დაბინძურება შეიძლება გაცილებით საშიში იყოს, ვიდრე გვგონია — ჯონს ჰოპკინსის კვლევა გვაფრთხილებს

მრავალი წლის განმავლობაში გარემოსდაცვითი რეგულაციები აყრდნობოდა ინდივიდუალური ქიმიური ნივთიერებების ზემოქმედების შეფასებას ადამიანებზე, მაგრამ როგორც ახალი კვლევა აჩვენებს, ეს მიდგომა რეალურ სურათს მნიშვნელოვნად აკლებს. ჯონს ჰოპკინსის უნივერსიტეტის მკვლევრებმა შეიმუშავეს ახალი მეთოდოლოგია, რომელიც ზომავს იმ საერთო ზემოქმედებას, რაც მრავალმხრივ ტოქსიკურ ნივთიერებებს ერთდროულად აქვთ ადამიანების ჯანმრთელობაზე. შედეგებმა ცხადყო, რომ დღემდე მიღებული შეფასებები მნიშვნელოვნად ამცირებდა დაბინძურებით გამოწვეული რისკების რეალურ მოცულობას.

კვლევა აჩვენებს, რომ მცხოვრებლები, რომლებიც მძიმე ინდუსტრიულ ზონებთან ცხოვრობენ, ერთ ან ორ კონკრეტულ ქიმიურ ნივთიერებას კი არა, არამედ ათეულობით ტოქსიკურ კომპონენტს არიან ყოველდღიურად ექვემდებარებიან — და არა განცალკევებით, არამედ ერთდროულად, რაც იწვევს მათი ზემოქმედების კომბინირებულ ეფექტს. მაგალითად, ჰაერში შემავალი ფორმალდეჰიდი, ვინილ ქლორიდი და ბენზოლი სხვადასხვა ორგანოს აზიანებს. კვლევაში რეალურ დროში აღრიცხული იქნა ჰაერის შემადგენლობა სამხრეთ-აღმოსავლეთ პენსილვანიაში და შეიქმნა სრული პროფილი იმ ჰაერის, რასაც ადამიანები ყოველდღიურად ისუნთქავენ. ეს მონაცემები შემდეგ გადათარგმნა პროგნოზებად ჯანმრთელობაზე ზემოქმედების შესახებ — როგორ აისახება ეს საერთო ტოქსიკური ზეწოლა ადამიანის ორგანიზმის სხვადასხვა სისტემაზე, მათ შორის რეპროდუქციულ, სასუნთქ, ნერვულ სისტემაზე და სხვა.

კვლევის ერთ-ერთი ავტორი, პიტერ დე კარლო, ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ ცალკეული ქიმიკატის ზემოქმედების ანალიზი უმეტესად არ ითვალისწინებს იმ სინერგიულ ზემოქმედებას, რაც მრავალ ნივთიერებას ერთდროულად შეუძლია მოახდინოს. შესაბამისად, მოსახლეობა რეალურად უფრო მაღალი რისკის ქვეშ იმყოფება, ვიდრე ამას დღემდე არსებული სტანდარტული რეგულაციები აღიარებდა.

კვლევა განსაკუთრებით მნიშვნელოვან პერიოდს დაემთხვა: ბაიდენის ადმინისტრაცია ცდილობს შემოიღოს ახალი ჩარჩოები ქიმიური ზემოქმედების აკუმულატიური შეფასებისთვის, მაშინ როცა ტრამპის ადმინისტრაცია გეგმავს ამ რეგულაციების შემცირებას და EPA-ს კვლევებისა და განვითარების ოფისის დახურვასაც კი განიხილავს. ეს პოლიტიკურ დონეზე დიდ დაპირისპირებას ქმნის, რადგან რეალურ საფრთხეებს მოაქვს ხანგრძლივი შედეგები მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე, რაც უკვე დადასტურდა მრავალწლიანმა მონაცემებმა.

საინტერესოა, რომ ამერიკის ქიმიური ინდუსტრიის საბჭოს წარმომადგენლებმა კვლევას დადებითად კი მიესალმნენ, თუმცა განაცხადეს, რომ საჭიროა მისი შედეგების „დამატებითი შემოწმება და რეპლიკაცია“. თუმცა გარემოსდაცვითი ორგანიზაციები ამას სკეპტიკურად უყურებენ. Environmental Integrity Project-ის ხელმძღვანელი ჯენ დუგანი ამბობს, რომ EPA წლების განმავლობაში სისტემატურად ამცირებდა დაბინძურების რეალურ საფრთხეებს, განსაკუთრებით იმ მოსახლეობისთვის, რომელიც მძიმე მრეწველობის სიახლოვეს ცხოვრობს.

მნიშვნელოვანია, რომ კვლევის შედეგად დადგინდა: EPA-ს შეფასებები, რომლებიც მხოლოდ, მაგალითად, ფორმალდეჰიდის სუნთქვითი ზემოქმედების შეფასებით შემოიფარგლებოდა, სრულად გამორიცხავდა მის გავლენას სხვა ორგანოებზე, რაც რეალურად ზრდის დაავადებების რისკს სხვა სისტემებშიც.

ეს კვლევა კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რომ ეკოლოგიური პოლიტიკის გადახედვა მხოლოდ რეგულაციების დონეზე არ არის საკმარისი — საჭიროა სრულიად ახალი პარადიგმა, რომელიც აღიარებს დაბინძურების კუმულატიურ ეფექტს და ეფუძნება რეალურ დროში მიღებულ მონაცემებს. მანამდე კი ათასობით ადამიანი ყოველდღიურად ცხოვრობს უხილავი, მაგრამ ძალიან რეალური საფრთხის წინაშე.

მომზადებულია – “ვაშინტონ პოსტის” მასალების მიხედვით