აგრიტექი საქართველოში: ადგილობრივი რეალობა და გლობალური ტენდენციები

ბოლო წლებში საქართველოს აგრარული სექტორის ტექნოლოგიური ტრანსფორმაცია სულ უფრო თვალსაჩინოა. აზიის განვითარების ბანკის (ADB) 2023 წლის ანგარიშის თანახმად, ამჟამად ქვეყანაში დაახლოებით 30-მდე აქტიური აგრიტექ სტარტაპი ოპერირებს. მართალია, ქართული სტარტაპების ეკოსისტემა ჯერ კიდევ განვითარების საწყის ეტაპზეა, თუმცა უკვე შეიმჩნევა დადებითი დინამიკა, განსაკუთრებით თანამედროვე ტექნოლოგიების სოფლის მეურნეობაში დანერგვის თვალსაზრისით.

აღნიშნული სტარტაპების უმრავლესობა ორიენტირებულია ისეთ ტექნოლოგიებზე, როგორიცაა ჭკვიანი სარწყავი სისტემები, ნიადაგის ციფრული ანალიზი და დრონებით აგრომონიტორინგი. მაგალითად, ადგილობრივი სტარტაპი „აგრონავტი“ უკვე რამდენიმე წელია, ფერმერებს დრონების საშუალებით მოსავლის მართვასა და ანალიზში ეხმარება, რის შედეგადაც, მათი მოსავლიანობა საშუალოდ 20%-ით გაიზარდა.

ამასთანავე, სახელმწიფო პროგრამებიც მხარს უჭერს ტექნოლოგიების აგროსექტორში გავრცელებას. „სტარტაპ საქართველოს“ ფარგლებში ბოლო ორ წელიწადში აგრიტექის მიმართულებით 5 მილიონ ლარზე მეტი გრანტი გაიცა, რაც ახალი ინოვაციური კომპანიების გაჩენას უწყობს ხელს.

ადგილობრივ განვითარებას გლობალური ტენდენციებიც უწყობს ხელს. მსოფლიო მასშტაბით აგრიტექ ბაზრის მოცულობა 2024 წლის მონაცემებით 25 მილიარდ დოლარს აჭარბებს, ხოლო პროგნოზების მიხედვით, 2030 წლისთვის ეს მაჩვენებელი შესაძლოა 46 მილიარდ დოლარსაც გადააჭარბოს. გლობალურად მოთხოვნა განსაკუთრებით დიდია ისეთ ტექნოლოგიებზე, როგორიცაა ხელოვნური ინტელექტი (AI) სოფლის მეურნეობაში, ვერტიკალური ფერმები, ბლოკჩეინი და დისტანციური სენსორები.

დამატებით, მსოფლიოში იზრდება ინვესტორების ინტერესი მდგრადი და გარემოსთვის უსაფრთხო ტექნოლოგიების მიმართ. მაგალითად, Climate Tech VC-ის მონაცემებით, 2023 წელს აგრიტექის სფეროში გლობალურად განხორციელებული ვენჩურული ინვესტიციები 11.5 მილიარდ დოლარს შეადგენდა, რაც აჩვენებს, რომ აგრიტექი მომავლის წამყვანი ინვესტიციური სფერო ხდება.

საქართველოში აგრიტექის განვითარების წინაშე არსებული ერთ–ერთი მთავარი გამოწვევა სწორედ გლობალურ ტენდენციებთან შესაბამისობაში ადგილობრივი პროდუქციისა და ტექნოლოგიების განვითარების ხელშეწყობაა. მიუხედავად იმისა, რომ აგრიტექი საქართველოში ჯერ მხოლოდ საწყის ეტაპზეა, მიმდინარე პროცესების დინამიკა მიუთითებს, რომ ქართული ბაზრის ინტეგრაცია მსოფლიო ეკოსისტემაში სრულიად რეალური შესაძლებლობაა. მთავარია, ქვეყანამ არ გამოტოვოს ის შესაძლებლობები, რასაც გლობალური ტექნოლოგიური ტენდენციები სთავაზობს და სწრაფად მოახდინოს მათი ადაპტაცია ადგილობრივ რეალობაში.