რამდენად ყიდულობენ საქართველოში ელექტრომობილებს

ელექტრომობილები საქართველოს საავტომობილო ბაზარზე სულ უფრო მნიშვნელოვან ადგილს იკავებენ, რაც სატრანსპორტო სისტემის მოდერნიზაციისა და ეკოლოგიური მდგომარეობის გაუმჯობესებისკენ მიმართული ძალისხმევის შედეგია. 2024 წლის იანვარ-აგვისტოში საქართველოში ელექტრომობილების იმპორტი 126.5%-ით გაიზარდა, რაც მნიშვნელოვან ზრდას წარმოადგენს წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით. ამ პერიოდში საქართველოში 2 770 ერთეული ელექტრომობილი შემოიტანეს, რომლის ღირებულებაც 51.967 მილიონი დოლარია, მაშინ როცა 2023 წლის იმავე პერიოდში 1 223 ერთეული ელექტრომობილი (34.442 მილიონი დოლარის ღირებულების) იქნა შეძენილი. ეს მონაცემები მიუთითებს ქართველი მომხმარებლის მზარდ ინტერესზე ეკოლოგიურად სუფთა სატრანსპორტო საშუალებების მიმართ.

2024 წლის იანვარ-აგვისტოს მონაცემებით, საქართველოში ელექტრომობილების ყველაზე დიდი რაოდენობა შეიძინეს აშშ-ში, საიდანაც შემოტანილი იქნა 1 429 ერთეული ელექტრომობილი, რომლის ღირებულება 23.683 მილიონი დოლარი იყო. მეორე ადგილს იკავებს ჩინეთი, საიდანაც 568 ერთეული ელექტრომობილი (14.614 მილიონი დოლარი) იქნა იმპორტირებული, ხოლო მესამე ადგილზეა იაპონია, საიდანაც 558 ერთეული (3.737 მილიონი დოლარი) იქნა შეძენილი. ამ ქვეყნებს მოჰყვებიან გერმანია (92 ერთეული, 5.621 მილიონი დოლარი) და არაბთა გაერთიანებული საამიროები (32 ერთეული, 843.9 ათასი დოლარი).

აშშ კვლავაც წამყვან პოზიციაზე რჩება იმპორტის მოცულობით, რაც შესაძლოა განპირობებული იყოს იმით, რომ აშშ-ში ელექტრომობილების ბაზარი კარგად განვითარებულია და ფასების მრავალფეროვნება ხელმისაწვდომს ხდის სხვადასხვა მოდელებს. ჩინეთი ასევე მნიშვნელოვან ადგილს იკავებს, რადგან ის მსოფლიოში ელექტრომობილების უმსხვილესი მწარმოებელია და სთავაზობს როგორც მაღალი კლასის, ისე ეკონომიკურ მოდელებს. იაპონიისა და გერმანიის მაგალითები აჩვენებს, რომ ქართველი მომხმარებლები ინტერესს იჩენენ როგორც მაღალი ხარისხის, ისე ინოვაციური ტექნოლოგიების მიმართ.

საქართველოს ელექტრომობილების ბაზრის კიდევ ერთი საინტერესო ასპექტი რეექსპორტია. 2024 წელს საქართველოდან 314 ერთეული ელექტრომობილი რეექსპორტირებული იქნა, რომლის საერთო ღირებულება 8.250 მილიონი დოლარი იყო. წინა წლის ანალოგიურ პერიოდში რეექსპორტირებული იყო 207 ერთეული (7.624 მილიონი დოლარის ღირებულების). ეს მონაცემები მიუთითებს, რომ საქართველომ შეძლო არა მხოლოდ ელექტრომობილების იმპორტი და ადგილობრივი ბაზრის გამდიდრება, არამედ მათი რეექსპორტი მეზობელ ქვეყნებში, რაც დამატებით შემოსავლებს ქმნის ქვეყნისთვის.

რეექსპორტი ძირითადად განხორციელდა ყირგიზეთში (83 ერთეული), უკრაინაში (76 ერთეული) და სომხეთში (58 ერთეული). ამ ქვეყნებში ელექტრომობილების მზარდი მოთხოვნა ადასტურებს, რომ რეგიონში ეკოლოგიურად სუფთა სატრანსპორტო საშუალებების მიმართ ინტერესი იზრდება, ხოლო საქართველო, როგორც ტრანზიტული ქვეყანა, ამ პროცესში მნიშვნელოვან როლს ასრულებს.

გლობალური ბაზარი ელექტრომობილების მიმართ მზარდ ინტერესს იჩენს, რაც ძირითადად გამოწვეულია გარემოს დაცვითი პოლიტიკებით, ტექნოლოგიური განვითარებით და საწვავის ტრადიციული ფასების ზრდით. საერთაშორისო ბაზარზე ელექტრომობილების გაყიდვები სწრაფად იზრდება, განსაკუთრებით ჩინეთში, სადაც 2024 წელს 6.8 მილიონი ერთეული გაიყიდა, რაც მსოფლიოს საერთო გაყიდვების თითქმის ნახევარს შეადგენს. ამერიკის შეერთებული შტატები და ევროპაც აქტიურად ზრდიან ელექტრომობილების ბაზრის წილს, რაც მწვანე ენერგიის გამოყენებასა და კლიმატურ ცვლილებებთან ბრძოლას უწყობს ხელს.

ევროპული ბაზარი განსაკუთრებით აქტიურია, სადაც ნორვეგია ლიდერობს ელექტრომობილების შეძენის მხრივ – 2024 წელს გაყიდული ახალი მანქანების 80%-ზე მეტი ელექტრო ან ჰიბრიდული იყო. ეს ქვეყანა აქტიურად უჭერს მხარს ეკოლოგიურად სუფთა ტრანსპორტს, რაც მოიცავს სუბსიდიებს, გადასახადების შემცირებას და ინფრასტრუქტურის განვითარებას. ჩინეთი, როგორც ელექტრომობილების უდიდესი მწარმოებელი და მომხმარებელი, მნიშვნელოვან როლს ასრულებს გლობალურ ბაზარზე, სთავაზობს რა როგორც მაღალი კლასის, ისე ეკონომიურ მანქანებს, რომლებიც მრავალ მომხმარებელზეა გათვლილი.

საქართველოში ელექტრომობილების იმპორტის 126.5%-იანი ზრდა მიუთითებს მოსახლეობის მზარდ ინტერესზე ეკოლოგიურად სუფთა და თანამედროვე სატრანსპორტო საშუალებების მიმართ. აშშ, ჩინეთი და იაპონია მთავარ მომწოდებლებად რჩებიან, რაც განპირობებულია ამ ქვეყნების ფართო არჩევანით, ფასების მრავალფეროვნებით და მაღალი ხარისხის მოდელებით. ეს ზრდა ასევე შეიძლება დაკავშირებული იყოს სახელმწიფოს მხრიდან ელექტრომობილების იმპორტზე შეღავათების და გარემოს დაცვის მხარდაჭერის პოლიტიკებთან.

სამომავლოდ, შესაძლებელია ვივარაუდოთ, რომ ელექტრომობილების იმპორტი კვლავაც გაიზრდება, რადგან მოსახლეობის ცნობიერება ეკოლოგიურ სუფთავებასა და საწვავის ხარჯების შემცირებაზე იზრდება. ასევე მოსალოდნელია, რომ საქართველომ კიდევ უფრო აქტიურად დაიწყოს ელექტრომობილების რეექსპორტი მეზობელ ქვეყნებში, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ რეგიონში ელექტროტრანსპორტისადმი მოთხოვნა კვლავაც მოიმატებს.

გლობალურ ბაზარზე არსებული ტენდენციები გვაჩვენებს, რომ ელექტრომობილების მომავალი მზარდი და პერსპექტიულია. ამ მიმართულებით, საქართველოს შეუძლია მნიშვნელოვანი როლი ითამაშოს როგორც შიდა ბაზრის განვითარებაში, ასევე ტრანზიტული და რეექსპორტის ცენტრის ფუნქციის გაძლიერებაში. ამისათვის საჭიროა ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესება, ელექტროწვის სადგურების რაოდენობის გაზრდა და მომხმარებლისთვის დამატებითი წახალისების ღონისძიებების გატარება, რაც ხელს შეუწყობს ელექტრომობილების უფრო ფართო გავრცელებას და მათზე მოთხოვნის ზრდას.