საითკენ მივდივართ რძის ბაზარზე? – საქართველოს რძის ინდუსტრიის ახალი რეალობა 2025 წელს

2025 წელს საქართველოში რძის ბაზარი დგას გარდამტეხ ეტაპზე. ერთ მხარეს, მომხმარებელი სულ უფრო მეტ მოთხოვნას აყენებს შეფუთულ და სტანდარტიზებულ პროდუქციაზე, მეორე მხრივ კი, ადგილობრივი წარმოება იკლებს და იმპორტზე დამოკიდებულება ძლიერდება.

2025 წლის პირველ კვარტალში რძის მთლიანი წარმოება დაახლოებით 108 მილიონ ლიტრამდე შემცირდა, რაც წინა წელთან შედარებით 3%-იანი კლებაა. ამავდროულად, ქვეყანაში დარჩა მხოლოდ 396 ათასი ფურის პირუტყვი — წელიწადში 20 ათასით ნაკლები, რაც მიუთითებს, რომ მცირე ფერმერები ვერ უმკლავდებიან ინფრასტრუქტურულ და ფინანსურ გამოწვევებს (საქსტატი).

იმპორტი კი, პირიქით, მზარდია. 2024 წელს რძის ფხვნილის იმპორტმა 10 ათას ტონას გადააჭარბა, რაც 8%-ით მეტია წინა წელთან შედარებით. ძირითადი მომწოდებლები არიან ბელარუსი, ირანი, რუსეთი, ნიდერლანდები და გერმანია. მიუხედავად მოცულობის ზრდისა, იმპორტის ღირებულება 6%-ით შემცირდა და შეადგინა დაახლოებით 23 მილიონი დოლარი — რაც საერთაშორისო ბაზარზე რძის ფასის ვარდნით აიხსნება (საქსტატი).

ამ პროცესების ფონზე ადგილობრივი მწარმოებლების მდგომარეობა კიდევ უფრო რთულდება. მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოში იწარმოება დაახლოებით 20 ათასი ტონა ყველი წელიწადში, ბაზარზე წარმოდგენილია იმპორტირებული ან არასანდო ხარისხის პროდუქცია, რაც მომხმარებლის ნდობას ამცირებს და მცირე ფერმებს ბაზრიდან აძევებს (FAO).

მოთხოვნა კი იზრდება, განსაკუთრებით ქალაქებში. StrategyHelix-ის პროგნოზით, 2025 წლის ბოლომდე საქართველოს რძის ბაზარი 55 მილიონი დოლარით გაიზრდება, საშუალო 7.8%-იანი წლიური ზრდის ტემპით. მომხმარებლები სულ უფრო ხშირად ირჩევენ ორგანულ რძეს, გამაგრებულ იოგურტებს და მცენარეულ ალტერნატივებს (StrategyHelix, Euromonitor).

ერთ-ერთი მთავარი გამოწვევაა სეზონურობა: ზაფხულში რძის მიწოდება მაღალია, ზამთარში კი მკვეთრად იკლებს. ეს იწვევს ფასების მერყეობას და მიწოდების დისბალანსს. თუმცა ცივი ჯაჭვის ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესებამ მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა პროდუქტების დროულად მიწოდებაში და დანაკარგების შემცირებაში, განსაკუთრებით რეგიონებში (FAO, საქართველოს ფერმერთა ასოციაცია).

წინსვლისთვის ქართულ რძის სექტორს სჭირდება არა მხოლოდ მოცულობის გაზრდა, არამედ ღირებულების ზრდაც. ადგილობრივი წარმოება უნდა გადავიდეს მხოლოდ ნედლ რძეზე დამოკიდებულებიდან ისეთი პროდუქტების შექმნაზე, როგორიცაა ბოთლირებული კრემი, მწიფე ყველი ან სპეციალიზებული იოგურტი. ამისთვის საჭიროა ტექნოლოგიური ინვესტიცია და საწარმოო მოდერნიზაცია (FAO).

მოკლედ, საქართველოს რძის ბაზარი 2025 წელს ღირებულებით იზრდება, მაგრამ სტრუქტურულად ჯერ კიდევ მყიფეა. შიდა წარმოების შემცირება, იმპორტზე მზარდი დამოკიდებულება და მომხმარებელთა ახალი მოლოდინები ქმნის საჭიროებას, რომ სექტორმა მოარგოს მოდელი ცვლილებებს — ინოვაციით, ადაპტაციით და ადგილობრივი მწარმოებლების მიზანმიმართული მხარდაჭერით.