ბანკების დაკრედიტების ახალი რუკა

2025 წლის მაისის მდგომარეობით, საქართველოს კერძო სექტორზე ბანკების მხრიდან გაცემული სესხების მოცულობა 39.2 მილიარდ ლარს აღწევს და წლიურად 15%-ით არის გაზრდილი. ეს ტენდენცია ცხადყოფს, რომ საბანკო სექტორი ბიზნესისთვის კვლავაც უმთავრეს ფინანსურ არხად რჩება, თუმცა დაკრედიტების დინამიკა მნიშვნელოვნად იცვლება ეკონომიკური გარემოს, ბაზრის მოთხოვნის და რისკების შეფასების მიხედვით.

გასული წლის განმავლობაში უძრავი ქონების დეველოპმენტის სექტორზე გაცემული სესხების პორტფელი 27%-ით გაიზარდა და 4.21 მილიარდ ლარს მიაღწია. ეს ზრდა პირდაპირ აჩვენებს, რომ უძრავი ქონების ბაზარი საქართველოში კვლავაც ინვესტორების და ბანკების განსაკუთრებული ინტერესის ქვეშაა, რაც უკავშირდება როგორც ქალაქის განახლების და მშენებლობის ბუმს, ასევე დეველოპერული პროექტების მზარდ მასშტაბს.

მეორე ადგილზეა სერვისების სექტორი, რომლის პორტფელი 3.89 მილიარდ ლარს შეადგენს და წლიური ზრდა აქაც მაღალია – 24%. ეს ნიშნავს, რომ ბანკები აქტიურად აფინანსებენ მომსახურების სფეროს სხვადასხვა მიმართულებას, რაც მთლიანად ეკონომიკის მოდერნიზაციისა და ურბანული ცხოვრების სტილის ზრდას ასახავს.

უძრავი ქონების მენეჯმენტის სექტორიც მესამე პოზიციაზეა – 3.47 მილიარდი ლარით და 18%-იანი ზრდით. ეს ნიშნავს, რომ მხოლოდ დეველოპმენტი კი არა, უკვე არსებული ქონების ეფექტიანი მართვაც ფინანსური ინსტიტუტების ინტერესშია.

თუმცა ზოგ სექტორში ზრდა ნაკლებია ან საერთოდ უარყოფითია. მაგალითად, სასტუმროებისა და ტურიზმის სექტორზე დაკრედიტება მხოლოდ 1%-ით გაიზარდა და 3.2 მილიარდ ლარს შეადგენს. ასეთი დაბალი ტემპი საინვესტიციო ინტერესის შესუსტებაზე მიუთითებს, რაც ნაწილობრივ გლობალური ეკონომიკური და პოლიტიკური არასტაბილურობის შედეგია, ნაწილობრივ კი ბაზრის გადაჭარბებულად გაჯერებას უკავშირდება.

სოფლის მეურნეობაზე გაცემული სესხების პორტფელი 3.40 მლრდ ლარია და ზრდა მხოლოდ 5%-ს შეადგენს. ეს სექტორი მაინც რჩება კონსერვატიული დაკრედიტების ზონად, მიუხედავად იმისა, რომ აგრარული პოტენციალი საქართველოში დიდია.

დაკრედიტების ტემპით ლიდერობს რამდენიმე შედარებით ვიწრო მიმართულება: საფინანსო ინსტიტუტების პორტფელი 51%-ით გაიზარდა, ბენზინგასამართი სადგურები და იმპორტიორები – 50%-ით, ტელეკომუნიკაცია – 43%-ით, რაც, როგორც წესი, ბაზარზე ახალი ტექნოლოგიური ტალღების და სერვისების შემოსვლას ასახავს.

საინტერესოა, რომ სამომხმარებლო საქონლით ვაჭრობის სექტორზე დაკრედიტება 29%-ით გაიზარდა, რაც აჩვენებს, რომ საქართველოში საცალო ბაზარი და მომხმარებლის აქტივობა მაღალ დონეზე რჩება.

მძიმე მრეწველობის სექტორში კი პორტფელი 19%-ით შემცირდა – ეს შეიძლება მიუთითებდეს სტრუქტურულ ცვლილებებზე ან რისკების შეფასების ახალ პოლიტიკაზე.

სახელმწიფო ორგანიზაციებზე გაცემული კრედიტების მოცულობა 44%-ით შემცირდა და მხოლოდ 38 მილიონ ლარს შეადგენს, რაც მთავრობის მხრიდან კერძო ფინანსურ რესურსებზე მოთხოვნის კლებას ნიშნავს.

საბოლოოდ, ბანკების დაკრედიტების რუკა აჩვენებს, რომ ძირითადად იზრდება მომსახურების, უძრავი ქონების, ვაჭრობისა და ტექნოლოგიური სექტორების დაფინანსება, ხოლო ტრადიციულ სექტორებში ზრდა შედარებით დაბალია ან ზოგჯერ კლებაც შეინიშნება. ეს სურათი კარგად ასახავს საქართველოს ეკონომიკის სტრუქტურულ ტრანსფორმაციას, სადაც ახალ ტენდენციებთან ერთად, ბანკები აგრძელებენ ფრთხილ და სეგმენტირებულ დაკრედიტების პოლიტიკას – მკაფიოდ უპირატესობას ანიჭებენ ინოვაციურ და მზარდ დარგებს, რისკების უკეთესად გადანაწილებას და ბაზრის ახალ მოთხოვნებზე სწრაფად რეაგირებას. ასეთ გარემოში გამარჯვებულები იქნებიან ის კომპანიები, რომლებიც საუკეთესოდ მოახერხებენ ფინანსურ რესურსებზე წვდომის უზრუნველყოფას და სტაბილური ზრდის უზრუნველყოფას.