რატომ არიან სკანდინავიელები ყველაზე ბედნიერები

მსოფლიოში ყველაზე ბედნიერი ქვეყნების სიაში ლიდერობა ფინეთისთვის უკვე ჩვეულებრივი ამბავია – ქვეყანა ზედიზედ მერვე წელია, პირველ ადგილზეა. ეს საკმაოდ საინტერესო ფაქტია, თუ გავითვალისწინებთ, რომ ფინეთში გრძელი და ცივი ზამთარია, გადასახადები მაღალია, ხოლო მოსახლეობა, როგორც წესი, არც ისე ხშირად იღიმება. მიუხედავად ამისა, ფინელები საკუთარ ცხოვრებას საკმაოდ მაღალ შეფასებას აძლევენ – საშუალოდ 7.7 ქულას 10-დან, მაშინ როცა მსოფლიო საშუალო მაჩვენებელი მხოლოდ 5.6-ია.

მსოფლიო ბედნიერების ანგარიში, რომელსაც გაეროს მხარდაჭერით ყოველწლიურად Gallup ატარებს, რეალურად ცხოვრებით კმაყოფილების ინდექსია, ვიდრე უბრალოდ სიცილისა და სიხარულის რაოდენობრივი შეფასება. სკანდინავიის სხვა ქვეყნები – დანია, ისლანდია და შვედეთი – ფინეთს მცირე განსხვავებით მიჰყვებიან, რაც კიდევ უფრო საინტერესოს ხდის ამ რეგიონს: რატომ გრძნობენ ადამიანები ამ ქვეყნებში თავს ასე ბედნიერად?

ერთ–ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი ეკონომიკური კეთილდღეობაა. ნორდიკული ქვეყნები, მაღალი გადასახადების მიუხედავად, ერთ სულ მოსახლეზე შემოსავლის მიხედვით მსოფლიოს უმდიდრეს ქვეყნებს შორის არიან. მაღალი შემოსავალი, როგორც წესი, ადამიანთა კმაყოფილებას მნიშვნელოვნად ზრდის. თუმცა, ეს მხოლოდ ნაწილი ახსნაა – ეკონომიკა ყველაფერს არ ხსნის.

საინტერესოა, რომ ამ ქვეყნების წარმატება ასევე მჭიდრო კავშირშია სოციალურ სტაბილურობასთან და თანასწორობასთან. ისინი მოწინავე პოზიციებს იკავებენ ისეთ რეიტინგებში, როგორიცაა „The Economist“-ის „მინის ჭერის ინდექსი“, რომელიც სამუშაო გარემოში ქალების როლსა და გავლენას აფასებს. ნორდიკულ ქვეყნებში „სასოწარკვეთილების სიკვდილიანობის“ – მაგალითად, სუიციდების ან ნარკოტიკების გადაჭარბებული დოზით გამოწვეული სიკვდილიანობის – მაჩვენებელი ბოლო წლებში მკვეთრად შემცირდა. ეს კი კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რომ საზოგადოებრივი და სოციალური სტაბილურობა ადამიანების ფსიქოლოგიურ მდგომარეობაზე მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს.

თუმცა, ბედნიერების საიდუმლო მხოლოდ ეკონომიკაში და სოციალურ სტაბილურობაში არ მდგომარეობს. ეს კარგად ჩანს ლათინური ამერიკის ქვეყნების მაგალითზეც, სადაც ადამიანები ხშირად უფრო ბედნიერები არიან, ვიდრე ამას მათი შემოსავლები მოასწავებს. ლათინურ ამერიკაში ადამიანები კვირაში საშუალოდ 9-ჯერ მეგობრებთან ან ოჯახის წევრებთან ერთად იღებენ საკვებს, რაც მათ სოციალური კავშირების თვალსაზრისით მსოფლიო ლიდერებად აქცევს. კვლევებით დადასტურდა, რომ საერთო სადილები ან ლანჩები იმდენად მნიშვნელოვანია ბედნიერების განცდისთვის, რომ მათი გავლენა სტატისტიკურად ისეთივე ძლიერია, როგორც სამსახურის ან შემოსავლის ფაქტორები.

ამერიკაში, სადაც ბოლო პერიოდში ადამიანები სულ უფრო ხშირად ჭამენ მარტო, ცხოვრობენ მარტო და მუშაობენ მარტო, მოსახლეობის ნაწილი სულ უფრო მეტად განიცდის მარტოობასა და ფსიქოლოგიურ პრობლემებს. ახალგაზრდების 18%-მა ერთ–ერთ კვლევაში განაცხადა, რომ მათ საერთოდ არ ჰყავთ ახლობელი ადამიანები, ვისთანაც შეეძლებათ გულწრფელი ურთიერთობა. სოციალური ურთიერთობების შემცირება დღეს ბევრი განვითარებული ქვეყნისთვის მზარდ პრობლემად იქცა.

ამ ფონზე კიდევ უფრო უნიკალურია ფინეთის მაგალითი, სადაც მარტო ყოფნა არა მარტო პრობლემა არაა, არამედ პირიქით – ის ხშირად სასურველი და საყვარელი საქმიანობაა. ფინელები სპეციალურად მიდიან თავიანთ აგარაკებზე („მიოკი“), სადაც განმარტოებით ატარებენ დროს, ხშირად საუნაში. აქ მარტო ყოფნა არის ერთგვარი არჩევანი, და არა მარტოობის განცდის შედეგი.

ბედნიერების კვლევები გვიჩვენებს, რომ სოციალური ურთიერთობები, ეკონომიკური კეთილდღეობა და კულტურული ფაქტორები ბედნიერების განცდის განმსაზღვრელი მთავარი ფაქტორებია. სკანდინავიის ქვეყნები გვაჩვენებენ, რომ სტაბილურობასა და კეთილდღეობას შეუძლია შექმნას გარემო, სადაც ადამიანები თავს დაცულად გრძნობენ, ხოლო ლათინური ამერიკა გვახსენებს, რომ მეგობრებთან ან ოჯახთან ერთად გატარებული ყოველდღიური მომენტები ბედნიერებისათვის ხშირად გადამწყვეტია. ეს ყველაფერი მნიშვნელოვანი გაკვეთილია იმ ქვეყნებისთვის, რომლებიც ცდილობენ, ბედნიერი საზოგადოება შექმნან. მათ უნდა გაიაზრონ, რომ ადამიანთა ცხოვრების ხარისხზე ფინანსური კეთილდღეობის გარდა, სოციალური ურთიერთობების სიღრმე და ხარისხიც დიდ გავლენას ახდენს.