რძის შემცვლელების იმპორტი საქართველოში იზრდება – როგორ იცვლება ქვეყნის სურსათის მოხმარების ტენდენციები?

საქართველოში რძის შემცვლელი პროდუქტების იმპორტი მზარდია. ბოლო პერიოდში, განსაკუთრებით 2024 წლის განმავლობაში, ამ პროდუქტებზე მოთხოვნის მკვეთრი მატება დაფიქსირდა. სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის მონაცემებით, გასულ წელს საქართველოში რძის ფხვნილის იმპორტი 8%-ით გაიზარდა და პირველად გადალახა 10 ათასი ტონის ზღვარი, რამაც ჯამში 10 064 ტონა შეადგინა.

მიუხედავად იმპორტირებული პროდუქციის მოცულობის ზრდისა, ქვეყანა იმპორტისთვის გადახდილ თანხას ამცირებს. 2024 წელს საქართველომ რძის შემცვლელ პროდუქტებში 23 მილიონი აშშ დოლარი გადაიხადა, რაც 2023 წლის მონაცემთან შედარებით 6%-ით ნაკლებია. ეს მონაცემები ნათლად მიანიშნებს, რომ საერთაშორისო ბაზარზე რძის შემცვლელი პროდუქტების ფასები დაეცა, რაც საქართველოსთვის იმპორტის გარკვეული გაიაფების ეფექტს ქმნის.

თუ გავაანალიზებთ, თუ საიდან შემოდის რძის შემცვლელი პროდუქტი საქართველოში, გამოჩნდება, რომ ბაზრის მთავარი მომწოდებელი კვლავ ბელარუსია. ამ ქვეყნიდან საქართველოს ბაზარზე შემოტანილი რძის ფხვნილის მოცულობამ 6 109 ტონა შეადგინა, რომლის ღირებულებამ კი – 13.8 მილიონი დოლარი. ბელარუსი, გარდა მოცულობის უპირატესობისა, ფასის თვალსაზრისითაც მიმზიდველი პარტნიორი რჩება.

ბელარუსის შემდეგ, ძირითადი იმპორტიორი ქვეყნების სიაში ირანი, რუსეთი, ნიდერლანდები და გერმანია მოხვდნენ. ირანიდან შემოვიდა 1 704 ტონა რძის ფხვნილი, რომლის ღირებულებამ 3.8 მილიონი დოლარი შეადგინა, რუსეთიდან კი – 1 199 ტონა, 2.6 მილიონი დოლარის ოდენობით. ევროპული ქვეყნებიდან შედარებით მცირე მოცულობები შემოვიდა: ნიდერლანდებიდან 575 ტონა (1.6 მლნ დოლარი) და გერმანიიდან 241 ტონა (671 ათასი დოლარი).

ამასთან ერთად, მნიშვნელოვნად გაიზარდა რძის პასტის იმპორტიც. 2024 წელს ქვეყანამ სულ 45 ტონა რძის პასტა იყიდა, რომლის ღირებულებამ 316 240 დოლარი შეადგინა. ეს თითქმის ორჯერ მეტია 2023 წლის მაჩვენებელთან შედარებით, როცა მხოლოდ 23 ტონა პასტის იმპორტი განხორციელდა, 145 110 დოლარის ღირებულებით.

რძის პასტის მთავარი მომწოდებელი ფინეთია, საიდანაც საქართველომ 30 ტონა პროდუქტი, 218.5 ათასი დოლარის ღირებულების შემოიტანა. მეორე ადგილზე უკრაინაა, საიდანაც 11 ტონა რძის პასტა 73.9 ათას დოლარად შემოვიდა. ეს ორი ქვეყანა რძის შემცვლელი პროდუქტების ბაზარზე საქართველოს მნიშვნელოვანი სავაჭრო პარტნიორია, რაც მომდევნო წლებში სავარაუდოდ კიდევ უფრო გაღრმავდება.

ცვლილებები რძის შემცვლელი პროდუქტების იმპორტის მაჩვენებლებში არა მხოლოდ ეკონომიკური, არამედ სოციალური ცვლილებების მანიშნებელია. ერთი მხრივ, ეს ტენდენცია ბაზარზე იმაზე მიუთითებს, რომ ქვეყნის შიდა რძის წარმოება ჯერ კიდევ ვერ ფარავს მოთხოვნას. მეორე მხრივ კი, იმპორტის ზრდა ასევე მიუთითებს მოსახლეობის მოთხოვნისა და გემოვნების ცვლილებაზე, რაც დაკავშირებულია საერთაშორისო სურსათის ბაზრის ტენდენციებთან და ჯანსაღი ცხოვრების წესის პოპულარიზაციასთან.

სასურსათო პროდუქტების ბაზრის ანალიტიკოსების აზრით, იმპორტის ზრდის კიდევ ერთი ფაქტორი შესაძლოა იყოს წარმოების მზარდი დანახარჯები ადგილობრივ ფერმებში, რის გამოც ადგილობრივი პროდუქტების ღირებულება მაღლა იწევს და იმპორტი ხშირად უფრო კონკურენტუნარიანი ხდება.

ამრიგად, მიუხედავად იმპორტის ზრდისა, საქართველოში რძის პროდუქტების ბაზარზე ჯერ კიდევ სერიოზული ადგილობრივი განვითარების პოტენციალი არსებობს, რაც შესაძლებელს გახდის როგორც იმპორტის შემცირებას, ისე ადგილობრივი წარმოების და ეკონომიკის სტაბილურ გაძლიერებას.