საქართველოს ეკონომიკის რომელ სექტორებშია მაღალი ხელფასები და რატომ?

საქართველოში საშუალო ხელფასი 2024 წლის ბოლოსთვის 2,218 ლარს აღწევს (წყარო: საქსტატი). თუმცა, რეალობა მნიშვნელოვნად იცვლება, როდესაც ხელფასების სტრუქტურას ეკონომიკური სექტორების მიხედვით განვიხილავთ.

ყველაზე მაღალი ანაზღაურება კვლავ „ინფორმაციისა და კომუნიკაციის“ სექტორშია – 4,008 ლარი, მიუხედავად იმისა, რომ გასულ წელთან შედარებით აქ ხელფასები 7%-ით შემცირდა. IT სფეროს ანაზღაურების სიმაღლეს რამდენიმე ფაქტორი განაპირობებს: ციფრული ტრანსფორმაცია, პროგრამისტებსა და IT-ექსპერტებზე გლობალური მოთხოვნა, მათ შორის საქართველოდან ევროპულ და ამერიკულ ბაზრებზე დისტანციური დასაქმების შესაძლებლობა. ამ სფეროში კვალიფიციური კადრების დეფიციტიც ხელფასების მაღალ ნიშნულზე შენარჩუნების მთავარი მიზეზია.

საფინანსო და სადაზღვევო სექტორი, სადაც საშუალო ხელფასი 3,374 ლარია, ბოლო წლებშიც სტაბილურად იზრდება (+8.5%). აქ მაღალი ანაზღაურება განპირობებულია ძლიერი საბანკო სისტემით, მაღალი კონკურენციითა და კვალიფიციური კადრების მზარდი მოთხოვნით, რაც რეგიონშიც მსგავს ტენდენციას მიჰყვება, მაგალითად, აზერბაიჯანსა და სომხეთშიც.

მშენებლობაში ხელფასი 9.8%-ით გაიზარდა და თვეში 3,362 ლარი შეადგინა. ეს მაჩვენებელი პირდაპირ კავშირშია საქართველოში მიმდინარე აქტიურ ინფრასტრუქტურულ პროექტებთან. მშენებლობის სექტორის ზრდას თან ახლავს უცხოური ინვესტიციების შემოდინება და მსხვილი სახელმწიფო პროექტების განხორციელება, რაც კვალიფიციურ ინჟინრებსა და სპეციალისტებზე მოთხოვნას ზრდის.

ასევე საინტერესო ზრდა დაფიქსირდა „პროფესიულ, სამეცნიერო და ტექნიკურ“ საქმიანობებში, სადაც ანაზღაურება 3,259 ლარს შეადგენს, 11.6%-იანი ზრდით. ეს სექტორი მოიცავს საკონსულტაციო, საინჟინრო, არქიტექტურულ და სხვა მაღალკვალიფიციურ პროფესიულ სერვისებს, რომელთა მოთხოვნა საქართველოში ბიზნეს გარემოს გაუმჯობესებასთან ერთად იზრდება.

მაღალ ანაზღაურებად სექტორებთან შედარებით, კონტრასტული სურათი გვაქვს განათლებისა და სოფლის მეურნეობის მიმართულებით, სადაც ხელფასები ყველაზე დაბალია. განათლების სექტორში საშუალო ანაზღაურება დაახლოებით 1,200-1,400 ლარის ფარგლებშია, რაც სერიოზული გამოწვევაა: დაბალი ხელფასები აქ თანამშრომლების კვალიფიკაციის გაზრდას და ამ სექტორში მაღალი კვალიფიკაციის მქონე ახალი კადრების მოზიდვას უშლის ხელს. ამ პრობლემას არამარტო საქართველო, არამედ რეგიონში სხვა განვითარებადი ქვეყნებიც აწყდებიან.

მსგავსია სიტუაცია სოფლის მეურნეობაშიც, სადაც საშუალო ხელფასი დაახლოებით 1,000-1,200 ლარია. ეს სექტორი საქართველოს ეკონომიკის მნიშვნელოვანი ნაწილია, თუმცა დაბალი ანაზღაურება სექტორის განვითარების ერთ-ერთი მთავარი შემაფერხებელი ფაქტორია. ფერმერებისა და აგრომეურნეობის სექტორში დასაქმებულთა დაბალი პროდუქტიულობა და ნაკლები ტექნოლოგიური განვითარება, ასევე სექტორში საინვესტიციო გარემოს სისუსტე – პირდაპირ აისახება მათ ანაზღაურებაზე.

ხელფასების ასეთი კონტრასტული სურათი საქართველოს ეკონომიკური განვითარების მნიშვნელოვან გამოწვევას წარმოადგენს. მაღალი ანაზღაურების სექტორებში სწრაფი ზრდა და დაბალი ანაზღაურების სექტორების სტაგნაცია ქვეყნის ეკონომიკურ და სოციალურ უთანასწორობას კიდევ უფრო აღრმავებს. სწორედ ამ ფაქტორების გათვალისწინებით, სამომავლოდ სახელმწიფო პოლიტიკა შესაძლოა მიმართული იყოს არა მხოლოდ მაღალანაზღაურებადი სექტორების წახალისებაზე, არამედ დაბალანაზღაურებადი დარგების ტექნოლოგიური განახლებისა და განვითარების მხარდაჭერაზეც.