ბრიუსელის „ბაზუკა“ ამერიკის წინააღმდეგ

მსოფლიო ეკონომიკური და სავაჭრო ურთიერთობები ხშირად გამოირჩევა პოლიტიკისა და ძალაუფლების თამაშების ურთიერთდაკავშირებით, მაგრამ ევროპა და ამერიკის შეერთებული შტატები დღევანდელი ვითარებით ახალ გამოწვევებს აწყდებიან. ევროპულმა კავშირმა უკვე გააცნობიერა, რომ ტექნოლოგიური გიგანტები და სავაჭრო ომები შეიძლება არა მხოლოდ ეკონომიკური ზიანის მომტანი იყოს, არამედ პოლიტიკურადაც მნიშვნელოვან საფრთხეს წარმოადგენს. ეს დრამატული სურათი კი აშშ-ის ყოფილი პრეზიდენტის, დონალდ ტრამპის, ახალი ტარიფების მუქარას უკავშირდება.

ევროპული კომისია გეგმავს, გამოიყენოს „იურიდიული ინსტრუმენტი“, რომელიც ევროკავშირს საშუალებას აძლევს, აშშ-ის სავაჭრო წნეხს დიდი ტექნოლოგიების წინააღმდეგ უპასუხოს. ეს ინსტრუმენტი, რომელიც „ბაზუკას“ სახელით არის ცნობილი, საშუალებას იძლევა, ევროკავშირმა ეფექტურად შეაჩეროს ამერიკული ტექნოლოგიური გიგანტებისფუნციონირება ან წვდომა ევროპულ ბაზარზე. ამასთანავე, ტრამპის მიზნები, როგორიცაა გრენლანდიის დანიისთვის გადაცემა და ტექნოლოგიური კომპანიების წინააღმდეგ წნეხის მოხსნის მოთხოვნა, მიუთითებს, რომ სავაჭრო კონფლიქტი მხოლოდ ეკონომიკური საკითხებით არ შემოიფარგლება.

ამ პოლიტიკის ფარგლებში, ევროპა აშშ-ის პასუხად სხვადასხვა ზომების მიღებას გეგმავს, რაც მოიცავს ინტელექტუალური საკუთრების დაცვის შეწყვეტას და პროგრამული უზრუნველყოფის, სტრიმინგის სერვისების ან ფინანსური სერვისებისთვის ბაზრის დახურვას. ეს ზომები არა მხოლოდ ტექნოლოგიური კომპანიებისთვის, არამედ საერთაშორისო საინვესტიციო გარემოსთვისაც მნიშვნელოვან რისკს წარმოადგენს.

ბოლო წლებში, ტექნოლოგიური გიგანტები, როგორიცაა Google, Amazon და Facebook, არა მხოლოდ ეკონომიკაზე, არამედ გლობალურ პოლიტიკაზეც ახდენენ გავლენას. მათი ბაზარი და აქტივობები ძალიან დიდია, და როგორც ევროკავშირის გადაწყვეტილებები აჩვენებს, მათ წინააღმდეგ პასუხის დაბრუნება სერიოზული ნაბიჯია. „ბაზუკა“, რომელიც ევროკავშირმა 2023 წელს დაამტკიცა, ეკონომიკური ზომების საკმაოდ ფართო სპექტრს მოიცავს და, თუ საჭირო გახდება, ევროკავშირს საშუალებას მისცემს, პირდაპირი უცხოური ინვესტიციებიც კი დაბლოკოს.

დონალდ ტრამპის მუქარებს ტარიფებზე ევროპა მხოლოდ მკაცრი პოლიტიკით არ პასუხობს, არამედ ცდილობს მოლაპარაკებების გზით თავიდან აიცილოს ტარიფები. თუმცა ევროკავშირში უკვე აქტიურად განიხილავენ უფრო სწრაფ მოქმედებას, რადგან 2018 წელს მსგავსი ტარიფების დაწესების შემდეგ ევროკავშირს სამი თვე დასჭირდა ზომების მიღებისთვის. ამჯერად, ევროკავშირის ოფიციალურმა პირებმა დაადასტურეს, რომ აუცილებელია „მზაობა“ და „სისწრაფე“, რათა ამგვარი გადაწყვეტილებების შედეგები დროულად იყოს დაფიქსირებული.

ევროკავშირსა და აშშ-ს შორის სავაჭრო კონფლიქტები შესაძლოა არაპირდაპირი გავლენა მოახდინოს საქართველოზეც, განსაკუთრებით მისი ეკონომიკური პარტნიორობით ევროკავშირთან და ამერიკასთან. დიდი ტექნოლოგიების მიმართ რეგულაციების გამკაცრებას საქართველოსთვისაც მნიშვნელოვანი დასკვნები ექნება. თუ გიგანტები სერვისებს შეზღუდავენ ან რეგულაციები გამკაცრდება, შესაძლოა ეს ტექნოლოგიური სექტორის განვითარებას ან უცხოური ინვესტიციების მოზიდვასაც შეეხოს.

მნიშვნელოვანია, რომ საქართველო ამ მოვლენებს ფრთხილად ადევნებდეს თვალს და ხელსაყრელი პოლიტიკა ჩამოაყალიბოს იმ შემთხვევაში, თუ მსოფლიო ტექნოლოგიური გიგანტების მიმართ რეგულაციები გამკაცრდება.

მსოფლიოს სავაჭრო დაპირისპირების ფონზე, ევროპა და ამერიკა კვლავინდებურად იმყოფებიან ეკონომიკური და პოლიტიკური გავლენის გადანაწილების პროცესში. ტექნოლოგიური გიგანტები კი, როგორც ჩანს, ამ თამაშის მთავარი მოთამაშეები არიან. ამ ფონზე, ევროკავშირის „ბაზუკა“ მხოლოდ ახალი ეტაპია ამ ბრძოლაში, რაც გვიჩვენებს, რომ მსოფლიო ეკონომიკა არა მხოლოდ ზრდის, არამედ პოლიტიკურ ჭიდილში გარდაუვალი იარაღია