მსუბუქი ავტომობილების იმპორტის შემცირება საქართველოში

საქართველოში 2025 წლის იანვრის მონაცემებით, მსუბუქი ავტომობილების იმპორტი 25%-ით შემცირდა. თუ 2024 წლის იმავე პერიოდში ქვეყანაში 11 892 ერთეული ავტომობილი შემოვიდა, მიმდინარე წლის იანვარში იმპორტმა 8 880 ერთეული შეადგინა. იმპორტირებული ავტომობილების ღირებულება 196.4 მილიონი დოლარიდან 151 მილიონ დოლარამდე შემცირდა, თუმცა, მიუხედავად რაოდენობრივი კლებისა, ავტომობილების საშუალო ფასი გაზრდილია. 2024 წლის იანვარში ერთი ავტომობილის საშუალო ღირებულება გადასახადების გარეშე 16 514 დოლარი იყო, 2025 წლის იანვარში კი ეს მაჩვენებელი 17 004 დოლარამდე გაიზარდა.

აშშ კვლავ რჩება საქართველოს მთავარი იმპორტიორი ქვეყანა, საიდანაც იანვარში 6 675 ავტომობილი შემოვიდა, საერთო ღირებულებით 84.59 მილიონი დოლარი. მეორე და მესამე ადგილზე არიან იაპონია და გერმანია, საიდანაც, შესაბამისად, 729 და 352 ერთეული ავტომობილი შემოვიდა. მიუხედავად იმისა, რომ იმპორტში აშშ–ს უპირატესობა უცვლელია, საინტერესოა ჩინეთის პოზიციების გაძლიერება, რომელიც თანდათან იკავებს ადგილს საავტომობილო ბაზარზე. 2025 წლის იანვარში საქართველომ ჩინეთიდან 343 ავტომობილი შეიძინა, ჯამური ღირებულებით 2.67 მილიონი დოლარი.

მსუბუქი ავტომობილების იმპორტის შემცირება მხოლოდ ლოკალური პრობლემა არ არის. გლობალურ ბაზრებზე ბოლო წლებში მრავალი ცვლილება მოხდა, რამაც იმოქმედა როგორც მიწოდების ჯაჭვზე, ასევე ფასებზე. ერთ–ერთი მთავარი ფაქტორი გლობალური ინფლაციის გავლენაა, რაც ნედლეულის, განსაკუთრებით ფოლადის, ალუმინისა და მიკროჩიპების ღირებულების ზრდით აისახა ავტომობილების ფასებზე. პანდემიის შემდეგ წარმოების შეფერხებამ და მიწოდების ჯაჭვების კრიზისმა ჯერ კიდევ 2021-2022 წლებში გამოიწვია ახალი და მეორადი ავტომობილების ფასების მკვეთრი ზრდა, რაც 2023-2024 წლებშიც გაგრძელდა. მიუხედავად იმისა, რომ 2024 წლის ბოლოსთვის ნორმალიზაციის გარკვეული ნიშნები გამოჩნდა, ავტოინდუსტრიაში ჯერ კიდევ არ არის სრულად აღდგენილი იმ წონასწორობა, რომელიც 2019 წლამდე არსებობდა.

სხვადასხვა ქვეყნებში ავტომობილების ბაზარი განსხვავებულად ვითარდება. მაგალითად, აშშ–ში, საიდანაც საქართველოს იმპორტის დიდი ნაწილი მოდის, ელექტრომობილების ბაზარი განსაკუთრებულად სწრაფად იზრდება, რაც ხელს უწყობს ტრადიციული შიდა წვის ძრავიანი ავტომობილების ფასების შედარებით სტაბილიზაციას. თუმცა, ამის პარალელურად, ახალი ეკოლოგიური რეგულაციები და ტექნოლოგიური სტანდარტების გამკაცრება განაპირობებს იმას, რომ ავტომობილების ფასი კვლავ მაღალი რჩება. ევროპის ბაზარზე ავტომობილების ღირებულება ასევე იმატებს მწვანე ენერგიის პოლიტიკის გამკაცრების გამო, რასაც დამატებით ზრდის ნახშირბადის გადასახადები და საწვავის მოხმარების შეზღუდვა.

ჩინეთის ავტოინდუსტრია მნიშვნელოვან ექსპანსიას განიცდის, განსაკუთრებით ელექტრომობილების სექტორში. ადგილობრივი მწარმოებლები, როგორიცაა BYD და Nio, საერთაშორისო ბაზრებზე აქტიურად იჭრებიან, თანაც უფრო დაბალი ფასებით, ვიდრე დასავლური ბრენდები. ჩინური ავტომობილების ექსპორტი 2024 წელს რეკორდულად გაიზარდა, რაც ნათლად მიუთითებს იმაზე, რომ ეს ქვეყანა მომავალში უფრო აქტიური მოთამაშე გახდება გლობალურ ბაზარზე.

საქართველოში ელექტრომობილების იმპორტი კვლავაც ნაკლებია, თუმცა გრძელვადიან პერსპექტივაში ჩინეთისა და ევროპის მწარმოებლების გავლენით ეს მიმართულება აუცილებლად გაიზრდება. ამას ემატება გლობალური და ადგილობრივი საბანკო სექტორის მიერ ეკოლოგიურად სუფთა ავტომობილების დაფინანსების პროგრამები, რაც სავარაუდოდ ელექტრომობილების წილის გაზრდას გამოიწვევს საქართველოს ბაზარზეც.

ამავდროულად, ფიზიკური ავტომობილების იმპორტი გარკვეულწილად სირთულეებს აწყდება, რაც დაკავშირებულია საბანკო რეგულაციებთან, ტრანსპორტირების გაძვირებასთან და მომხმარებელთა ფინანსურ შესაძლებლობებთან. საქართველოში ბოლო წლებში ავტომობილების შესყიდვა დიდწილად დამოკიდებულია ლიზინგზე და საბანკო სესხებზე, თუმცა ბოლო პერიოდში ბანკებმა გამკაცრეს კრედიტის გაცემის პირობები, რაც დამატებითი შემზღუდავი ფაქტორია იმპორტის კლებისთვის.

გრძელვადიანი პერსპექტივა მეტყველებს იმაზე, რომ ავტომობილების ბაზარი საქართველოში შესაძლოა რადიკალურად შეიცვალოს. ერთი მხრივ, ეკონომიკური ფაქტორები გავლენას ახდენენ იმპორტის მოცულობაზე, ხოლო მეორე მხრივ, გლობალური ბაზრის ტენდენციები – კერძოდ, ელექტრომობილების პოპულარობის ზრდა და მწვანე ტექნოლოგიების განვითარება – მნიშვნელოვნად შეცვლის იმპორტის სტრუქტურას. ჩინეთი და ევროპა თანდათან აძლიერებენ თავიანთი ავტომობილების მიწოდებას მსოფლიოსთვის, რაც შეიძლება საბოლოოდ გამოიხატოს იმაში, რომ მომდევნო წლებში საქართველოს ბაზარზე უფრო მეტი ელექტრომობილი გამოჩნდეს.

ამჟამინდელი შემცირება ავტომობილების იმპორტში შეიძლება იყოს დროებითი, თუმცა ის გლობალურ ბაზარზე არსებულ ცვლილებებს ასახავს. მომხმარებლები უფრო მეტად კონცენტრირდებიან ახალ ტექნოლოგიებზე, ფასების ცვლილებები კი დამოკიდებული იქნება ეკონომიკურ სტაბილურობაზე, საბანკო პოლიტიკაზე და საერთაშორისო სავაჭრო შეთანხმებებზე.