ჩინეთის შენელებული ზრდა და სავაჭრო ომი აშშ-სთან – ახალი გლობალური რეალობა

2024 წლის ბოლოსთვის ჩინეთის ეკონომიკამ 5.2%-იანი ზრდა აჩვენა, თუმცა ეს მაჩვენებელი ნიღბავს არსებით სირთულეებს. უძრავი ქონების კრიზისი, შიდა მოთხოვნის დაბალი დინამიკა და ინვესტიციების შემცირება მიუთითებს, რომ ქვეყანას წინ სტრუქტურული შენელება ელოდება. საერთაშორისო სავალუტო ფონდი 2025 წლისთვის ზრდას უკვე 4.6%-ზე პროგნოზირებს, რაც ბოლო ათწლეულების სტანდარტებთან შედარებით მნიშვნელოვნად დაბალია.

ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი გამწვავებული ფაქტორი 2025 წელს არის ჩინეთსა და აშშ-ს შორის გაღრმავებული სავაჭრო დაპირისპირება. ეს დაპირისპირება მხოლოდ ორ ქვეყანას არ ეხება – ის შლის გლობალურ ღირებულებათა ჯაჭვებს და კომპანიებს აიძულებს, გადახედონ წარმოების ადგილმდებარეობას. უკვე შეინიშნება ტენდენცია „ჩინეთის გარეთ წარმოების“ (China+1 strategy) გავრცელებისა, სადაც კომპანიები ეძებენ ალტერნატიულ ბაზრებს, როგორიცაა ვიეტნამი, ინდოეთი ან მექსიკა.

ამავე დროს, ჩინეთის ეკონომიკური მოდელი – რომელიც ორიენტირებული იყო მასშტაბურ ინფრასტრუქტურულ ინვესტიციებზე, ექსპორტზე და უძრავი ქონების ბუმზე – თავს ამოწურავს. ქვეყნის მოსახლეობა იკლებს, შრომის ბაზარი იკუმშება, ხოლო მოხმარება ვერ ასრულებს იმ კომპენსაციის როლს, რაც მოდელის ტრანსფორმაციას მოითხოვს.

უძრავი ქონების სექტორში არსებული შოკი უკვე გავრცელდა ფინანსურ სისტემაზე. მსხვილი დეველოპერები ვერ ასრულებენ ვალდებულებებს, ადგილობრივი ორგანოები კი რთულ მდგომარეობაში არიან ბიუჯეტური შემოსავლების კლებით. ამას დაემატა ხალხში არსებული ნდობის შემცირება – რაც განსაკუთრებით ჩანს საცხოვრებელი ბინების მიმართ.

გლობალურად, ჩინეთი ბოლო ათწლეულში გლობალური ეკონომიკური ზრდის თითქმის მესამედს იძლეოდა. მისი შენელება გავლენას ახდენს როგორც ნედლეულის ფასებზე, ისე ინვესტიციების ნაკადებზე განვითარებადი ქვეყნების მიმართულებით. ბევრ მათგანის ექსპორტი უკვე დაეცა ჩინეთში, ხოლო პირდაპირი უცხოური ინვესტიციები ჩინეთიდან – ასევე შემცირებულია.

საბოლოოდ, ეს ყველაფერი მიუთითებს, რომ მსოფლიოს მოუწევს ადაპტაცია ახალ ეკონომიკურ პირობებთან, სადაც გლობალური ზრდის ძრავები აღარ არიან იმავე ადგილებში და სავაჭრო დაპირისპირებები  უფრო ღრმა და სტრუქტურულ გავლენას ახდენენ.