სოფლის მოსახლეობის კლება საქართველოში

საქართველოს ახალი მოსახლეობის აღწერის წინასწარი შედეგები ნათლად აჩვენებს, რომ ქვეყნის დემოგრაფიული რუკა თანდათან იცვლება ურბანიზაციის სასარგებლოდ. თუ ათი წლის წინ, 2014 წლის აღწერით, სოფლის დასახლებებში ქვეყნის მოსახლეობის თითქმის 43% ცხოვრობდა, 2024 წლისთვის ეს მაჩვენებელი უკვე 38%-მდე შემცირდა. ეს იმას ნიშნავს, რომ სოფლის მაცხოვრებელთა რაოდენობა 100 000-ზე მეტი ადამიანითაა დაქვეითებული და ახლა სულ 1 490 900-ს შეადგენს.

ეს პროცესი არა მხოლოდ სტატისტიკური ცვლილებაა, არამედ ეკონომიკური, სოციალური და კულტურული ტრანსფორმაციის ნიშანია. ურბანულ ცენტრში გადასვლის მთავარი მოტივატორი კვლავაც რჩება სამუშაო ადგილების დეფიციტი სოფლებში, განათლებისა და ჯანდაცვის ხარისხზე წვდომის განსხვავება, ინფრასტრუქტურული განვითარების ტემპი და ზოგადად ცხოვრების ხარისხი. ქალაქებში მეტი შესაძლებლობაა როგორც დასაქმების, ისე სერვისებისა და თვითრეალიზაციისთვის, რის გამოც ახალგაზრდა თაობა და შრომისუნარიანი მოსახლეობა სულ უფრო ხშირად ტოვებს სოფელს.

თბილისში უკვე ქვეყნის სრული მოსახლეობის 34% ცხოვრობს, რაც კიდევ ერთხელ ადასტურებს დედაქალაქის განსაკუთრებულ მნიშვნელობას როგორც ეკონომიკური და სოციალური ცენტრის. რეგიონებს შორის ლიდერობენ იმერეთი (12.9%) და ქვემო ქართლი (11.2%), თუმცა ამ რეგიონებშიც ურბანული ცენტრებისთვის მიგრაციის დინამიკა ძლიერი რჩება. ამის ფონზე, სოფლის მოსახლეობის წილი ყოველწლიურად მცირდება, რაც სამომავლოდ სოფლის დემოგრაფიულ და ეკონომიკურ გამოწვევებს კიდევ უფრო გაამწვავებს.

ქვეყნის განვითარების სტრატეგიისთვის ეს ნიშნავს, რომ აუცილებელია სოფლის ინფრასტრუქტურის განახლება, ინოვაციური აგრარული პოლიტიკის გატარება, ახალგაზრდა მოსახლეობის შენარჩუნებისათვის სასოფლო გარემოს სიცოცხლისუნარიანობის გაზრდა. წინააღმდეგ შემთხვევაში, დემოგრაფიული ძვრები სოფლის დასახლებების კიდევ უფრო დაცლასა და მთელი რეგიონის სოციალურ–ეკონომიკურ რისკებს შეუწყობს ხელს.

ამრიგად, საქართველოს დემოგრაფიული რუკა ურბანიზაციის ტენდენციის პირობებში სულ უფრო ცენტრალიზებული ხდება, რაც ეკონომიკური განვითარების ლოგიკიდან გამომდინარე ბუნებრივი პროცესია, თუმცა სოფლის მოსახლეობის შემცირების ტემპი უკვე კრიტიკულ ნიშნულთან ასულა. ეს მტკიცებულებაა იმისა, რომ სიღრმისეული სტრუქტურული რეფორმების გარეშე, სოფლად ცხოვრება კიდევ უფრო არაპოპულარული და ნაკლებად პერსპექტიული გახდება მომავალ წლებში.