ავტოტრანსპორტის ტექინსპექტირება საქართველოში: 2024 წლის ტენდენციები

2024 წლის იანვარ-სექტემბერში საქართველოში ტექინსპექტირება 714 707 სატრანსპორტო საშუალებამ გაიარა, რაც გასული წლის იმავე პერიოდთან შედარებით 8%-ით მეტია. ეს მონაცემი ნათლად მიუთითებს ტექინსპექტირების პროცესის სტაბილურ განვითარებაზე, რასაც ხელს უწყობს როგორც რეგისტრირებული სატრანსპორტო საშუალებების რაოდენობის ზრდა, ასევე უსაფრთხოების მიმართ მოსახლეობის მზარდი ყურადღება და მათი მზაობა რეგულაციების დაცვისკენ.

ტექინსპექტირების პროცესის ზრდა დაკავშირებულია რამდენიმე ფაქტორთან. პირველ რიგში, ეს არის სატრანსპორტო უსაფრთხოების ახალი რეგულაციების ამოქმედება და მათ მიმართ უფრო მკაცრი მონიტორინგი, რამაც ხელი შეუწყო უფრო ეფექტურ ტექინსპექტირებას. გარდა ამისა, ქვეყნის სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესებამ და ტექინსპექტირების ცენტრებში მომსახურების ხარისხის ზრდამ უფრო მეტი მძღოლი მოზიდა და ტექინსპექტირების პროცესის ხელმისაწვდომობა გაზარდა. 2024 წელს ტექინსპექტირების რაოდენობა 714 707 ერთეულამდე გაიზარდა, რაც ყველაზე მაღალ მაჩვენებელს წარმოადგენს 2019 წლიდან დღემდე პერიოდში.

გარდა ტექინსპექტირების რაოდენობის ზრდისა, მნიშვნელოვან გამოწვევად რჩება გაუმართავი სატრანსპორტო საშუალებების რაოდენობა. 2024 წელს შემოწმებული სატრანსპორტო საშუალებების 20.7% გაუმართავი აღმოჩნდა, რაც წინა წლის 20.4%-იან მაჩვენებელთან შედარებით მცირედით გაზრდილია. მიუხედავად ამ ზრდისა, 2019 წელთან შედარებით გაუმართავი საშუალებების პროცენტული წილი მნიშვნელოვნად შემცირდა, როდესაც გაუმართაობის მაჩვენებელი 43.9%-ს შეადგენდა. ეს შემცირება მიუთითებს რეგულაციების გაუმჯობესების, ტექნიკური სტანდარტების გამკაცრებისა და მოსახლეობის ცნობიერების ამაღლების წარმატებულობაზე. გაუმართავი სატრანსპორტო საშუალებების რაოდენობის შემცირება მნიშვნელოვანი წინსვლაა სატრანსპორტო უსაფრთხოების მიმართულებით, თუმცა 2024 წლის ზრდა გვაფიქრებინებს, რომ აუცილებელია კიდევ უფრო მკაცრი ზომების მიღება ამ სფეროში.

ტექინსპექტირების პროცესის ანალიზი ასევე აჩვენებს, რომ 2020 წელი იყო გარდამტეხი წერტილი ტექინსპექტირების მაჩვენებელში, როდესაც ტექინსპექტირებული სატრანსპორტო საშუალებების რაოდენობა მნიშვნელოვნად შემცირდა და 390 336 ერთეულამდე დავარდა. ეს შეიძლება დაკავშირებული იყოს პანდემიის გავლენებთან და მოსახლეობის გადაადგილების შეზღუდვებთან, რამაც გავლენა მოახდინა როგორც სატრანსპორტო საშუალებების გამოყენებაზე, ასევე ტექინსპექტირების ჩატარების შესაძლებლობებზე. 2021 წლიდან ტექინსპექტირების მაჩვენებელი კვლავ გაიზარდა, რაც ცხოვრების ნორმალიზაციისა და ეკონომიკური აქტივობის აღდგენის შედეგია. ეს ზრდა 2022 და 2023 წლებში სტაბილურად გაგრძელდა, რაც უსაფრთხოების რეგულაციების სრულყოფასთან და ტექინსპექტირების ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესებასთან არის დაკავშირებული.

2024 წელს ტექინსპექტირების პროცესზე გავლენას ახდენს ასევე ქვეყანაში რეგისტრირებული სატრანსპორტო საშუალებების რაოდენობის ზრდა. 2019 წლიდან მოყოლებული, რეგისტრირებული სატრანსპორტო საშუალებების რაოდენობა ყოველწლიურად იზრდება და 2024 წელს უკვე 1 840 525 ერთეულს შეადგენს. ეს ზრდა მიუთითებს ქვეყნის ეკონომიკური მდგომარეობის გაუმჯობესებაზე, რაც ხელს უწყობს სატრანსპორტო საშუალებების რაოდენობის ზრდას. თუმცა, აღნიშნული ზრდა მოითხოვს ეფექტურ მონიტორინგის სისტემას, რათა სატრანსპორტო უსაფრთხოება უფრო მაღალ დონეზე იყოს უზრუნველყოფილი. რეგისტრირებული სატრანსპორტო საშუალებების რაოდენობის ზრდასთან ერთად, მნიშვნელოვანია, რომ მონიტორინგი და რეგულაცია სათანადოდ განვითარდეს, რათა უსაფრთხოების სტანდარტები უზრუნველყოფილი იყოს.

ტექინსპექტირების პროცესის გაუმჯობესება და რეგულაციების გამკაცრება განსაკუთრებით აქტუალურია იმ ფონზე, როცა 2024 წელს სატრანსპორტო საშუალებების რაოდენობამ კვლავ ზრდა აჩვენა. ამ სიტუაციაში, მნიშვნელოვანია არა მხოლოდ რეგულაციების გამკაცრება, არამედ მოსახლეობის ინფორმირების დონის ამაღლება. საჭიროა საინფორმაციო კამპანიების გაძლიერება, რომლებიც მოსახლეობას უკეთესად გააცნობს ტექინსპექტირების მნიშვნელობას და მის როლს უსაფრთხოების გაზრდაში. ასევე, ტექინსპექტირების ცენტრების ტექნიკური შესაძლებლობების გაუმჯობესება და მათი ქსელის გაფართოება იქნება გადამწყვეტი ფაქტორები ტექინსპექტირების პროცესის სრულყოფაში.

ტექინსპექტირების პროცესის ეფექტიანობის ანალიზისას უნდა აღინიშნოს, რომ გაუმართავი სატრანსპორტო საშუალებების რაოდენობის შემცირება 2019 წლის შემდეგ მნიშვნელოვან პროგრესს წარმოადგენს. გაუმართაობის მაჩვენებლის თითქმის განახევრება მიანიშნებს როგორც რეგულაციების გამკაცრებაზე, ასევე ტექნიკური ინსპექტირების ხარისხის გაუმჯობესებაზე. ამასთანავე, მიუხედავად გაუმართავი საშუალებების შემცირების ტენდენციისა, 2024 წელს დაფიქსირებული მცირე ზრდა კვლავ გვაფიქრებინებს, რომ საჭიროა დამატებითი ზომების მიღება, რათა გაუმართავი სატრანსპორტო საშუალებების რიცხვი კიდევ უფრო შემცირდეს და გაუმჯობესდეს გზების უსაფრთხოება.

2024 წლის ტექინსპექტირების მონაცემები ადასტურებს, რომ საქართველოში ტექინსპექტირების პროცესი ვითარდება და სატრანსპორტო უსაფრთხოების სტანდარტები უმჯობესდება. მიუხედავად რეგისტრირებული სატრანსპორტო საშუალებების რაოდენობის ზრდისა, გაუმართავი საშუალებების წილი შემცირებულია 2019 წელთან შედარებით, რაც მნიშვნელოვანი წინსვლაა. თუმცა, გაუმართაობის მცირე ზრდა 2024 წელს გვაფიქრებინებს, რომ საჭირო არის რეგულაციების გამკაცრება და ტექინსპექტირების პროცესის კიდევ უფრო დახვეწა.

სამომავლოდ, მნიშვნელოვანია ტექინსპექტირების პროცესის ეფექტიანობის გაზრდა, დამატებითი საინფორმაციო კამპანიების ჩატარება მოსახლეობაში და ტექინსპექტირების ცენტრების ტექნიკური შესაძლებლობების გაუმჯობესება. ამ ნაბიჯების გადადგმა ხელს შეუწყობს უსაფრთხოების სტანდარტების ამაღლებას, რაც საბოლოო ჯამში ქვეყნის სატრანსპორტო სისტემის გაუმჯობესებას და გარემოს დაცვას უზრუნველყოფს. ამის მისაღწევად, საჭიროა ტექინსპექტირების პროცესის თანამედროვე ტექნოლოგიებით აღჭურვა, რათა უკეთესად მოხდეს ავტომობილების ტექნიკური მდგომარეობის შეფასება და გაუმართავი საშუალებების დროული გამოვლენა. ასევე, აუცილებელია ტექინსპექტირების ცენტრებში თანამშრომლების პროფესიული განვითარება, რაც უზრუნველყოფს უფრო მაღალ ხარისხს მომსახურების მიწოდებისას.

გარდა ამისა, სამომავლოდ საქართველოს სატრანსპორტო უსაფრთხოების გაუმჯობესებისათვის მნიშვნელოვანი იქნება საერთაშორისო გამოცდილების გათვალისწინება და ტექინსპექტირების სტანდარტების ჰარმონიზაცია ევროპულ პრაქტიკასთან. საერთაშორისო თანამშრომლობის გაზრდა ამ მიმართულებით ხელს შეუწყობს ტექინსპექტირების სისტემის დახვეწას და უფრო ეფექტიან მონიტორინგს, რაც უზრუნველყოფს უსაფრთხოების სტანდარტების ამაღლებას და ქვეყნის სატრანსპორტო სისტემის თანამედროვე მოთხოვნებთან შესაბამისობას.

საბოლოოდ, ქვეყნის სატრანსპორტო უსაფრთხოების გაუმჯობესება მოითხოვს როგორც ტექნიკურ, ასევე საზოგადოებრივ ჩართულობას. ეს ნიშნავს, რომ ტექინსპექტირების პროცესის ეფექტიანობის გაზრდა და უსაფრთხოების რეგულაციების გამკაცრება უნდა იყოს საზოგადოების ყველა წევრისთვის მნიშვნელოვან პრიორიტეტად ქცეული. ამისათვის საჭიროა როგორც სახელმწიფოს, ასევე კერძო სექტორის აქტიური ჩართულობა, რაც შექმნის უფრო უსაფრთხო და განვითარებულ სატრანსპორტო გარემოს საქართველოში.