რა ღირს ერთი ვიზიტი? – გამყვანი ტურიზმის ხარჯების სტრუქტურა და გავლენა ქართულ ბაზარზე

2025 წლის პირველ კვარტალში საქართველოს რეზიდენტი ვიზიტორების საზღვარგარეთული ვიზიტების რაოდენობამ 482 ათასს მიაღწია. ბევრად საინტერესოა ის, რამდენს ხარჯავს ქართველი მოგზაური ამ ვიზიტებზე: საშუალო ხარჯი ერთ ვიზიტზე 999 ლარია (საქსტატი). თუმცა ეს ციფრი ასახავს მათ შორის საშუალო ხანგრძლივობის ვიზიტებს, რომლებიც უმეტესად გრძელდება 2 ან 3 დღე და ხორციელდება მეზობელ ქვეყნებში. შესაბამისად, ხარჯების ეს დონე შედარებით მაღალია და მიანიშნებს აქტიურ და მიზანმიმართულ მოხმარებაზე, განსაკუთრებით მაშინ, როცა ვიზიტების დიდი ნაწილი შოპინგს უკავშირდება.

მთლიანობაში, ქართველმა ვიზიტორებმა 2025 წლის პირველ კვარტალში საზღვარგარეთ 481 მილიონ ლარზე მეტი დახარჯეს (საქსტატი). ამ თანხის თითქმის ნახევარი — 207 მილიონი — მხოლოდ სავაჭრო დანიშნულებას ეთმობოდა. საკვებზე და სასმელზე დაიხარჯა 124 მილიონი ლარი, საცხოვრებელზე 58 მილიონი, ხოლო ადგილობრივ ტრანსპორტზე 54 მილიონი. სხვა დანახარჯების წილი შედარებით მცირე იყო. ამგვარად, ხარჯვითი სტრუქტურა ასახავს იმას, რომ ვიზიტების დიდი ნაწილი ფოკუსირებულია კონკრეტულ საჭიროებებზე — არა კულტურულ ტურსა თუ გართობაზე, არამედ მიზნობრივ მოქმედებაზე.

ამ ტიპის ვიზიტები პირდაპირ არ ახდენს გავლენას საქართველოს შიდა ტურისტულ სექტორზე, მაგრამ ქმნის ეკონომიკურ სარგებელს კონკრეტული ჯგუფებისთვის. მოგზაურობის ორგანიზატორები, ტრანსპორტის პროვაიდერები და საბითუმო იმპორტში ჩართული პირები სწორედ გამყვანი ტურიზმის ზრდით ახერხებენ შემოსავლის მიღებას. მიკროიმპორტი, რომელიც შოპინგ–ტურიზმის თანმდევია, ქმნის ფასებით ხელმისაწვდომ სეგმენტს იმ მომხმარებლებისთვის, ვინც საქართველოში მსგავს პროდუქციაზე მაღალი ფასების ფონზე სხვა არჩევანი აღარ აქვს.

ამასთან, გამყვანი ტურიზმი გავლენას ახდენს შიდა მიმწოდებლების ქცევაზეც. თუმცა ეს გავლენა არ არის ერთმნიშვნელოვანი. იქ, სადაც ადგილობრივი ბიზნესი რეაგირებს კონკურენციაზე — ფასით, მომსახურების ხარისხით ან ახალი შეთავაზებებით — მომხმარებლის შენარჩუნების შანსი იზრდება. მაგალითად, თუ ბათუმში ორი ღამის შვებულება, კვებით და გართობით, უდრის იმავე თანხას, რაც სტამბოლში 2-დღიანი შოპინგტური ჯდება — მომხმარებლის არჩევანი უკვე ფასზე კი არა, მიღებულ გამოცდილებაზეა დამოკიდებული. მაგრამ სადაც ადაპტაცია არ ხდება, მომხმარებელი გადის — პირდაპირი და ფიზიკური გაგებითაც.

გამყვანი ტურიზმი არ ცვლის მთლიანად ქვეყნის ეკონომიკურ ბალანსს, მაგრამ ცხადად აჩენს იმ ზონებს, სადაც ადგილობრივმა სექტორებმა ვერ შეძლეს მოთხოვნის დაკმაყოფილება. ეს მონაცემები — საშუალო ხარჯებით, ვიზიტების ხასიათით და ხანგრძლივობით — გამოყენებადი უნდა გახდეს ტურიზმის პოლიტიკისთვის არა როგორც გამოწვევა, არამედ როგორც სიგნალი იმ სფეროების დასაფიქსირებლად, რომლებსაც სჭირდება სწრაფი რეაგირება.