მზარდი სექტორები 2024 წლის მესამე კვარტალში: რა განსაზღვრავს საქართველოს ეკონომიკის ზრდას?

2024 წლის მესამე კვარტალში საქართველოს ეკონომიკის ზრდამ თერთმეტ პროცენტს მიაღწია, მაღალი ზრდა განსაკუთრებით გამოკვეთილია განათლების (+35%), მშენებლობის (+31%) და ინფორმაციული ტექნოლოგიების (+33%) სექტორებში. ქვეყნის ეკონომიკა აგრძელებს იმ ტენდენციას, რაც 2023-2024 წლების მანძილზე გამოიკვეთა. ეს ტემპები მიუთითებს, რომ ეს სფეროები საქართველოს ეკონომიკისთვის სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი ხდება.

მაგრამ რატომ ვითარდებიან ეს სექტორები ასეთი სწრაფი ტემპით და არა სხვები? აქ რამდენიმე ფაქტორის გათვალისწინებაა საჭირო. მშენებლობის სექტორის ზრდა დიდწილად დაკავშირებულია ქვეყნის ურბანიზაციის პროცესთან და ინფრასტრუქტურულ პროექტებთან, როგორიცაა ახალი გზები, საცხოვრებელი კომპლექსები და საზოგადოებრივი შენობები. ეს ტენდენცია ლოგიკურია, რადგან ეკონომიკის განვითარებასთან ერთად იზრდება საჭიროება თანამედროვე ინფრასტრუქტურისთვის. თუმცა, საინტერესოა, რომ უძრავი ქონების სექტორში ზრდა გაცილებით ნაკლებია, რაც მიუთითებს, რომ მშენებლობის შედეგები ჯერ კიდევ სრულად არ აისახება ეკონომიკის სხვა მიმართულებებზე.

განათლების სფეროს რეკორდული ზრდა მოსახლეობაში მზარდი მოთხოვნის შედეგია. პროფესიული და უმაღლესი განათლების მიმართულებით ახალი პროგრამების დანერგვა და საერთაშორისო სტანდარტების გამოყენება ქმნის მზარდ ბაზარს. თუმცა, საინტერესოა, რომ ამ დინამიკას არ თან სდევს სამეცნიერო კვლევებისა და ინოვაციების სფეროს მსგავსი ტემპით განვითარება, რაც განათლების სისტემის უფრო ფართო გავლენის შექმნას შეუწყობდა ხელს.

ინფორმაციული ტექნოლოგიების სექტორის სწრაფი ზრდა დაკავშირებულია ციფრული ტრანსფორმაციის მსოფლიო ტენდენციებთან, რომლებიც საქართველოსაც მოიცავს. ამასთანავე, ეს ზრდა ნაწილობრივ განპირობებულია რუსეთ-უკრაინის ომის შედეგად რეგიონში შექმნილი ვითარებით. 2022 წლიდან მოყოლებული, საქართველოში დიდწილად გაიზარდა IT მუშახელის მიგრაცია რუსეთიდან და უკრაინიდან, რაც კონფლიქტიდან გამომდინარე უსაფრთხოების და პოლიტიკური გარემოს გამო მოხდა. მიგრირებულმა სპეციალისტებმა არა მხოლოდ გაზარდეს ადგილობრივი სამუშაო ძალა, არამედ მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინეს სექტორის ტექნოლოგიური და მენეჯერული შესაძლებლობების გაუმჯობესებაზე. ეს ტენდენცია ხელს უწყობს საქართველოს IT ბაზრის გაძლიერებას, თუმცა მისი მდგრადობისთვის საჭიროა ამ რესურსის სწორად მართვა და ბაზარზე არსებული შესაძლებლობების განვითარება.

ამასთანავე, საჭიროა ყურადღება მიექცეს იმ სექტორებს, რომლებიც ზრდის ტემპით ჩამორჩებიან. მაგალითად, სოფლის მეურნეობაში სექტორი კვლავ ნელა იზრდება, ხოლო ენერგეტიკის სექტორი კვლავ შემცირების ფაზაშია. ეს შეიძლება დაკავშირებული იყოს იმასთან, რომ ამ სფეროებში ჯერ კიდევ დომინირებს ტრადიციული მეთოდები, რომლებიც ვერ ერგებიან თანამედროვე მოთხოვნებს და ვერ უპირისპირდებიან გლობალური ბაზრის კონკურენციას.

ამ ტენდენციების ფონზე, განათლება, მშენებლობა და IT სექტორები ცხადყოფენ, რომ ისინი ქვეყნის ეკონომიკის წამყვანი მიმართულებები შეიძლება გახდნენ. მათი სწრაფი ზრდა ნაწილობრივ ლოგიკურია, რადგან ეს სფეროები ყველაზე მეტად პასუხობენ თანამედროვე ეკონომიკურ გამოწვევებსა და საჭიროებებს. თუმცა, ეს ტენდენციები პარალელურად აჩენს კითხვას: როგორ უნდა განვითარდეს ეკონომიკის დანარჩენი სექტორები ისე, რომ საქართველოს ეკონომიკა იყოს არა მხოლოდ მოკლევადიანად მზრდადი, არამედ დივერსიფიცირებული და მდგრადი?

გრძელვადიან პერსპექტივაში, ეს მიმართულებები, დიდი ალბათობით, ქვეყნის ეკონომიკის ძირითადი საყრდენები გახდება. მაგრამ მათი წარმატება დამოკიდებული იქნება იმაზე, თუ რამდენად შეძლებს საქართველო სექტორულ დაბალანსებას და ფართო ეკონომიკური სტრატეგიის შექმნას, რომელიც ყველა სფეროს განვითარების შესაძლებლობას მისცემს. ეს არ არის მხოლოდ ცალკეული სექტორების წარმატების ისტორია, არამედ ქვეყნის ეკონომიკური მოდელის განვითარების მნიშვნელოვანი მომენტი.