ქალები საქართველოს IT სექტორში: მზარდი მონაწილეობა, ჯერ კიდევ არსებული განსხვავებები

საქართველოში IT სექტორი ერთ–ერთი ყველაზე სწრაფად მზარდი ეკონომიკური დარგია, თუმცა ამ სწრაფ განვითარებას თან არ ახლავს სრულფასოვანი გენდერული ჩართულობა. 2023 წლისთვის, IT პროფესიით დასაქმებულთა მხოლოდ 24% იყო ქალი. ეს მაჩვენებელი მნიშვნელოვნად არის გაუმჯობესებული 2021 წელთან შედარებით, როდესაც ქალების წილი მხოლოდ 16% შეადგენდა. მიუხედავად პროგრესისა, ბალანსი კვლავ მნიშვნელოვნად ირღვევა და საჭიროებს მიზეზების, ანაზღაურების განსხვავებებისა და სისტემური ბარიერების სიღრმისეულ შეფასებას.

ხელფასის თვალსაზრისით, პროგრესი აშკარაა, თუმცა ჯერ კიდევ არ არის საკმარისი. 2024 წლის მესამე კვარტლის მონაცემებით, კაცების საშუალო ხელფასი IT სექტორში შეადგენდა 7,471 ლარს, ხოლო ქალების – 6,026 ლარს. ეს ნიშნავს, რომ ქალები იღებენ კაცების ანაზღაურების დაახლოებით 81%-ს. შედარებისთვის, 2019 წელს ეს ფარდობა მხოლოდ 58% იყო. მიუხედავად გაუმჯობესებისა, განსხვავება მიუთითებს, რომ ქალები ნაკლებად არიან წარმოდგენილნი მაღალანაზღაურებად ან ტექნიკურ პოზიციებზე და შესაძლოა, კარიერული წინსვლაც უფრო ნელა მიმდინარეობს.

პრობლემის ერთ–ერთი ფუნდამენტური მიზეზი დარგობრივი კონცენტრაციაა. 2023 წელს IT პროფესიონალების 70% პროგრამული უზრუნველყოფის მიმართულებით მუშაობდა — ყველაზე მაღალანაზღაურებად ქვესექტორში, სადაც ქალები ჯერ კიდევ შედარებით მცირე წილად არიან წარმოდგენილნი. სექტორის წარმომადგენლები ხაზგასმით აღნიშნავენ, რომ ტექნიკურ პოზიციებზე ქალების ნაკლები რაოდენობა შესაძლოა გამოწვეული იყოს არა უნარების ნაკლებობით, არამედ განათლებაში სავალდებულო ტექნოლოგიური მახასიათებლების ნაკლებობით, სტერეოტიპებით ან კარიერული განვითარების პროცესში დაბრკოლებებით.

აღსანიშნავია, რომ ბოლო წლებში გაიზარდა სხვადასხვა საგანმანათლებლო და ინსტიტუციური ინიციატივა, რომლებიც მიზნად ისახავს ქალების მოზიდვას IT სფეროში. აქცენტი კეთდება სკოლის ასაკის გოგონების პროგრამირებაში ჩართვაზე, კოდინგის ბანაკებზე, მენტორობის პროგრამებზე და სპეციალურ სტიპენდიებზე. თუმცა, ამ ეტაპზე გავლენა ჯერ კიდევ შეზღუდულია და საჭიროებს მდგრად და მასშტაბურ მხარდაჭერას.

ქალთა მზარდი ჩართულობა IT სექტორში საქართველოს ეკონომიკისთვის სტრატეგიული მნიშვნელობის მატარებელია. ეს არ არის მხოლოდ თანასწორობის საკითხი — ეს არის რესურსების უკეთ გამოყენების და ინოვაციის გაღრმავების შესაძლებლობა. იმ პირობებში, როდესაც ბაზარი განიცდის მაღალი კვალიფიკაციის კადრების დეფიციტს, გენდერული ბარიერების შემცირება შეიძლება გახდეს ერთ–ერთი მნიშვნელოვანი სტრატეგია მდგრადი ზრდისთვის.

იხილეთ BTU-ს კვლევა IT სექტორის ტენდენციების შესახებ აქ.