დასაქმება საქართველოში და მისი შედარება მეზობელი ქვეყნების მაგალითებზე

საქართველოს დასაქმების სტრუქტურა 2023 წელს საინტერესო სურათს გვთავაზობს, სადაც სხვადასხვა სექტორები მნიშვნელოვან წილს იკავებენ. ამავე დროს, საერთაშორისო შედარება, განსაკუთრებით კავკასიის ქვეყნებთან და თურქეთთან, საშუალებას გვაძლევს უკეთ გავიგოთ რეგიონული თავისებურებები და შემდგომი განვითარების პერსპექტივები.

2023 წელს საქართველოში დასაქმებულთა მთლიანი რაოდენობის 40.4% მსხვილ ბიზნესზე მოდიოდა (საქსტატის ინფორმაციით), 19.8% საშუალო და 39.8% მცირე ბიზნესზე. ეს განაწილება მიუთითებს ქვეყნის ეკონომიკის მრავალფეროვნებაზე და სხვადასხვა სექტორის როლზე ეკონომიკური განვითარების პროცესში. 771.5 ათასი დაქირავებული ადამიანი შეადგენს საქართველოს შრომის ბაზარს, რაც 2022 წელთან შედარებით 6.2%-ით მეტია. ეს ზრდა მნიშვნელოვანი პროგრესიაა ეკონომიკური აქტივობის ზრდის კუთხით.

რაც შეეხება დასაქმების სექტორებს, ბიზნეს სექტორში ყველაზე მეტი დასაქმებული იყო ვაჭრობის (საბითუმო და საცალო ვაჭრობა) სექტორში – 28.6%. მეორე ადგილზე იყო ავტომობილებისა და მოტოციკლების რემონტის სექტორი 11.7%-ით. ასევე მნიშვნელოვანი წილი მოდიოდა დამამუშავებელ მრეწველობასა და ჯანდაცვის სექტორზე (9.6%). ტრანსპორტისა და დასაწყობების დარგზე დასაქმების 8.4% მოდიოდა, ხოლო მშენებლობის სექტორი 8.3%-ით იყო წარმოდგენილი.

ასევე აღსანიშნავია ინფორმაციისა და კომუნიკაციის სექტორის როლი, რომელიც 5.7%-ს შეადგენს. განთავსების საშუალებებით უზრუნველყოფის და საკვების მიწოდების სფერო კი 5.1%-ითაა წარმოდგენილი, რაც მიუთითებს ტურიზმისა და სერვისების როლის ზრდაზე ეკონომიკაში.

საინტერესოა, თუ როგორია დასაქმების სტრუქტურა სხვა მეზობელ ქვეყნებში, განსაკუთრებით კავკასიის რეგიონში და თურქეთში. ასეთი შედარება გვაძლევს შესაძლებლობას გავიგოთ, თუ როგორია სხვადასხვა ქვეყნის ეკონომიკური და სოციალური განვითარება და რა სექტორები ქმნიან ძირითადი დასაქმების წყაროს.

აზერბაიჯანი

აზერბაიჯანში 2023 წელს დასაქმების ძირითადი სექტორი იყო ნავთობისა და გაზის მრეწველობა, თუმცა ქვეყნის ეკონომიკა აქტიურად ცდილობს დივერსიფიცირებას და მეტი ყურადღება ეთმობა არასასოფლო-სამრეწველო სექტორებს, როგორიცაა მომსახურება და მშენებლობა. ვაჭრობის სექტორი ასევე მნიშვნელოვან როლს ასრულებს და მოსახლეობის დიდ ნაწილს აწვდის დასაქმების შესაძლებლობებს. განსაკუთრებით იზრდება დასაქმება სერვისების სფეროში, რაც ტურიზმისა და ინფრასტრუქტურული პროექტების მხარდაჭერით ხდება.

სომხეთი

სომხეთში ძირითადი დასაქმების სექტორებია მომსახურების სფერო და სოფლის მეურნეობა. მიუხედავად იმისა, რომ სოფლის მეურნეობა წარმოადგენს დასაქმების მნიშვნელოვან ნაწილს, ქვეყნის ეკონომიკა მუდმივად ცდილობს დივერსიფიცირებას ტექნოლოგიური და ინფორმაციისა და კომუნიკაციების სექტორების გაძლიერებით. დასაქმებულთა დიდი ნაწილი მუშაობს ასევე განათლებისა და ჯანდაცვის სექტორებში, რაც მიუთითებს ქვეყნის სოციალურ პოლიტიკაზე და განათლების მნიშვნელობაზე.

თურქეთი

თურქეთში დასაქმების სტრუქტურა მრავალფეროვანია და მოიცავს მრავალ სხვადასხვა სექტორს. ყველაზე მნიშვნელოვანი სექტორი რჩება მომსახურება, სადაც დასაქმებულთა დაახლოებით 55% მოღვაწეობს. თურქეთში ასევე დიდია წარმოების და დამამუშავებელი მრეწველობის როლი, რაც მნიშვნელოვან ადგილს იკავებს დასაქმების საერთო სტრუქტურაში. გარდა ამისა, ტურიზმი და სასტუმრო მომსახურება მნიშვნელოვან როლს თამაშობენ, განსაკუთრებით ისეთ დიდ ქალაქებში, როგორიცაა სტამბოლი და ანტალია. სოფლის მეურნეობა, მიუხედავად მისი შემცირების ტენდენციისა, კვლავ მნიშვნელოვან წილს იკავებს დასაქმებაში, განსაკუთრებით სასოფლო რეგიონებში.

საქართველოს დასაქმების სტრუქტურა საკმაოდ მრავალფეროვანია, რაც ერთ-ერთ ძლიერ მხარედ შეიძლება ჩაითვალოს. ქვეყანაში ძირითადი დასაქმების სექტორები – ვაჭრობა, ჯანდაცვა, დამამუშავებელი მრეწველობა და მშენებლობა – მჭიდროდ არიან დაკავშირებული ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებასთან და მისი მოსახლეობის კეთილდღეობის გაუმჯობესებასთან. მიუხედავად ამისა, დასაქმების ყველაზე დიდი წილი მცირე და საშუალო ბიზნესზე მოდის, რაც მიუთითებს მეწარმეობისა და მცირე საწარმოების განვითარებაზე.

აზერბაიჯანი და სომხეთი ეძებენ გზებს ეკონომიკის დივერსიფიცირებისთვის, რათა შემცირდეს ენერგეტიკაზე და სოფლის მეურნეობაზე დამოკიდებულება. თურქეთი, როგორც რეგიონში ყველაზე განვითარებული ეკონომიკა, გვიჩვენებს ძლიერი მომსახურების სექტორის და წარმოების სიმძლავრის მნიშვნელობას. ყველა ეს ქვეყანა ცდილობს თანამედროვე სექტორების განვითარებას, რაც განსაკუთრებით აქტუალურია ინფორმაციისა და კომუნიკაციების სფეროში.

სამომავლოდ, საქართველოს დასაქმების სტრუქტურაში აუცილებელია მეტი აქცენტის გაკეთება ისეთ სექტორებზე, როგორიცაა ინფორმაციისა და კომუნიკაციების ტექნოლოგიები, მწვანე ენერგეტიკა და ინოვაციური მომსახურება. ეს უზრუნველყოფს ეკონომიკის დივერსიფიკაციას და გაზრდის ქვეყნის კონკურენტუნარიანობას საერთაშორისო დონეზე. გარდა ამისა, მნიშვნელოვანია ინვესტიციების ზრდა განათლებასა და პროფესიულ მომზადებაში, რათა უზრუნველყოფილი იყოს შრომის ბაზრის მოთხოვნებთან შესაბამისი კვალიფიკაციის კადრების არსებობა. ეს მიდგომები ხელს შეუწყობს ქვეყნის ეკონომიკური განვითარების მდგრადობას და მოსახლეობის დასაქმების შესაძლებლობების გაუმჯობესებას.