საქართველოს ეკონომიკის მოულოდნელი ჩემპიონი — განათლება

2024 წლის საქართველოს ეკონომიკურ პანორამაზე ერთი განსაკუთრებით გამორჩეული ფაქტი დაფიქსირდა: ქვეყნის ყველაზე სწრაფად მზარდი სექტორი განათლება აღმოჩნდა. ასეთ შედეგს არც სახელმწიფო უწყებათა პროგნოზები ელოდნენ და არც კერძო სექტორის სტრატეგები. სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის (საქსტატის) მიერ დღეს გამოქვეყნებული მონაცემებით, განათლების სექტორმა წლიური 29.1%-იანი ზრდა აჩვენა, რაც აბსოლუტურ გამოხატულებაში 4.6 მილიარდ ლარს უტოლდება. ამ ფონზე კი განსაკუთრებით საინტერესოა არა მხოლოდ ზრდის მაჩვენებელი, არამედ ის ფაქტორები, რომლებმაც ასეთი დინამიკა წარმოშვა და შედეგების მიღმა არსებული რეალობა, რომელიც შიდა დაპირისპირებებსაც კი ჰგავს.

ჯერ უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამ ტემპით მზარდი არც ერთი სხვა სექტორი 2024 წელს საქართველოს ეკონომიკაში არ არსებობდა. ზრდის მთავარი მამოძრავებელი სახელმწიფო დაფინანსება იყო: განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს ბიუჯეტი რეკორდულ მაჩვენებელზე, 2.5 მილიარდ ლარამდე გაიზარდა. ეს კი წინა წელთან შედარებით 400 მილიონი ლარით მეტია. აღნიშნული თანხების ძირითადი ნაწილი სკოლების ინფრასტრუქტურულ განახლებასა და პედაგოგების სახელფასო მატებას მოხმარდა, რაც ფართომასშტაბიან სახელმწიფო ინტერვენციად შეიძლება ჩაითვალოს.

ამას ემატება კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ტენდენცია — კერძო უმაღლეს სასწავლებლებში უცხოელი სტუდენტების ნაკადის ზრდა. მართალია, ეს პროცესი მეტწილად უხილავია ფართო საზოგადოებისთვის, მაგრამ მას უზარმაზარი ეკონომიკური მნიშვნელობა აქვს. უცხოელი სტუდენტები, რომლებსაც საქართველოში სწავლა უცხოური საგანმანათლებლო ალტერნატივებთან შედარებით ნაკლებ ხარჯებთანაა დაკავშირებული, ხშირად რამდენიმე ათას ლარს იხდიან სემესტრში, რაც ადგილობრივ სტუდენტებთან შედარებით ორჯერ ან სამჯერ მეტი გადასახადია. ეს კი უნივერსიტეტების შემოსავლებზე პირდაპირ აისახება. საქართველოში ჩამოსული სტუდენტების რაოდენობის ზრდა არა მხოლოდ უშუალოდ განათლების სექტორის, არამედ პარალელური სერვისების — საცხოვრებელი სივრცეების, კვების, ტრანსპორტისა და გართობის — ზრდასაც განაპირობებს, რაც ეკონომიკურ ჯაჭვურ ეფექტს ქმნის.