2024 წელი: რომელ სექტორებში იდება ყველაზე მეტი ინვესტიცია საქართველოში?

2024 წელი საქართველოსთვის პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების კლების პერიოდად იქცა – ქვეყანაში FDI-ს მოცულობა, წინა წელთან შედარებით, თითქმის მესამედით შემცირდა და 1334 მილიონ აშშ დოლარს გაუტოლდა. თუმცა ციფრების უკან არსებული რეალობა უფრო კომპლექსური და საინტერესოა, ვიდრე მხოლოდ სტატისტიკური კლება. მნიშვნელოვანია, თუ როგორ შეიცვალა ინვესტორების ინტერესები და რა პერსპექტივა ჩანს ქვეყნისთვის გრძელვადიან პერიოდში.

2024 წელს საქართველოში განხორციელებული პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების თითქმის 40%-ით ისევ საფინანსო და სადაზღვევო სექტორი ლიდერობს, რომელმაც 526 მილიონი დოლარი მიიღო. ქართული საბანკო სისტემა უცხოელებისთვის კვლავაც ერთ-ერთი ყველაზე სანდო პლატფორმაა, სადაც სტაბილური მოგების პერსპექტივა და რეგიონის მასშტაბით ძლიერი პოზიციები რჩება მიმზიდველ ფაქტორად. საინტერესოა, რომ ამ სექტორში ინვესტიციების მოცულობა, მიუხედავად შემცირებული მაჩვენებლებისა, ყველაზე სტაბილურად გამოიყურება ბოლო წლების განმავლობაში, რაც საერთაშორისო ფინანსური ორგანიზაციების მხრიდან ნდობის მანიშნებელია.

მეორე ადგილზე დამამუშავებელი მრეწველობაა, რომელმაც 170 მილიონი აშშ დოლარი მიიღო. მართალია, წინა წელთან შედარებით ეს მაჩვენებელი ნაკლებია, მაგრამ ის მაინც აჩვენებს, რომ საქართველოში ინვესტორები საშუალო და გრძელვადიან პერსპექტივებს სწორედ საწარმოო მიმართულებებში ხედავენ. აღნიშნულ სფეროში მომდევნო წლებში განსაკუთრებული მნიშვნელობა ექნება იმას, რამდენად შეძლებს საქართველო საწარმოო ინფრასტრუქტურის მოდერნიზაციას და ტექნოლოგიური ბაზის განვითარებას.

უძრავი ქონების სექტორი, სადაც ინვესტიციებმა 155 მილიონ დოლარს მიაღწია, საქართველოსთვის სტაბილურად მიმზიდველ სფეროდ რჩება. ეს განსაკუთრებით თვალსაჩინოა დიდ ქალაქებში – თბილისსა და ბათუმში, სადაც უცხოელები უპირატესობას კომერციულ თუ ტურისტულ პროექტებს ანიჭებენ. თუმცა აქ მთავარი გამოწვევაა, რომ ინვესტიციების დიდი ნაწილი კომერციულ შენობებს ეხება, ნაკლებად კი საცხოვრებელ კომპლექსებს ან ინფრასტრუქტურას, რაც უფრო გრძელვადიანი ეფექტის მქონე იქნებოდა ადგილობრივი ეკონომიკისთვის.

2024 წლის ერთ-ერთი საინტერესო ტრენდი ენერგეტიკის სექტორში ფიქსირდება, სადაც 126 მილიონი აშშ დოლარის მოცულობის ინვესტიციები განხორციელდა. ისტორიულად, ამ სფეროში ინვესტიციების ზომა ცვალებადია და ძირითადად დიდი ენერგოპროექტების, კერძოდ, ჰიდროელექტროსადგურების მშენებლობის აქტიურობით განისაზღვრება. ბოლო წლებში ჰიდროენერგეტიკის განვითარების შენელება ნაწილობრივ სოციალურ-ეკოლოგიური ფაქტორებით იყო განპირობებული, თუმცა გრძელვადიან პერსპექტივაში მწვანე ენერგიაზე მოთხოვნის ზრდასთან ერთად, ინვესტიციების მომატებაც სრულიად რეალურია. საქართველოს უპირატესობაა მისი ბუნებრივი რესურსები, რაც პოტენციურ ინვესტორებს მომავალში ისევ მიიზიდავს, თუმცა ეს დიდწილად პოლიტიკურ გარემოზეც იქნება დამოკიდებული.

საინტერესოა, რომ 2024 წელს FDI-ის კლება ძირითადად სააქციო კაპიტალის 60%-იანი შემცირებით არის განპირობებული, მაშინ როდესაც რეინვესტიციები (უკვე არსებულ ბიზნესში მოგების კვლავ დაბანდება) კვლავაც მაღალ ნიშნულზე (87.8%) რჩება. ეს ნიშნავს, რომ საქართველოში მოქმედი უცხოური კომპანიები, მიუხედავად ახალი ინვესტიციების შემცირებისა, მაინც ხედავენ მოგების შესაძლებლობებს და უკვე არსებულ აქტივებში აგრძელებენ ინვესტირებას. თუმცა, მეორეს მხრივ, სააქციო კაპიტალის მოცულობის შემცირება გარკვეულწილად მიანიშნებს ახალი ინვესტორების შესვლის ან ახალი ბიზნესების გახსნის რისკების ზრდაზე, რაც განსაკუთრებული ყურადღების საგანი უნდა გახდეს საქართველოს ეკონომიკური პოლიტიკის შემქმნელთათვის.

ინვესტიციების სამეულს მიღმა, ისეთი სექტორებიც ჩანს, როგორიცაა ტრანსპორტი (97 მლნ დოლარი) და ვაჭრობა (80 მლნ დოლარი). ტრანსპორტის სექტორში ინვესტიციების ზრდა ძირითადად რეგიონული სატრანსპორტო ჰაბის განვითარებას უკავშირდება. ამის მაგალითია პორტების და ლოგისტიკური ცენტრების გაფართოება, რაც ქვეყნის სატრანზიტო პოტენციალის მაქსიმალურად გამოყენების ნაწილია.

ჯამურად, 2024 წელს უცხოური კაპიტალის ნაკლებობის მიუხედავად, საქართველოსთვის არსებული ინვესტიციები საკმაოდ მკაფიოდ აჩვენებს, რომ ქვეყნის ეკონომიკა, გრძელვადიან პერსპექტივაში, კვლავ დიდად დამოკიდებულია იმაზე, რამდენად შეძლებს იგი ახალი სექტორების განვითარებას და არსებული პოტენციალის მაქსიმალურ გამოყენებას. მომდევნო წლებში აუცილებელი იქნება როგორც სახელმწიფო, ასევე კერძო სექტორის მხრიდან მიზანმიმართული სტრატეგიის შექმნა, რათა საქართველომ შეძლოს FDI-ის არამარტო შენარჩუნება, არამედ დივერსიფიცირებაც, რაც ეკონომიკის მდგრადობისთვის აუცილებელია.

ამასთან ერთად, ინვესტიციების მოსაზიდად საჭიროა აქტიური სტრატეგიული ნაბიჯები, რაც ხელს შეუწყობს საქართველოს კონკურენტუნარიანობის გაზრდას რეგიონში, განსაკუთრებით ტექნოლოგიების, ინოვაციებისა და მწვანე ენერგიის მიმართულებით.