რატომ გაძვირდა საყვარელი დესერტი 

2025 წლის ივნისში ქართული მომხმარებლისთვის ნაყინი ერთ–ერთ ყველაზე გაძვირებულ პროდუქტად იქცა – ფასმა წელიწადში 29%-ით მოიმატა და პროდუქტების ტოპ–ათეულში მეხუთე ადგილზე აღმოჩნდა. ეს არ ყოფილა მხოლოდ ადგილობრივი ინფლაციის შედეგი: როგორც სტატისტიკიდან ჩანს, ნაყინის გაძვირებას თან ახლავს როგორც იმპორტის, ისე ექსპორტის რეკორდული ზრდა. საერთაშორისო ბაზარზე ნაყინის აქტიურ მიმოქცევაში საქართველო პირველად ჩაერთო ამ მასშტაბით და ციფრები იმაზე მეტყველებს, რომ გემო და ეკონომიკა აქ პირდაპირ კავშირში აღმოჩნდა.

ოფიციალური მონაცემებით, 2025 წლის პირველ ხუთ თვეში საქართველომ 604 ტონა ნაყინი შეიძინა და ამისთვის 3.4 მილიონი დოლარი გადაიხადა, მაშინ როცა გასული წლის ანალოგიურ პერიოდში იმპორტი 470 ტონას შეადგენდა და მასში 2.6 მილიონი დოლარი იყო გადახდილი. ანუ, ქვეყანაში ნაყინის იმპორტი წელიწადში თითქმის მესამედით გაიზარდა – ფაქტობრივად, ამ სფეროში საოპერაციო მოცულობები და დანახარჯები ერთდროულად იზრდება.

მთავარ იმპორტიორ ქვეყნებს შორის პირველ ადგილზე, ტრადიციულად, თურქეთი რჩება – 141 ტონა ნაყინი, რომლის ღირებულებამ 1 მილიონი დოლარი შეადგინა. მეორეა უკრაინა, რომელიც მოცულობით თურქეთსაც კი უსწრებს (150 ტონა), თუმცა თანხობრივად ოდნავ ჩამორჩება – 654 ათასი დოლარი. რუსეთი, საფრანგეთი და სომხეთი ასევე მნიშვნელოვან ადგილს იკავებენ, მაგრამ შედარებით ნაკლები მოცულობით. საინტერესოა, რომ იმპორტში ჩართული არიან როგორც ევროპული, ისე რეგიონის ქვეყნები, ხოლო ლიტვის, ბელარუსის, ნიდერლანდების, რუმინეთისა და ირანის წილი შედარებით მცირეა, თუმცა მათმა რიცხვმა ბოლო წლებში მზარდი ტენდენცია აჩვენა.

თუ იმპორტი გასულ წლებთან შედარებით გაიზარდა, ნაყინის ექსპორტის მიმართულებით მაჩვენებლები უკვე ნამდვილ ექსპორტულ ბუმზე მიუთითებს. 2025 წლის 5 თვეში საქართველომ 67 ტონა ნაყინი გაიტანა და 759 ათასი დოლარის შემოსავალი მიიღო. გასულ წელს ამავე პერიოდში ექსპორტი მხოლოდ 4 ტონას და 58 ათას დოლარს შეადგენდა – ასე რომ, ზრდა თითქმის 17-ჯერ დაფიქსირდა. ქართულ ნაყინს ყველაზე აქტიურად აზერბაიჯანი იღებს (47 ტონა, 516 ათასი დოლარი), ხოლო მეორე ადგილს სომხეთი იკავებს (20 ტონა, 243 ათასი დოლარი). ამ სტატისტიკით ქვეყანა პირველად ჩნდება რეგიონულ რუკაზე როგორც ნაყინის ექსპორტიორი და, მიუხედავად იმისა, რომ მოცულობა ჯერჯერობით არ არის ისეთი დიდი, როგორც იმპორტის შემთხვევაში, ტენდენცია აშკარად პოზიტიურია.

როგორც ექსპერტები აღნიშნავენ, პროდუქტზე ფასის ზრდა ერთი მხრივ, განპირობებულია საერთაშორისო ბაზარზე ნედლეულის და ტრანსპორტირების ხარჯების ზრდით, ხოლო მეორე მხრივ, ქართულ ბაზარზე იმპორტული ნაყინის უპირატესობით და ადგილობრივი წარმოების ჯერ კიდევ ნაკლებად დივერსიფიცირებული შეთავაზებით. ამავდროულად, ექსპორტის ზრდა მიანიშნებს ქართულ ნაყინზე არსებული მოთხოვნის ზრდაზე მეზობელ ბაზრებზე, რაც ადგილობრივი მწარმოებლებისთვის ახალ სტიმულს ქმნის და ნაყინის ინდუსტრიას განვითარებისთვის მეტად საინტერესო სექტორად აქცევს.

საერთო ჯამში, ნაყინის ბაზარი საქართველოში უფრო დინამიური ხდება, როგორც გლობალური ეკონომიკური ტენდენციების, ასევე შიდა მოხმარების ცვლილებების ფონზე. ნაყინის ფასის ზრდა მომხმარებლებისთვის ნაკლებად სასიამოვნო ამბავია, თუმცა მასში ასახულია იმპულსი, რომელიც ადგილობრივ წარმოებასა და ექსპორტის ზრდას ერთდროულად აძლიერებს – ნიშანი იმისა, რომ ეს პატარა დესერტი დიდი ეკონომიკური პროცესების არეკვლაც კი შეიძლება გახდეს.