დეპოზიტების ბაზარი სტაბილურად იზრდება – ლარიზაცია მაღლა, მოლოდინები – ფრთხილი

საქართველოს კომერციულ ბანკებში განთავსებული დეპოზიტების მოცულობა 2025 წლის მარტში კვლავ გაიზარდა და 58.47 მილიარდ ლარს მიაღწია, რაც თებერვალთან შედარებით 468 მილიონი ლარით, ანუ 0.81%-ით მეტია. წლიურ ჭრილში ზრდა გაცილებით თვალსაჩინოა – 11.27%-ით მეტი დეპოზიტი განთავსდა საბანკო სისტემაში, რაც მიანიშნებს, რომ მომხმარებელთა ნდობა და დანაზოგების მაჩვენებელი სტაბილურად იზრდება.

დეტალური ანალიზი ცხადყოფს, რომ მოთხოვნამდე დეპოზიტები – ანუ მოქნილი, ყოველდღიურად ხელმისაწვდომი დანაზოგები – 1.29%-ით, ანუ 400.11 მილიონი ლარით გაიზარდა. გაცვლითი კურსის ეფექტის გარეშე ზრდა კიდევ უფრო მაღალია – 1.92%. ეს ფაქტი მიუთითებს, რომ მოქალაქეებს ან ორგანიზაციებს სჭირდებათ ლიკვიდური რესურსი, რაც შესაძლოა ეკონომიკური გაურკვევლობის პირობებში მოხდეს, ან მაშინ, როდესაც მომხმარებლები შემოსავლების ზრდის მოლოდინში ფულს დროებით ინახავენ.

ვადიანი დეპოზიტების ზრდა შედარებით უფრო ნელია – 0.25% ან 67.78 მილიონი ლარით. თუმცა კურსის ეფექტის გამორიცხვით ეს მაჩვენებელი 0.93%-მდე იზრდება. ეს ნიშნავს, რომ, მიუხედავად ბაზრის სტაბილურობისა, მომხმარებლები სიფრთხილეს იჩენენ გრძელვადიანი დანაზოგების განთავსებისას და უპირატესობას მოკლევადიან, მოქნილ სტრატეგიას ანიჭებენ.

დეპოზიტების ლარიზაციის კოეფიციენტი 2025 წლის მარტში 47.23%-ს გაუტოლდა – წინა თვესთან შედარებით 0.35 პროცენტული პუნქტით მატებით. აღნიშნული მაჩვენებლის ზრდა მიუთითებს ლარზე ნდობის ნაწილობრივ გაძლიერებაზე, რაც სავარაუდოდ ლარის სტაბილურობისა და ცენტრალური ბანკის მონეტარული პოლიტიკის შედეგია.

შედარებით მაღალია საპროცენტო განაკვეთებიც ვადიან დეპოზიტებზე. მარტში საშუალო წლიურმა შეწონილმა საპროცენტო განაკვეთმა 6.84% შეადგინა, თუმცა განსხვავება აშკარაა ვალუტების მიხედვით: ლარში განთავსებულ დეპოზიტებზე 9.84%-იანი სარგებელი ფიქსირდება, ხოლო უცხოურ ვალუტაში განთავსებულ ანაბრებზე – მხოლოდ 2.56%. ეს განაკვეთი ხაზს უსვამს ეროვნულ ვალუტაში დანაზოგების სტიმულირებას და ცენტრალური ბანკის ფულად–საკრედიტო პოლიტიკის მიმართულებას.

უცხოური ვალუტის დეპოზიტებში აშშ დოლარს კვლავაც ლიდერის პოზიცია უკავია – 79.65%-იანი წილით, მაშინ როცა ევროს წილი 18.91%-ს შეადგენს. აღნიშნული მაჩვენებლები ასახავს მოსახლეობის ნდობას აშშ დოლარის გრძელვადიანი სტაბილურობის მიმართ და კიდევ ერთხელ მიუთითებს, რომ დოლარიზაცია ჯერ კიდევ დომინანტური რჩება უცხოური ვალუტის დანაზოგებში.

მიმდინარე სურათი გვიჩვენებს ფრთხილად ოპტიმისტურ სენტიმენტს საბანკო დეპოზიტების ბაზარზე. მომხმარებლები აგრძელებენ დანაზოგების ზრდას, მაგრამ ამავდროულად, ისინი ცდილობენ შეინარჩუნონ მოქნილობა და არ ჩაებან გრძელვადიან ვალდებულებებში. ლარის მიმართ ნდობის ზრდა და უცხოურ ვალუტაში დეპოზიტების დაბალი სარგებელი, შესაძლოა, მომდევნო თვეებში ლარიზაციის ტენდენციას კიდევ უფრო გააძლიეროს, თუმცა მნიშვნელოვანი გავლენა მაინც ექნება მოლოდინებს ეკონომიკურ სტაბილურობასა და სავალუტო რყევებზე.