საქართველოს დემოგრაფიული გარდაქმნები: დაბერების ტენდენცია, შობადობის კლება და ჯანდაცვის სისტემის გამოწვევები

2024 წლის მონაცემებით, საქართველო დემოგრაფიულად სრულიად ახალ ეტაპზე გადადის. ქვეყნის მოსახლეობა თვალსაჩინოდ ბერდება, ხოლო შობადობის მაჩვენებლები საგრძნობლად მცირდება. ეს ტენდენცია უკვე მრავალი წელია თვალში საცემია, თუმცა ბოლო წლების სტატისტიკამ კიდევ უფრო მკვეთრი სურათი შექმნა. თიბისი კაპიტალის ჯანდაცვის სექტორის მიმოხილვის მიხედვით, 65 წლისა და უფროსი ასაკის მოსახლეობის წილი ქვეყანაში უკვე 16.2%-ს აღწევს, მაშინ როცა 2013 წელს ეს მაჩვენებელი 14.1% იყო. ასეთ სწრაფ დემოგრაფიულ ცვლილებას არა მხოლოდ სოციალური, არამედ სისტემური ეკონომიკური შედეგები მოჰყვება, რომლებიც ქვეყნის მომავლისთვის მნიშვნელოვან ზემოქმედებას ახდენს.

დაბერების პარალელურად, ქვეყნის დემოგრაფიული პოტენციალი შობადობის კლებითაც სუსტდება. 2014 წლიდან მოყოლებული, საქართველოში შობადობის საერთო მაჩვენებელი 36%-ით შემცირდა, რაც ისტორიულად ერთ–ერთი ყველაზე დიდი კლებაა. ასეთი დრამატული ვარდნა ქვეყანაში ბავშვთა და მშობიარობის მომსახურების მოთხოვნასაც ამცირებს, რაც თავის მხრივ, ჯანდაცვის სექტორის სტრუქტურასა და ეკონომიკურ მოდელს ცვლის. ამ პროცესმა კიდევ უფრო დააჩქარა მოსახლეობის დაბერების ტენდენცია, რასაც ქვეყნის სოციალური და ეკონომიკური სტაბილურობა სერიოზული გამოწვევების წინაშე აყენებს.

ამ ყველაფერს ემატება ჯანდაცვის სფეროში სტრუქტურული დისბალანსიც. კვლევის თანახმად, ექთან–ექიმების თანაფარდობა საქართველოში მნიშვნელოვნად ჩამორჩება როგორც ევროკავშირის სტანდარტებს, ისე რეგიონის ქვეყნების საშუალო მაჩვენებლებს. ეს ფაქტი ქმნის მომსახურების ხარისხის და საავადმყოფოების ოპერატიულობის დამატებით პრობლემებს, რაც ქვეყნის ჯანდაცვის სისტემას კიდევ უფრო დაუცველს ხდის მზარდი მოთხოვნების პირობებში. მაღალი ასაკობრივი ჯგუფის მატება და დაბალი შობადობა ქმნის ვითარებას, სადაც ქრონიკული და გრძელვადიანი მოვლის საჭიროებები სწრაფად იზრდება, სისტემას კი ადამიანური და ფინანსური რესურსები საკმარისად არ ჰყოფნის.

დღევანდელი რეალობა აჩენს აუცილებლობას, რომ ქვეყნის პოლიტიკა, ეკონომიკური სტრატეგიები და ჯანდაცვის სექტორი ერთობლივად გადაერთონ ახალ დემოგრაფიულ გამოწვევებზე. საქართველოსთვის ეს უკვე აღარ არის მხოლოდ სოციალური თუ სამედიცინო პრობლემების განსახილველი საკითხი — ეს ქვეყნის განვითარების საერთო დღის წესრიგის ნაწილი ხდება, სადაც საჭიროა ინოვაციური მიდგომები, ახალი სტანდარტების დანერგვა და ადამიანური კაპიტალის რადიკალური განახლება, რათა შეინარჩუნოს ეკონომიკური მდგრადობა და სოციალური სტაბილურობა მომდევნო ათწლეულებისთვის.