ხორბლის იმპორტი საქართველოში გლობალური ტენდენციების ფონზე

ხორბალი საქართველოსთვის უმნიშვნელოვანესი პროდუქტია, რომელიც არამხოლოდ მოსახლეობის კვების ძირითადი წყაროა, არამედ ქვეყნის აგრარული ეკონომიკის სტაბილურობას განსაზღვრავს. 2024 წელს საქართველოში ხორბლის და მესლინის იმპორტმა 76.1 მილიონი დოლარი შეადგინა, რაც 32%-ით მეტია წინა წელთან შედარებით, თუმცა 2020 წლის მაჩვენებელზე 29%-ით ნაკლებია. აღსანიშნავია, რომ ხორბლის იმპორტის ეს შემცირება ძირითადად ხორბლის ფქვილის იმპორტის ზრდამ ჩაანაცვლა. 2020 წელს ფქვილის იმპორტი მხოლოდ 3.1 მილიონ დოლარს შეადგენდა, ხოლო 2024 წელს ეს მაჩვენებელი 18.5 მილიონ დოლარამდე გაიზარდა—ექვსჯერ მეტი. ამ ცვლილებებმა საქართველოს დამოკიდებულების სტრუქტურა ხორბალზე მნიშვნელოვნად შეცვალა და აჩვენა, რომ ქვეყანა ახალ გზებს ეძებს შიდა მოთხოვნის დასაკმაყოფილებლად.

საქართველოს ხორბლის იმპორტზე დიდი გავლენას ახდენს გლობალური ბაზრის ტენდენციები, რომლებიც ბოლო წლებში მრავალი გამოწვევის და შესაძლებლობის წინაშე აღმოჩნდა. პანდემიამ, გეოპოლიტიკურმა დაძაბულობებმა და კლიმატურმა ცვლილებებმა დიდი როლი ითამაშეს გლობალურ მიწოდებასა და მოთხოვნაში.

პანდემიის პირველ წლებში მიწოდების ჯაჭვში შეფერხებებმა და ლოგისტიკურმა სირთულეებმა სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის ფასების ზრდა გამოიწვია. საქართველოსთვის, რომელიც დიდად არის დამოკიდებული ხორბლის იმპორტზე, ეს ტენდენციები ერთ-ერთი მიზეზი გახდა იმპორტის შემცირების, რადგან ფასები გაიზარდა და მიწოდება შეზღუდული გახდა. გარდა ამისა, საქართველოს დამოკიდებულება ისეთ ძირითად პარტნიორებზე, როგორიცაა რუსეთი, კიდევ უფრო აძლიერებს რეგიონალური დინამიკის გავლენას.

უკრაინის ომმა, როგორც ერთ-ერთმა უმსხვილესმა ხორბლის მწარმოებელმა, დამატებითი არასტაბილურობა შექმნა გლობალურ ბაზრებზე. შავი ზღვის მარცვლეულის ექსპორტის შეფერხებამ დამატებითი გაურკვევლობა შექმნა საქართველოსთვის ხორბლის მოპოვებაში. მიუხედავად იმისა, რომ ალტერნატიული სავაჭრო მარშრუტები და მომწოდებლები გაჩნდა, მიწოდების და მოთხოვნის ბალანსი კვლავ დარღვეული დარჩა, რაც დროებით იმპორტის შემცირებას გამოიწვია.

ხორბლის ფასის ცვლილება მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს მომხმარებელთა ფასებზე, რადგან ხორბალი და მისი ნაწარმი მრავალი საბაზისო საკვების ძირითადი ინგრედიენტია. საქართველოში, 2022 წელს ხორბლის ფქვილის ფასმა მკვეთრად მოიმატა, რაც ზემოთხსენებული ფაქტორებით იყო განპირობებული. თუმცა, 2023-2024 წლებში ფქვილის ფასი თანდათან შემცირდა, რაც ბაზარზე სტაბილიზაციასა და გლობალური ხარჯების კლებას უკავშირდება. ამ ტენდენციამ მომხმარებელთა ფასებზე დადებითი გავლენა იქონია.