ანანასის გლობალური ბაზარი: როგორ აისახება მსოფლიო ტენდენციები საქართველოზე?

მსოფლიოში ანანასზე მოთხოვნა ბოლო წლების განმავლობაში სტაბილურად იზრდება. 2024 წელს გლობალურმა ბაზარმა დაახლოებით 31 მილიარდ აშშ დოლარს მიაღწია, წლიური ზრდის საშუალო ტემპი კი დაახლოებით 3.8%-ს შეადგენს. ამ ზრდის მთავარი მიზეზი ჯანსაღი ცხოვრების წესის პოპულარიზაცია და მომხმარებელთა მზარდი ინტერესი ტროპიკული ხილის მიმართაა, რომელიც განსაკუთრებით განვითარებულ ქვეყნებში, მაგალითად, აშშ-ში, ევროკავშირსა და აზიის ქვეყნების ბაზრებზე ფიქსირდება.

ანანასი არა მხოლოდ პოპულარული ტროპიკული ხილია, არამედ საინტერესო ეკონომიკური პროდუქტიც. მისი წარმოება და ექსპორტი განვითარებადი ქვეყნებისთვის შემოსავლის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი წყაროა, განსაკუთრებით ლათინური ამერიკისა და სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის რეგიონებში. გარდა ამისა, ანანასი საერთაშორისო ბაზრებზე მიმზიდველი პროდუქტია მისი მრავალფეროვანი გამოყენების გამო, დაწყებული სუფთა სახით მოხმარებიდან დამთავრებული საკონდიტრო, კოსმეტიკური და ფარმაცევტული ინდუსტრიებით, სადაც მისი გამოყენება ყოველწლიურად ფართოვდება.

მსხვილი იმპორტიორების რიგში ლიდერობენ აშშ, ევროკავშირის ქვეყნები და ჩინეთი, რომლებიც ანანასის იმპორტის თითქმის 60%-ს ითვისებენ. მსოფლიოს უმსხვილესი ექსპორტიორი ქვეყნები კი არიან კოსტა-რიკა, ფილიპინები და ეკვადორი, რომლებიც ერთად უზრუნველყოფენ გლობალური ექსპორტის დაახლოებით 70%-ზე მეტს.

აღსანიშნავია, რომ ანანასის წარმოებაში ეკოლოგიური და სოციალური მდგრადობის სტანდარტების მიმართ მოთხოვნა სულ უფრო მკაფიოდ იკვეთება, რასაც მნიშვნელოვნად უწყობენ ხელს ევროპისა და ჩრდილოეთ ამერიკის ბაზრების მკაცრი რეგულაციები. ეს ტენდენცია აისახება პროდუქტის ფასზე და, შესაბამისად, გლობალურ მიწოდება-მოთხოვნის ბალანსზე.

საქართველოში ანანასი მთლიანად იმპორტირებული პროდუქტია და მისი მოხმარება ყოველწლიურად იზრდება. 2024 წელს ანანასის იმპორტმა საქართველოში 2.2 მილიონი აშშ დოლარი შეადგინა, რაც „საქსტატის“ მონაცემებით, გასულ წლებთან შედარებით ზრდის სტაბილურ ტენდენციას აჩვენებს. 2020 წელს იმპორტის მაჩვენებელი მხოლოდ 1.4 მილიონი აშშ დოლარი იყო, რაც მიუთითებს საშუალო წლიურ ზრდაზე დაახლოებით 12-14%-ის ფარგლებში.

ანანასის მოხმარების ზრდის ერთ-ერთი ძირითადი ფაქტორი საქართველოში მომხმარებელთა ქცევის ცვლილებაა: ბოლო წლებში მზარდია ჯანსაღი ცხოვრების წესზე ორიენტირებული პროდუქტების მოთხოვნა, განსაკუთრებით მსხვილ ქალაქებში. საცალო ქსელების, სუპერმარკეტებისა და ჰიპერმარკეტების გაფართოებასთან ერთად, უფრო ხელმისაწვდომი გახდა ეგზოტიკური და ტროპიკული ხილის შეძენაც. ამასთან, ანანასის მოხმარების ზრდას ხელს უწყობს ტურიზმის სფეროს გააქტიურებაც, რაც განსაკუთრებით თვალსაჩინოა რესტორნების, სასტუმროებისა და კაფეების ქსელებში.

მიუხედავად იმისა, რომ საქართველო ჯერ არ არის დიდი მოთამაშე ანანასის გლობალურ ბაზარზე, მიმდინარე ზრდის ტენდენციიდან გამომდინარე, ქართული იმპორტიორებისათვის მნიშვნელოვანია პროდუქტის ხარისხისა და მიწოდების უწყვეტობის უზრუნველყოფა. ეს კი პირდაპირ იქნება დაკავშირებული იმასთან, რამდენად სწრაფად შეძლებს ქვეყანა საერთაშორისო სტანდარტებთან ადაპტაციას და მომხმარებელთა მზარდი მოთხოვნის დაკმაყოფილებას.