გლობალური კაკაოს ბაზარი და ტენდენციები საქართველოში

გლობალური კაკაოს ბაზარი 2024 წელს მნიშვნელოვანი გამოწვევებითა და ტენდენციების ცვლილებებით გამოირჩეოდა. კაკაოს ფასები, რომელიც ბოლო წლებში სტაბილურად იზრდებოდა, მიმდინარე წელს დამატებით 13%-ით გაიზარდა. ამის მთავარ მიზეზებად კლიმატური ცვლილებები, წარმოების შემცირება და მზარდი მოთხოვნა სახელდება.

კაკაოს უმსხვილეს მწარმოებელ ქვეყნებში, მათ შორის კოტ-დივუარსა და განაში, კლიმატური პრობლემები აწუხებთ ფერმერებს. კოტ-დივუარში, რომელიც მსოფლიოში კაკაოს 30%-ზე მეტს აწარმოებს, მოსავალი 10%-ით შემცირდა ხანგრძლივი გვალვების გამო. განაში კი მავნებლების სწრაფი გავრცელება კაკაოს ხარისხსა და რაოდენობაზე გავლენას ახდენს, რაც ფასების დამატებით ზრდას იწვევს.

მოთხოვნის ზრდაც მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ბაზარზე. აზიის ბაზრებზე, განსაკუთრებით ჩინეთსა და ინდოეთში, კაკაოს პროდუქტებზე მოთხოვნა 2024 წელს 14%-ით გაიზარდა. ეს მაჩვენებელი კაკაოსგან წარმოებული შოკოლადისა და სხვა ტკბილეულის მზარდ პოპულარობაზე მეტყველებს.

საქართველოში კაკაოსა და მის შემცველ პროდუქტებზე ფასების ზრდა ასევე შეინიშნება. საქსტატის მონაცემებით, 2024 წელს ქვეყანაში იმპორტირებულ “შოკოლადსა და კაკაოს შემცველ კვების სხვა მზა პროდუქტებზე” 104 მლნ აშშ დოლარი დაიხარჯა, რაც წინა წლებთან შედარებით მნიშვნელოვანი მატებაა. “კაკაო-ფხვნილი შაქრის ან სხვა დამატკბობელი ნივთიერებების დამატების გარეშე” კი 5 მლნ დოლარის მოცულობით იმპორტირდა (წყარო: საქსტატი). “კაკაო-ფხვნილი” ეკონომიური ალტერნატივაა, რაც უფრო სტაბილური ფასით ხასიათდება და ნაკლებად მგრძნობიარეა საერთაშორისო ბაზრის ცვლილებების მიმართ.  კაკაოს სხვა პროდუქტების იმპორტი შედარებით დაბალია.

აშკარაა, რომ საქართველო კაკაოსა და მის პროდუქტებზე მზარდ მოთხოვნას აჩვენებს. ეს ტენდენცია მომხმარებელთა მზარდი ინტერესით აიხსნება პრემიუმ კატეგორიის შოკოლადისა და კაკაოს პროდუქტების მიმართ. მათ შორის, იმპორტის მოცულობა გაიზარდა ფასების მნიშვნელოვანი მატების ფონზე (12.6%-იანი ზრდა 2024 წელს).