საქართველოში

2024 წელი საქართველოს ტრანსპორტისა და ლოგისტიკის სექტორისთვის მნიშვნელოვანი აღმოჩნდა როგორც მაჩვენებლების ზრდით, ისე სტრუქტურული პოზიციონირებით. „თიბისი კაპიტალის“ უახლესი ანალიზი ნათლად ცხადყოფს, რომ საქართველო სულ უფრო მყარად იმკვიდრებს ადგილს როგორც რეგიონული სატრანზიტო ჰაბი, რომლის ეკონომიკური წონა წლიდან წლამდე იზრდება. გასულ წელს სექტორის მიერ შექმნილი მთლიანი ეკონომიკური წარმოება 9.7 მილიარდ ლარს გაუტოლდა, რაც 14%-ით აღემატება 2023 წლის მაჩვენებელს და ქვეყნის მთლიანი შიდა პროდუქტის დაახლოებით 6.6%-ს შეადგენს.

ეს რიცხვები მხოლოდ სტატისტიკური ზრდა არაა – ისინი წარმოაჩენენ ახალი ეკონომიკური რეალობის ფორმირებას, რომელშიც საქართველოზე გამავალი სატრანზიტო მარშრუტები უფრო და უფრო დიდ როლს თამაშობს შავი ზღვისპირეთისა და ცენტრალური აზიის კავშირის აწყობაში. მთელი წლის განმავლობაში საქართველოდან, საქართველოში და საქართველოს გავლით 31 მილიონი ტონა ტვირთი გადაიტანეს, რაც 5%-იანი წლიური ზრდაა. ამ მოცულობიდან 55% ტრანზიტს უკავია, რაც კიდევ ერთხელ ადასტურებს ქვეყნის გეოსტრატეგიული ფუნქციის განმტკიცებას. იმპორტისა და ექსპორტის წილი შესაბამისად 37% და 8%-ია, თუმცა ორივეს შემთხვევაში გაზრდილი მაჩვენებელი გვაქვს: იმპორტი 8%-ით, ხოლო ექსპორტი 10%-ით გაიზარდა.

განსაკუთრებით თვალშისაცემია ინფრასტრუქტურული დატვირთვის ზრდა. საქართველოს პორტებსა და ტერმინალებზე 2024 წელს 15.6 მილიონი ტონა ტვირთი გადამუშავდა, რაც წინა წელთან შედარებით 6%-ით მეტია. ეს იმას ნიშნავს, რომ პორტების გამტარუნარიანობა და ოპერატიული ეფექტიანობა იზრდება, რაც ქვეყნის პოზიციებს ამყარებს როგორც ზღვისპირა სატრანზიტო დერეფანში, ისე მომავლის ლოგისტიკურ ქსელებში.

სარკინიგზო გადაზიდვების სეგმენტში ზრდა შედარებით ზომიერია – 1%-იანი მატებით, რაც 13.7 მილიონ ტონამდე მოცულობას ნიშნავს. თუმცა, იმის გათვალისწინებით, რომ სარკინიგზო ინფრასტრუქტურა მოითხოვს დიდ ინვესტიციებს და ხანგრძლივ დაგეგმვას, მსგავსი ზრდაც სტაბილურობის და სისტემური სიძლიერის ნიშანია.

განსაკუთრებით საინტერესოა საგზაო გადაზიდვების დინამიკა. 2024 წელს გზით გადაზიდული ტვირთების მოცულობა 14.8 მილიონ ტონას მიაღწია – ეს ქვეყნის ისტორიაში უმაღლესი მაჩვენებელია და 4%-ით აჭარბებს 2023 წლის შესაბამის შედეგს. ეს სტატისტიკა მიუთითებს, რომ საგზაო ინფრასტრუქტურა ახერხებს მუდმივად მზარდი ტვირთნაკადების მომსახურებას, რაც თავის მხრივ დიდ ზეწოლასაც მოითხოვს გზების მდგრადობაზე და ტექნიკური მომსახურების ხარისხზე.

რაც შეეხება საჰაერო ტვირთების სეგმენტს – ის ჯერ კიდევ მცირე წილს იკავებს, მაგრამ წლიური 34%-იანი ზრდა მკვეთრი სწრაფვის მაჩვენებელია. 2024 წელს საქართველოში საჰაერო გზით 26.2 ათასი ტონა ტვირთი გადმოიტანეს, რაც მიუთითებს ლოგისტიკური პოტენციალის ზრდაზე იმ სფეროშიც, რომელიც მაღალი სიჩქარის, ნაკლები მოცულობის და მაღალი ღირებულების ტრანსპორტირებას მოიცავს. საჰაერო ტვირთების ზრდა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ისეთ დროს, როდესაც რეგიონში ეკონომიკური ინტეგრაცია და მიწოდების ჯაჭვების დივერსიფიკაცია დღის წესრიგში დგას.

საერთო ჯამში, საქართველოს ტრანსპორტისა და ლოგისტიკის სექტორი განიცდის არა მხოლოდ ზრდას, არამედ გარდაქმნას. ქვეყანა უკვე აღარ არის მხოლოდ გზაჯვარედინი, არამედ იქცევა სისტემურ პლატფორმად რეგიონულ და გლობალურ ვაჭრობაში, რომლის სტაბილურობა და ეფექტიანობა გავლენას ახდენს როგორც კავკასიის, ისე ცენტრალური აზიის მომავლის განვითარებაზე. ეს კი ცალსახად მოითხოვს უფრო ამბიციურ ინვესტიციებს, ინოვაციური ინფრასტრუქტურის განვითარებას და მძლავრი ლოგისტიკური პოლიტიკის ჩამოყალიბებას.