მანგო: გლობალური ბაზრის ზრდა და საქართველოს ტენდენციები

გლობალურ ბაზარზე მანგოს მოთხოვნა ბოლო ათწლეულში საგრძნობლად გაიზარდა. ინდოეთი, მექსიკა და ტაილანდი კვლავ რჩებიან წამყვან მწარმოებლებად, ხოლო აშშ, ჩინეთი და ევროკავშირი – ყველაზე მსხვილ იმპორტიორ ქვეყნებად. ევროპასა და აზიაში ჯანმრთელობისადმი მზარდი ინტერესი და ეგზოტიკური ხილის პოპულარობა ხელს უწყობს იმპორტის ზრდას, რაც ლოჯისტიკური ჯაჭვების გაუმჯობესებასთან ერთად მანგოს ხელმისაწვდომობას ზრდის. მისი პოპულარობა განსაკუთრებით მას შემდეგ გაიზარდა, რაც საერთაშორისო ბაზრებზე ადამიანებმა  უფრო მეტად დაიწყეს ახალი არომატებისა და ჯანსაღი პროდუქტების კომბინაციის ძებნა. ამასთან, ტრანსპორტირების ტექნოლოგიების გაუმჯობესებამ ექსპორტიორ ქვეყნებს საშუალება მისცა, ხილი უფრო გრძელვადიანი შენახვით მიაწოდონ მომხმარებლებს, რაც მანგოს უფრო მიმზიდველს ხდის როგორც ყოველდღიური მოხმარებისთვის, ისე კვების ინდუსტრიისთვის.

საქართველოშიც ტენდენცია მსგავსი მიმართულებით ვითარდება. 2015 წელს ქვეყანაში მანგოს (და მასთან დაკავშირებული პროდუქტების) იმპორტი მხოლოდ 113 ათასი დოლარი იყო, ხოლო 2024 წელს ამ მაჩვენებელმა 767 ათასს მიაღწია – რაც დაახლოებით 7-ჯერ გაზრდილი მოცულობაა. განსაკუთრებული ზრდა 2024 წელს დაფიქსირდა, როდესაც იმპორტი წინა წელთან შედარებით 18%-ით გაიზარდა (წყარო: საქსტატი).

მანგოს მოხმარების მატება საქართველოში რამდენიმე მიზეზით არის განპირობებული. პირველ რიგში, ქართული სუპერმარკეტების ქსელებმა და იმპორტიორებმა მნიშვნელოვნად გააფართოვეს ტროპიკული ხილის ასორტიმენტი, რაც მომხმარებელს უფრო მრავალფეროვანი არჩევანის საშუალებას აძლევს. მეორე მხრივ, HoReCa სექტორის – სასტუმროების, რესტორნებისა და კაფეების – განვითარება ქმნის ახალ მოთხოვნას, რადგან მანგო აქტიურად გამოიყენება კოქტეილებში, დესერტებში და აზიურ სამზარეულოში. ეს ტენდენცია განსაკუთრებით ქალაქებში შეინიშნება, სადაც გემოვნების ცვლილება და საერთაშორისო გასტრონომიული გავლენები ძლიერდება.

მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ეს სტატისტიკა მოიცავს არა მხოლოდ მანგოს, არამედ ახალ ან ხმელ გუაივასა და მანგოსტანს (ანუ გარცინიასაც). ეს სამი ხილი ერთიან ჯგუფში აღირიცხება, თუმცა მათ შორის მნიშვნელოვანი განსხვავებებია. მანგო ყველაზე პოპულარულია და გამოირჩევა ტკბილი არომატითა და ვიტამინებით მდიდარი შემადგენლობით. გუაივა შედარებით მცირე ზომის ხილია, რომელსაც ხშირად იყენებენ წვენებში და ჯემებში, ხოლო მანგოსტანი, რომელიც სამხრეთ–აღმოსავლეთ აზიიდან მოდის, გამოირჩევა თეთრი რბილობითა და უნიკალური მჟავე–ტკბილი გემოთი.

მიუხედავად იმისა, რომ იმპორტის ზრდა ძირითადად მანგოს გაძლიერებულ მოთხოვნასთან არის დაკავშირებული, საქართველოში ჯერ კიდევ ნაკლებად პოპულარულია სხვა ეგზოტიკური ხილი, თუმცა ბაზრის ტენდენციები აჩვენებს, რომ მომხმარებლები უფრო მეტად ინტერესდებიან ახალი პროდუქტებით. სავარაუდოდ, მომავალ წლებში მოთხოვნა კიდევ უფრო გაიზრდება, განსაკუთრებით მაშინ, თუ ჯანსაღი კვების ტენდენციები და საერთაშორისო კულინარიული გავლენა კვლავ გაძლიერდება.