რატომ რჩება 3PL სერვისები საქართველოში აუთვისებელ შესაძლებლობად?

3PL, ანუ Third-Party Logistics, ნიშნავს, რომ კომპანიები საკუთარ ლოგისტიკურ პროცესებს – ტრანსპორტირებას, დასაწყობებას, შეფუთვასა და დისტრიბუციას – გადასცემენ სპეციალიზებულ პროვაიდერს. ასეთ სქემაში თავად ბიზნესი ფოკუსირდება მხოლოდ ძირითად საქმიანობაზე, ხოლო ლოგისტიკური ჯაჭვის ეფექტური მართვა პროფესიონალურ ხელშია. ევროპასა და სხვა მოწინავე ბაზრებზე 3PL სერვისები დომინანტურ მოდელად ჩამოყალიბდა, რადგან კომპანიებს საშუალებას აძლევს, მნიშვნელოვნად შეამცირონ ხარჯები, გაზარდონ მოქნილობა და სწრაფად მოერგონ ბაზრის ცვლილებებს.

საქართველოში კი სურათი განსხვავებულია. კვლევის მიხედვით, თბილისში მოქმედი მსხვილი კომპანიების მხოლოდ 15% არის მზად საკუთარი ლოგისტიკის აუთსორსინგისთვის, მაშინ როდესაც 53% პირდაპირ წინააღმდეგობას გამოთქვამს (წყარო: Galt & Taggart). კიდევ უფრო თვალსაჩინოა, რომ გამოკითხულ კომპანიებში მხოლოდ 27%-ს სურს, 3PL სერვისისთვის გადახდას დამატებით 5%-ზე მეტი დაუმატოს. ეს ცხადყოფს, რომ ფასის ფაქტორი სერიოზულ ბარიერად რჩება.

ამჟამად 3PL სერვისებით საქართველოში ძირითადად საერთაშორისო კომპანიები სარგებლობენ, ხოლო ადგილობრივ ბაზარზე მოთხოვნის უმთავრესი გენერატორები FMCG სექტორის კომპანიები არიან (წყარო: Galt & Taggart). ადგილობრივი მსხვილი მოთამაშეების უმრავლესობა კვლავაც თავად აშენებს საწყობებს, მართავს ტრანსპორტირებას და არ არის მზად საკუთარი პროცესების დელეგირებისთვის.

მაგრამ რატომ არის 3PL მაინც პერსპექტიული მიმართულება?
პირველი, საქართველოს ეკონომიკის ზრდასთან და ვაჭრობის მოცულობის გაზრდასთან ერთად, კომპანიებისთვის სერვისების სპეციალიზებული მიწოდების საჭიროება გარდაუვალია. მეორე, ტექნოლოგიების სწრაფი განვითარება (მაგალითად, საწყობის მართვის სისტემები – WMS) 3PL პროვაიდერებს აძლევს საშუალებას, უკეთეს ეფექტიანობას დაადასტურონ და კომპანიებს თავიანთი რესურსები უფრო პროდუქტიულად გადაანაწილონ. მესამე, ელექტრონული კომერციის ზრდა საქართველოში დამატებით ითხოვს უფრო მოქნილ და სწრაფ ლოგისტიკას, რაც აუთსორსინგის საჭიროებას კიდევ უფრო გააძლიერებს.

თუმცა ამ ყველაფრის მიუხედავად, სერიოზული გამოწვევები არსებობს.
ჯერ ერთი, საქართველოში კომპანიების ნდობა მესამე მხარის მიმართ დაბალია, განსაკუთრებით ისეთი საკითხების გამო, როგორიცაა მონაცემთა კონფიდენციალურობა და პროდუქტების დაზიანების რისკი. ამას ემატება ისიც, რომ ჯერ კიდევ არ არის განვითარებული ადგილობრივი მაღალი ხარისხის 3PL ინფრასტრუქტურა — არსებული სერვისები ხშირად ვერ აკმაყოფილებს იმ სტანდარტებს, რაც კომპანიებს სჭირდებათ ოპერაციების აუტსორსინგისთვის.

მოკლევადიან პერიოდში ცვლილება ნაკლებად მოსალოდნელია, მაგრამ საშუალო და გრძელვადიან პერსპექტივაში, როგორც კი კომპანიების მოთხოვნები გაიზრდება და ბაზარი უფრო კონკურენტული გახდება, 3PL სერვისების მნიშვნელობა საქართველოში აუცილებლად გაიზრდება.