ინფლაცია მარტში: ფასების ზრდის ახალი ტალღა და რეალური ზეწოლა მოსახლეობაზე

2025 წლის მარტში ინფლაციის მაჩვენებლები საქართველოში მნიშვნელოვან ანალიზს საჭიროებს, რადგან ციფრები, რომლებიც ერთი შეხედვით ზომიერად გამოიყურება, რეალურად მომხმარებლის საფულეზე მტკივნეულად აისახება. საქსტატის მონაცემებით, თვიური ინფლაცია 1.1%-ს შეადგენს, რაც, თითქოს, ეკონომიკის სტაბილურობას არ ეწინააღმდეგება, თუმცა წლიური ინფლაციის დონე – 3.5% – უკვე იმაზე მეტყველებს, რომ ფასების ზრდის ტენდენცია მიმდინარე წელს უფრო შესამჩნევი ხდება. საბაზო ინფლაციის მაჩვენებლები – 2.4% თამბაქოს გათვალისწინებითა და მის გარეშე – მიუთითებს ბაზარზე არსებულ სტრუქტურულ ფასობრივ წნეხზე, რომელიც არ უკავშირდება მხოლოდ ცალკეულ ჯგუფებს, არამედ სისტემურ ფაქტორებს ეფუძნება.

თვიური ინფლაციის ძირითადი მამოძრავებელი, როგორც ყოველთვის, სურსათის და უალკოჰოლო სასმელების ჯგუფი აღმოჩნდა, სადაც ფასების ზრდამ საშუალოდ 2.8% შეადგინა. ამ ჯგუფმა თვიურ ინფლაციაზე 0.93 პროცენტული პუნქტი მოიტანა, რაც ფაქტობრივად მთლიან მაჩვენებელზე გადამწყვეტ გავლენას ახდენს. განსაკუთრებული ზრდა აღინიშნება ბოსტნეულზე და ბაღჩეულზე (7.4%), შაქარზე და ტკბილეულზე (6.0%), პურზე და პურპროდუქტებზე (4.8%), რაც საფუძვლიანად ცვლის ოჯახური ბიუჯეტების სტრუქტურას და ზრდის ყოველდღიური ხარჯების ბარჟას.

ეს ტენდენცია განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია სოციალური სურათის ანალიზისთვის, რადგან საკვები პროდუქტების ფასები ყველაზე ძლიერად ზემოქმედებს დაბალი შემოსავლის მქონე მოსახლეობაზე, რომელთა ხარჯების დიდი წილი სწორედ ამ ჯგუფზე მოდის. უფრო შემაშფოთებელია ისიც, რომ ფასების ზრდა შეეხო თითქმის ყველა ძირითად ქვეჯგუფს – თევზეულს, ზეთს, ხორცს, წვენებსა და ჩაის – ანუ იმ პროდუქტებს, რომლებიც ყოველდღიური მოხმარების სტანდარტულ კალათაში შედის. მიუხედავად იმისა, რომ ზოგიერთ ქვეჯგუფში ფასების მცირედი კლება დაფიქსირდა (მაგალითად, რძის, ყველისა და კვერცხის ქვეჯგუფში -0.3%), საერთო დინამიკა მაინც მკაფიოდ ზრდის მიმართულებით მიცემული იმპულსით ხასიათდება.

ჯანმრთელობის დაცვის ჯგუფშიც ფასების 1.7%-იანი ზრდა, თუნდაც თვის ჭრილში, არ წარმოადგენს მხოლოდ სტატისტიკურ ფაქტს – ეს პირდაპირ ნიშნავს წამლებისა და სამედიცინო მომსახურების გაძვირებას, რაც საზოგადოებისთვის სენსიტიური საკითხია. ამბულატორიულ მომსახურებასა და სამედიცინო პროდუქციაზე 2.2%-იანი ზრდა წარმოადგენს იმ რისკის სიგნალს, რომელიც უკავშირდება ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობის შემცირებას.

წლიური ინფლაციის მაჩვენებლების ანალიზი კიდევ უფრო ღრმა სურათს ხატავს. სურსათისა და უალკოჰოლო სასმელების ჯგუფში ფასების ზრდამ 6.6%-ს მიაღწია, რაც წლიურ ინფლაციაზე 2.2 პროცენტული პუნქტით აისახა. ბოსტნეულზე 21.3%-იანი ზრდა, ზეთსა და ცხიმზე 16.4%-იანი, და ყავაზე 14.4%-იანი ზრდა, კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რომ ფასების მატება არ არის ერთჯერადი ან სეზონური – ის სტრუქტურული და გრძელვადიანი ხასიათისაა. რაც მთავარია, ინფლაცია შეეხო როგორც იმპორტირებულ, ისე ადგილობრივ პროდუქტებს, რაც სავალუტო კურსის ეფექტის გადაჭარბებული ინტერპრეტაციისგან თავის შეკავების საფუძველს იძლევა.

ჯანმრთელობის დაცვის წლიური ინფლაციის მაჩვენებელი 8.8%-ია – ეს უკვე ბევრად მეტია, ვიდრე მხოლოდ ერთჯერადი კორექცია. სამედიცინო მომსახურებაზე, წამლებზე და კლინიკურ მომსახურებაზე ფასების ერთდროული ზრდა საგანგაშოა და ჯანდაცვის პოლიტიკის კონტექსტში ახალი მიდგომების აუცილებლობაზე მიანიშნებს.

დამატებით, ფასების ზრდა აღინიშნა ისეთ ნაკლებად თვალსაჩინო, მაგრამ რეალურად მნიშვნელოვან ჯგუფებშიც, როგორიცაა პირადი ნივთები, დაზღვევა და ჰიგიენა – ეს ყველაფერი საბოლოო მომხმარებლის ყოველდღიურ საჭიროებებს ეხება და ინფლაციას სოციალურ–ფსიქოლოგიურ გავლენას ანიჭებს. პირადი ნივთების 22.4%-იანი წლიური ზრდა ერთგვარი მარკერია იმისა, რომ ინფლაცია უჩვეულოდ ფართო და ღრმა მასშტაბს იძენს.

განსაკუთრებით საინტერესოა კავშირგაბმულობის ჯგუფის მონაცემები, სადაც ფასების შემცირებამ 12.4%-ს მიაღწია. ამ შემთხვევამ ინფლაციის საერთო მაჩვენებელზე -0.46 პროცენტული პუნქტით შეამცირა ზეწოლა. თუმცა, ეს პოზიტიური დინამიკა მხოლოდ ნაწილობრივ კომპენსირებს სხვა ჯგუფებში მომხდარ მატებას.

საბოლოოდ, მარტის ინფლაციური სურათი ცხადყოფს, რომ ფასების მატება არა მხოლოდ მიმდინარე ეკონომიკურ გარემოზეა რეაქცია, არამედ – სისტემური ეკონომიკური გამოწვევების ანარეკლია. საქართველოში ინფლაცია კვლავაც რჩება ერთ–ერთ ყველაზე მნიშვნელოვანი ეკონომიკური და სოციალური პრობლემად, რომელიც ითხოვს მკაფიო, მიზნობრივ და თანმიმდევრულ პოლიტიკურ რეაგირებას – განსაკუთრებით იმ ფონზე, როდესაც ინფლაცია უმეტესად სურსათსა და ჯანდაცვაზე მოდის, რაც მოსახლეობის კეთილდღეობას პირდაპირ აზიანებს.