საქართველოდან მიგრაციის ტენდენციები

მიგრაცია გლობალურ სამყაროში მუდმივად მზარდი და რთული პროცესია, რომელიც სხვადასხვა სოციალურ, ეკონომიკურ და პოლიტიკურ ფაქტორებთან არის დაკავშირებული. საქართველოსთვის მიგრაციის საკითხი განსაკუთრებით აქტუალური გახდა ბოლო წლებში, რადგან ქვეყანაში არსებული ეკონომიკური და სოციალური პრობლემები ახალგაზრდობის დიდ ნაწილს უბიძგებს უკეთესი ცხოვრების პირობების ძიებისკენ. 2023 წელს საქართველოდან ემიგრაციაში 163 ათასზე მეტი ადამიანი წავიდა, რომელთა 70% 30 წლამდე ასაკის პირები იყვნენ. ეს მონაცემები ასახავს ქვეყნის დემოგრაფიულ გამოწვევებს და მოსახლეობის თანდათანობით შემცირებას.

2022-2023 წლებში საქართველოდან ემიგრაციაში წავიდა 264.3 ათასი მოქალაქე, საიდანაც 146.3 ათასი დაბრუნდა, ხოლო 118 ათასი დარჩა უცხოეთში. აღნიშნული მონაცემები გვაძლევს წარმოდგენას იმაზე, რომ საქართველოს მოსახლეობა მნიშვნელოვან დინამიკას განიცდის ემიგრაციაში, ხოლო უკან დაბრუნების პროცესი გაცილებით ნაკლებად აქტიურია. ეს ტენდენცია კიდევ უფრო ნათელია, როდესაც ვხედავთ, რომ 2023 წელს საქართველოდან ემიგრაციაში 163 480 მოქალაქე წავიდა, თუმცა დაბრუნდა მხოლოდ 91 896 ადამიანი.

ყველაზე მეტად შემაშფოთებელია ის ფაქტი, რომ მიგრაციის პროცესში მონაწილეობს ძირითადად ახალგაზრდა თაობა. IDFI-ის მონაცემებით, 2023 წელს ქვეყნიდან წასული მოქალაქეების უდიდესი ნაწილი, 70%, 30 წლამდე ასაკის პირები იყვნენ, რომელთაგან 43% ბავშვია. ეს ნიშნავს, რომ საქართველო კარგავს იმ ადამიანებს, რომელთაც შეუძლიათ ქვეყნის მომავალში აქტიური როლი შეასრულონ და ეკონომიკურ და სოციალურ განვითარებას შეუწყონ ხელი.

საინტერესოა, რომ ბოლო 10 წლის განმავლობაში (2014-2023) საქართველოდან ემიგრაციაში წავიდა 815 608 მოქალაქე, ხოლო ქვეყანაში დაბრუნდა მხოლოდ 550 919 ადამიანი. ეს რიცხვი მიუთითებს იმაზე, რომ საქართველოდან წასული მოქალაქეების მნიშვნელოვანი ნაწილი აღარ ბრუნდება სამშობლოში. გაეროს მონაცემებით, 2020 წელს ემიგრაციაში ცხოვრობდა საქართველოში დაბადებული 861 077 პირი, და არსებული დინამიკის გათვალისწინებით, მათი რიცხვი 2024 წელს მილიონამდე გაიზრდება.

გლობალური მიგრაცია ყოველთვის იყო და რჩება მნიშვნელოვან საკითხად როგორც განვითარებულ, ასევე განვითარებად ქვეყნებში. გაეროს 2022 წლის მონაცემებით, მსოფლიოში მიგრანტთა რიცხვი 281 მილიონზე მეტია, რაც გლობალური მოსახლეობის დაახლოებით 3.6%-ს შეადგენს. მიგრაციის პროცესები ძირითადად ორიენტირებულია ეკონომიკური უკეთესობის, განათლების მიღების შესაძლებლობებისა და უსაფრთხოების პირობების გაუმჯობესებაზე.

ევროპაში მიგრაციის ერთ-ერთი ყველაზე აქტიური ტალღა აღინიშნება აღმოსავლეთ ევროპიდან, სადაც ახალგაზრდობა მასობრივად ტოვებს სამშობლოს უკეთესი ცხოვრების პირობების ძიების მიზნით. მაგალითად, პოლონეთიდან და რუმინეთიდან მიგრანტების დიდი ნაწილი მიდის დასავლეთ ევროპაში, რათა იპოვოს უკეთესი სამუშაო პირობები და მაღალი შემოსავალი. მსგავსად, საქართველოდანაც მიგრაციის ძირითადი მიზეზებია ეკონომიკური პრობლემები და უკეთესი ცხოვრების პირობების ძიება.

გარდა ამისა, ბოლო წლებში, მსოფლიო მასშტაბით იზრდება „ტვინების გადინების“ (brain drain) ტენდენცია, რაც განსაკუთრებით შეეხება ისეთ ქვეყნებს, როგორიცაა საქართველო, სადაც ახალგაზრდები და განათლებული სპეციალისტები ტოვებენ ქვეყანას უკეთესი კარიერული შესაძლებლობების მოსაძებნად. ეს პრობლემა სერიოზულად აისახება ქვეყნის ეკონომიკურ და სოციალურ განვითარებაზე, რადგან ის არათუ მხოლოდ მოსახლეობის შემცირებას იწვევს, არამედ განსაკუთრებით მაღალკვალიფიციური კადრების დაკარგვასაც.

საქართველოსთვის მიგრაცია სერიოზულ გამოწვევას წარმოადგენს. ახალგაზრდებისა და ბავშვების მიგრაცია განსაკუთრებით საშიშია, რადგან ეს ნიშნავს, რომ ქვეყანა კარგავს არა მხოლოდ აქტუალურ სამუშაო ძალას, არამედ მომავალში პოტენციურად მაღალკვალიფიციურ კადრებსაც. საქართველოს ეკონომიკური და სოციალური მდგომარეობა მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს მიგრაციის პროცესებზე, რაც ნიშნავს, რომ საჭიროა შესაბამისი პოლიტიკის გატარება, რომელიც ხელს შეუწყობს მოსახლეობის შენარჩუნებას და უკეთეს პირობებში დაბრუნების პროცესს.

სამომავლოდ, საქართველოსთვის მნიშვნელოვანია, რომ შეიქმნას ისეთი გარემო, სადაც ახალგაზრდებს ექნებათ შესაძლებლობა მიიღონ შესაბამისი განათლება, კარგი სამუშაო პირობები და სოციალური დაცვა. მნიშვნელოვანია, რომ სახელმწიფო იზრუნოს ეკონომიკური სტაბილურობის უზრუნველყოფაზე და დააფინანსოს ისეთი პროგრამები, რომლებიც მიზნად ისახავს ახალგაზრდებისა და კვალიფიციური კადრების დაბრუნებას ქვეყანაში.

გლობალური გამოცდილება აჩვენებს, რომ მიგრაციის შეზღუდვა და მოსახლეობის ქვეყანაში დაბრუნება შესაძლებელია, თუ შეიქმნება ისეთი სოციალური და ეკონომიკური გარემო, სადაც ადამიანები დაინახავენ თავიანთი ცხოვრების გაუმჯობესების შესაძლებლობას. საქართველოსთვის ეს გამოწვევა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, რათა ქვეყნის მოსახლეობა არ შემცირდეს და მას ჰქონდეს შესაძლებლობა განავითაროს თავისი ეკონომიკა და საზოგადოება.