ჯანმრთელობის კერძო დაზღვევა საქართველოში

ჯანმრთელობის კერძო დაზღვევა მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ჯანმრთელობის დაცვასა და ფინანსური სტაბილურობის უზრუნველყოფაში მსოფლიოს მასშტაბით. საქართველოში ჯანდაცვის სისტემაში კერძო დაზღვევა მზარდ მნიშვნელობას იძენს, რაც განაპირობებს მოსახლეობის დაინტერესებას ჯანმრთელობის უზრუნველსაყოფად. 2024 წლის პირველ ნახევარში კერძო ჯანმრთელობის დაზღვევით 735 ათასზე მეტი ადამიანი სარგებლობდა, რაც მიუთითებს საქართველოს სადაზღვევო ბაზრის განვითარებაზე და მოსახლეობის მზარდ მოთხოვნაზე.

2024 წლის პირველ ნახევარში საქართველოს სადაზღვევო სექტორში 19 სადაზღვევო კომპანია ფუნქციონირებდა, რომელთა ჯამური წმინდა მოგება 67 მილიონ ლარს შეადგენდა. ამ სექტორში უდიდესი წილი კერძო ჯანმრთელობის დაზღვევას უკავია, რაც მოწმობს ჯანდაცვის მიმართ მოსახლეობის მზარდ მოთხოვნას და სურვილს, ჰქონდეთ დაცულობა ჯანმრთელობის პრობლემების შემთხვევაში. კერძო დაზღვევა, მიუხედავად იმისა, რომ წარმოადგენს დამატებით ხარჯს ოჯახებისთვის, მრავალი ოჯახისთვის ფინანსურ დაცვას ნიშნავს მოულოდნელი სამედიცინო ხარჯებისგან.

მოსახლეობის დიდი ნაწილი ჯანმრთელობის დაზღვევას იღებს ისეთი მსხვილი კომპანიებისგან, როგორიცაა “იმედი ელი”, “ჯიპიაი ჰოლდინგი”, “არდი”, “თიბისი” დაზღვევა და “პსპ” დაზღვევა. კერძოდ, “იმედი ელის” ჯანმრთელობის დაზღვევით 206 ათასზე მეტი ადამიანი სარგებლობს, რაც მას პირველ ადგილზე აყენებს დაზღვეულთა რაოდენობის მხრივ. მეორე ადგილზეა “ჯიპიაი ჰოლდინგი” 171 ათას მომხმარებელთან, ხოლო მესამე ადგილზეა “არდი” 78 ათასი მომხმარებლით. “თიბისი” დაზღვევას 65 ათასი დაზღვეული ჰყავს, ხოლო “პსპ” დაზღვევას – 54 ათასი. დანარჩენი 14 კომპანია 1.7 ათასიდან 36 ათასამდე ადამიანს ემსახურება.

ჯანმრთელობის დაზღვევის კუთხით მსოფლიო ქვეყნები ერთმანეთისგან მნიშვნელოვნად განსხვავდებიან. განვითარებულ ქვეყნებში ჯანმრთელობის დაზღვევა ხშირად სავალდებულოა და მნიშვნელოვან როლს ასრულებს მოსახლეობის დაცულობაში. მაგალითად, გერმანიაში და საფრანგეთში მოსახლეობის დაახლოებით 90%-ს ჯანმრთელობის დაზღვევა აქვს, რაც მათ სრულყოფილი სამედიცინო მომსახურების მიღებას საშუალებას აძლევს. ამ ქვეყნებში ჯანმრთელობის დაზღვევის სისტემები ძირითადად კომბინირებული ფორმატშია – სახელმწიფო და კერძო დაზღვევა ერთობლივად უზრუნველყოფენ მოსახლეობის ჯანმრთელობის დაცვას.

აშშ-ში ჯანდაცვის დაზღვევის სისტემა ძირითადად კერძო ბაზარზეა დამოკიდებული. აქ კერძო დაზღვევით სარგებლობს დაახლოებით 68% მოსახლეობა, რაც ჯანმრთელობის დაცვას ბევრ ადამიანს სირთულეებს უქმნის, რადგან დაზღვევის პრემიის მაღალი ხარჯები ხშირად ხელმისაწვდომობას ზღუდავს. ამ მხრივ, საქართველოს სიტუაცია მეტ-ნაკლებად მსგავსია, სადაც დაზღვევის განვითარება დამოკიდებულია მოსახლეობის ფინანსურ შესაძლებლობებზე და სადაზღვევო პაკეტების ხელმისაწვდომობაზე.

ევროკავშირის ქვეყნებში ჯანდაცვის დაზღვევის ხელმისაწვდომობა და მისი მოცვა საკმაოდ მაღალია. მაგალითად, ნიდერლანდებში მოსახლეობის 100%-ს ჯანმრთელობის დაზღვევა აქვს, რაც სახელმწიფოს მიერ დანერგილი სავალდებულო დაზღვევის მოდელის დამსახურებაა. საქართველოში კი, მიუხედავად იმისა, რომ კერძო დაზღვევით სარგებლობა აქტიურად იზრდება, მთლიანობაში მოსახლეობის მხოლოდ ნაწილი სარგებლობს ასეთი პაკეტებით, რაც სახელმწიფოს მიერ დამატებითი მხარდაჭერის საჭიროებას უსვამს ხაზს.

მიუხედავად იმისა, რომ კერძო დაზღვევის ბაზარი საქართველოში ვითარდება და მოსახლეობის მზარდი ნაწილი სარგებლობს მისი სერვისებით, მაინც მრავალი გამოწვევა რჩება. ერთ-ერთი მთავარი გამოწვევა დაზღვევის პაკეტების ხელმისაწვდომობაა – დაბალი შემოსავლის მქონე ოჯახებისთვის დაზღვევის მიღება ხშირად რთული ან მიუწვდომელია. მეორე მნიშვნელოვანი საკითხია დაზღვევის მომსახურების ხარისხი და დაზღვეულთა უფლებების დაცვა, რაც საჭიროებს მუდმივ გაუმჯობესებას.

კერძო დაზღვევის სფეროში არსებული ტოპ-5 კომპანიების დომინირება ბაზარზე მიუთითებს კონკურენციის ნაკლებობაზე, რაც საბოლოოდ ზეგავლენას ახდენს პაკეტების ხარისხზე და მათ ფასებზე. ამიტომ, ბაზრის დივერსიფიკაცია და მეტი მონაწილე კომპანიის მოზიდვა მნიშვნელოვანი ნაბიჯია იმისთვის, რომ დაზღვევის სერვისები უფრო ხელმისაწვდომი და მაღალი ხარისხის იყოს.

ჯანმრთელობის კერძო დაზღვევის განვითარება საქართველოში მზარდია და მის მიმართ მოსახლეობის დაინტერესებაც იზრდება. თუმცა, ქვეყნის ჯანდაცვის სისტემისთვის მნიშვნელოვანია, რომ დაზღვევის სისტემის განვითარება გაგრძელდეს ისე, რომ ის უფრო ხელმისაწვდომი გახდეს მოსახლეობის ფართო ფენებისთვის. ამისთვის საჭიროა სახელმწიფო მხარდაჭერა, ასევე მეტი კონკურენციის შექმნა კერძო სექტორში.

გლობალური მაგალითების მიხედვით, საქართველოში ჯანმრთელობის დაზღვევის სისტემის გაუმჯობესება შეიძლება მოხდეს როგორც სავალდებულო დაზღვევის მოდელის დანერგვით, ასევე მოსახლეობისთვის შეღავათიანი პაკეტების შემუშავებით. ამავდროულად, აუცილებელია მეტი საინფორმაციო კამპანია, რათა მოსახლეობამ გაიგოს ჯანმრთელობის დაზღვევის მნიშვნელობა და მისი სარგებელი.

სამომავლოდ, თუ საქართველოს კერძო სადაზღვევო ბაზარი განაგრძობს ზრდას, ხოლო სახელმწიფო ამ პროცესს მხარდაჭერას გაუწევს, ეს ხელს შეუწყობს მოსახლეობის ჯანმრთელობის დაცულობის გაზრდას და, შედეგად, ქვეყნის ზოგადი ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუმჯობესებას. ამავდროულად, მეტი უცხოური ინვესტიციის მოზიდვა და ახალი კომპანიების მოზიდვა შესაძლოა გაზარდოს კონკურენცია ბაზარზე, რაც საბოლოოდ გააუმჯობესებს მომსახურების ხარისხს და გაზრდის დაზღვევის პაკეტების ხელმისაწვდომობას.