რატომ შეიძლება გახდეს რეცესია საუკეთესო დრო ახალი პროდუქტის გამოშვებისთვის

MIT Sloan Management Review-ის 2025 წლის ზაფხულის გამოცემა ერთ მოულოდნელ მარკეტინგულ სტრატეგიას ეხება — პროდუქტის გაშვებას ეკონომიკური რეცესიის დროს. იმ დროს, როცა კომპანიების უმეტესობა ინერციულად ამცირებს ბიუჯეტს, აჩერებს ინოვაციებს და ცდილობს „გადარჩენას“, ნაწილი ორგანიზაციებისა სრულიად საპირისპიროდ იქცევა: ისინი სწორედ კრიზისის დროს უშვებენ ახალ პროდუქტს. და, როგორც კვლევები აჩვენებს, ხშირად გრძელვადიანი მოგება სწორედ ამ სტრატეგიიდან მოდის.

მასალაში მოყვანილია მონაცემები, სადაც ჩანს, რომ ისეთ პერიოდში, როცა მომხმარებელთა მოთხოვნა დროებით კლებულობს, კონკურენტული ხმაურიც მცირდება — რეკლამის ფასები იკლებს, მედიასივრცე თავისუფლდება და რაც მთავარია, მომხმარებლები გახსნილები ხდებიან ახალი წინადადებების მიმართ. პროდუქტის გაშვება ასეთ პირობებში ნიშნავს, რომ ბაზარი უფრო სწრაფად ამჩნევს ახალ შეთავაზებას და უფრო ძლიერ კავშირს აყალიბებს ბრენდთან.

ეს მოსაზრება განსაკუთრებით საინტერესოა საქართველოს კონტექსტში, სადაც ეკონომიკური ციკლები, ლარის მერყეობა და გლობალური შოკები პირდაპირ აისახება მომხმარებელთა ხარჯვით ქცევაზე. თუმცა, კრიზისულ პერიოდში ბაზარზე შესვლას ხშირად ერიდებიან — სტარტაპები წყვეტენ ინვესტირებას, მსხვილი კომპანიები დროებით აჩერებენ ინოვაციურ ხაზებს, ხოლო FMCG ბრენდები პრიორიტეტს ანიჭებენ უკვე არსებულ პოზიციების შენარჩუნებას.

სწორედ ამ დროს შეიძლება აღმოჩნდეს, რომ გაჩერება შეცდომაა. იმ პირობებში, როცა რეკლამის ღირებულება იკლებს და კონკურენტები დროებით ჩერდებიან, ახალბედა ბრენდს ან პროდუქტის ხაზს აქვს შანსი დაიკავოს ყურადღება და მოიპოვოს ლოიალურობა. ამასთან, მომხმარებლის ფსიქოლოგია კრიზისის დროს განსხვავდება — ფასდება არა მხოლოდ ფასი, არამედ სიახლე, პრობლემაზე მორგება და ღირებულება.

საქართველოს მცირე და საშუალო ბიზნესისთვის, სადაც რესურსები შეზღუდულია, მაგრამ მოქნილობა მაღალია, ეს სტრატეგია შეიძლება რეალურ კონკურენტულ უპირატესობად იქცეს. მაგალითად, ადგილობრივი კვების სექტორში, სადაც მომხმარებელი აქტიურად რეაგირებს ფასსა და სიახლეზე, ან სოფლის მეურნეობის დამუშავების მიმართულებით, სადაც ლოკალური წარმოება კრიზისში შეიძლება ფასდაუდებელად იქცეს.

ამ სტრატეგიის წარმატება, რა თქმა უნდა, მხოლოდ დროის შერჩევაზე არ არის დამოკიდებული — საჭიროა ფოკუსირებული პროდუქტი, სწორად გათვლილი პოზიციონირება და არხების ოპტიმიზაცია. თუმცა ერთი რამ ცხადია: ეკონომიკური დაღმასვლა არ უნდა აღვიქვათ როგორც გაყინვის პერიოდი. ის შეიძლება გახდეს მომენტი, როცა ბაზრის ღია სივრცეში სწორედ თქვენი პროდუქტი გახდება ხილული.

მასალა გამოქვეყნებულია MIT Sloan Management Review–ის 2025 წლის ზაფხულის გამოცემაში (ტომი 66, ნომერი 4), ავტორების მიერ, რომელთაც გააანალიზეს კომპანიის ზრდის მექანიზმები კრიზისულ პერიოდში. ქართულ რეალობაზე ფოკუსირებული ანალიზი მომზადებულია BTUAI-ის მიერ.