ბათუმის სეზონურობის პარადოქსი Airbnb-ზე: პლატფორმები, მიკრო-ბინები და არაფორმალური დასაქმება

ბათუმი სამხრეთ კავკასიაში ყველაზე მკვეთრი მაგალითია იმისა, თუ როგორ შეიძლება ქალაქის ეკონომიკა მთლიანად დამოკიდებული გახდეს სეზონურობაზე და ციფრულ პლატფორმებზე. აჭარის ტურიზმის ადმინისტრაციის მიხედვით, რეგიონში 2024 წელს დაახლოებით 2.5 მილიონი ტურისტი ჩამოვიდა, მაგრამ ვიზიტების აბსოლუტური უმრავლესობა ივლისიდან სექტემბრამდე კონცენტრირდა. დანარჩენი პერიოდი ქალაქი ხშირად ნახევრად ცარიელია.

Airbnb-ის ბაზარი აქ დაახლოებით 3,300–3,600 აქტიურ ლისტინგს ითვლის. სეზონზე მათი დატვირთვა 55–56%-ს აღწევს, საშუალო დღიური ფასი კი დაახლოებით 37 დოლარია. წლიურად თითო ბინა საშუალოდ 7,000 დოლარს გამოიმუშავებს, თუმცა ამ თანხის თითქმის 80% ზაფხულის ორ თვეში მოდის. 2024 წლის პირველ კვარტალში Airbnb ღამეების რაოდენობა ბათუმში 30%-ით შემცირდა წინა წელთან შედარებით, რაც ცხადყოფს, რომ სეზონის მიღმა მოთხოვნა უკიდურესად სუსტია.

ბაზარზე გაბატონებულია მცირე ზომის ბინები — 26–50 კვადრატული მეტრი. სწორედ ასეთ ერთეულებში ხდება ინვესტიციების უმეტესობა, რადგან მოკლევადიანი გაქირავებისთვის ეს ფორმატი ოპტიმალურია. ახალი აშენებული კორპუსები სავსეა ასეთი აპარტამენტებით, რომლებიც ფაქტობრივად როგორც ტურისტული პროდუქტები, ისე იქმნება. შედეგად, ბათუმის ურბანული ლანდშაფტი ერთფეროვანი ხდება, ხოლო საცხოვრებლის ადგილობრივ ბაზარზე დეფიციტი იქმნება.

ეს ეკონომიკა ქმნის ათასობით სეზონურ სამუშაო ადგილს. ზაფხულში კლინინგის კომპანიებში დასაქმება სამჯერ იზრდება, გასაღებების მიწოდების სერვისები ასობით ადამიანს ასაქმებს, მცირე რემონტის და ტექნიკური მომსახურების მოთხოვნა მკვეთრად იზრდება. მაგრამ სეზონის დასრულების შემდეგ ამ ადამიანების დიდი ნაწილი უმუშევრად რჩება. სამუშაო ადგილების უმეტესობა არაფორმალურია და არც ხელშეკრულებებს ეფუძნება, არც სოციალური დაზღვევით სარგებლობს.

ბათუმში პარალელურად იზრდება სასტუმროების სექტორი. 2025 წლისთვის დაგეგმილია რამდენიმე ბრენდული სასტუმროს გახსნა, რომლებიც შეძლებენ offseason-ზე ვიზიტორების მოზიდვას კონფერენციებისა და კორპორატიული ტურების საშუალებით. ეს კიდევ უფრო ზრდის კონკურენციას Airbnb-თან, რომელიც მაინც დამოკიდებულია მხოლოდ ზაფხულზე.

თუ არაფერი შეიცვლება, ბათუმს ემუქრება სცენარი, სადაც ახალი კორპუსების მშენებლობა გაგრძელდება, მაგრამ მათი რეალური ღირებულება და დატვირთვა სეზონის გარეთ მინიმალური დარჩება. ქალაქის ცენტრი გადაიქცევა „ცარიელი კორპუსების ზონად“, სადაც ცხოვრება მხოლოდ ორ თვეში ჩნდება.

გამოსავალი შეიძლება იყოს მინიმალური სტანდარტების რეგისტრაცია. მაგალითად, თითოეულ ბინას უნდა ჰქონდეს ხანძარსაწინააღმდეგო სერტიფიკატი და სადაზღვევო პოლისი, პლატფორმებს კი დაევალოს მხოლოდ ასეთი ბინების განთავსება. ეს გაზრდის საშუალო ფასს, შეამცირებს არაფორმალურობას და ხელს შეუწყობს სეზონურობის შემცირებას, რადგან მაღალი ხარისხის ტურისტები მზად არიან ბათუმში offseason პერიოდშიც ჩამოვიდნენ.

აჭარის ტურიზმის ადმინისტრაციის გათვლებით, თუ სეზონურობის კოეფიციენტი სულ რაღაც 10%-ით გაუმჯობესდება, რეგიონში დამატებით 50–60 მილიონი დოლარის შემოსავლის მოზიდვა გახდება შესაძლებელი. ეს რესურსი საკმარისი იქნება, რომ სეზონური დასაქმების ნაწილი გადაიქცეს სტაბილურ სამუშაოებად და ქალაქის ეკონომიკა ნაკლებად გახდეს დამოკიდებული მხოლოდ ზაფხულზე.