საქართველოს მოსახლეობის საპენსიო ასაკის მოსახლეობის ზრდა

ბოლო ათწლეულებში, საქართველოს მოსახლეობის დემოგრაფიული სტრუქტურა მნიშვნელოვნად შეიცვალა. ასაკოვანი პენსიონერების რაოდენობა სწრაფად იზრდება, რაც ქვეყნის სოციალურ და ეკონომიკურ სისტემაზე მნიშვნელოვან ზეგავლენას ახდენს.

2010-2015 წლებში, საქართველოში პენსიონერთა რაოდენობა საშუალოდ წლიურად 8 ათასით იზრდებოდა. თუმცა, 2016-2020 წლებში ეს მაჩვენებელი 15 ათასამდე გაიზარდა, ხოლო 2020-2024 წლებში წლიური ზრდა უკვე 20 ათასს მიაღწია. ეს ტენდენცია მიუთითებს მოსახლეობის ასაკის მატების პროცესის დაჩქარებაზე, რაც გამოწვეულია როგორც დაბალი შობადობით, ასევე სიცოცხლის ხანგრძლივობის ზრდით.

2024 წელს, ასაკობრივი პენსიების დაფინანსებაზე 3.9 მილიარდი ლარი გამოიყო, რაც 2023 წელთან შედარებით 480 მილიონი ლარით (14%-ით) მეტია. ამ მატების ძირითადი მიზეზი პენსიების ოდენობის ზრდა და პენსიონერთა რაოდენობის მატებაა.

მსოფლიო მასშტაბით, მოსახლეობის ასაკობრივი მოქალაქეების რაოდენობის ზრდა გლობალური გამოწვევაა. გაეროს მონაცემებით, 2050 წლისთვის 65 წელს გადაცილებული ადამიანების რაოდენობა მსოფლიოში გაორმაგდება და 1.5 მილიარდს მიაღწევს. ამ პროცესს განსაკუთრებით განიცდიან განვითარებული ქვეყნები, სადაც დაბალი შობადობა და მაღალი სიცოცხლის ხანგრძლივობა მოსახლეობის სტრუქტურას ცვლის.

იაპონია მსოფლიოში ყველაზე დაბერებული ქვეყანაა, სადაც მოსახლეობის 28% 65 წელს გადაცილებულია. ევროპაში, იტალია და გერმანია ასევე გამოირჩევიან მაღალი ასაკოვანი მოსახლეობით, შესაბამისად 23% და 21%. ამ ქვეყნების მთავრობები აქტიურად მუშაობენ პენსიონერთა სოციალური დაცვის სისტემების გაუმჯობესებაზე და ეკონომიკური სტაბილურობის შენარჩუნებაზე.

მეორეს მხრივ, აფრიკისა და სამხრეთ აზიის ქვეყნებში მოსახლეობა შედარებით ახალგაზრდაა. მაგალითად, ნიგერში მოსახლეობის მხოლოდ 3% არის 65 წელს გადაცილებული. ეს ქვეყნები დემოგრაფიული დივიდენდის გამოყენებას ცდილობენ ეკონომიკური ზრდის ხელშეწყობისთვის, თუმცა მათ წინაშე დგას განათლებისა და დასაქმების სფეროში არსებული გამოწვევები.

საქართველოსთვის, პენსიონერთა რაოდენობის ზრდა და პენსიების დაფინანსების საჭიროების მატება სახელმწიფო ბიუჯეტზე დამატებით ზეწოლას ახდენს. ამასთან, შრომისუნარიანი მოსახლეობის შემცირება ეკონომიკურ აქტივობაზე უარყოფითად მოქმედებს. ამიტომ, აუცილებელია გრძელვადიანი სტრატეგიების შემუშავება, რომლებიც მოიცავს პენსიონერთა სოციალური დაცვის გაუმჯობესებას, შობადობის წახალისებას და ახალგაზრდების დასაქმების შესაძლებლობების გაფართოებას.