ქართული ღვინის ექსპორტი მკვეთრად დაეცა – რა ხდება საქართველოს სტრატეგიულ ბაზარზე?

წელს, იანვარ–თებერვალში საქართველომ ექსპორტზე 29.1 მილიონი აშშ დოლარის ღირებულების 9,594 ტონა ღვინო გაიტანა. ერთი შეხედვით, ეს მონაცემები შესაძლოა შთამბეჭდავად ჟღერდეს, თუმცა გასული წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით რეალობა საგრძნობლად განსხვავებულია – ღვინის ექსპორტი თითქმის 40%-ით, კერძოდ 38.4%-ით შემცირდა. ეს მკვეთრი ვარდნა მრავალი ფაქტორითაა გამოწვეული, მაგრამ განსაკუთრებულ ყურადღებას რუსეთი იმსახურებს, რომელიც კვლავ რჩება ქართულ ღვინოზე დამოკიდებულ მთავარ საექსპორტო ბაზრად.

ექსპორტის გეოგრაფიული სტრუქტურა ამ ეტაპზე უცვლელი რჩება – რუსეთის ფედერაცია კვლავ ლიდერია. თუმცა, მიუხედავად პოზიციების შენარჩუნებისა, ქართული ღვინის რუსულ ბაზარზე ექსპორტი ბოლო ორ თვეში დრამატულად, 55.3%-ით შემცირდა. ექსპერტები ამას რამდენიმე მნიშვნელოვან მიზეზს უკავშირებენ, მათ შორის, სანქციების გავლენას, რუსული ეკონომიკის არასტაბილურობას და საერთაშორისო ვითარების გამწვავებას, რაც ქართული პროდუქტის რუსულ ბაზარზე მოხვედრას საგრძნობლად ართულებს.

განსაკუთრებით საყურადღებოა ისიც, რომ რუსული ბაზრის შემცირება ქართულ ღვინოსთვის მტკივნეულად აისახება, რადგან სწორედ ამ ქვეყანაში გადის მთელი ქართული ღვინის ექსპორტის ნახევარზე მეტი. მიმდინარე მონაცემებით, რუსეთში 16 მილიონი აშშ დოლარის ღირებულების 5,643 ტონა ღვინო გავიდა, რაც მთლიანი ექსპორტის თითქმის 55%-ს შეადგენს. საინტერესოა, რომ ამასთან ერთად, რუსეთში ექსპორტირებული ღვინის საშუალო ფასი საკმაოდ დაბალია – ერთ ლიტრზე მხოლოდ 2.84 დოლარი, რაც საქართველოსთვის ბევრად ნაკლებად მომგებიანია, ვიდრე დასავლურ ბაზრებზე რეალიზებული ღვინო.

რუსეთისგან განსხვავებით, დასავლური ბაზრები, სადაც ექსპორტის მოცულობები შედარებით მცირეა, ქართული ღვინისთვის გაცილებით მომგებიან ფასს იძლევა. ამის ნათელი მაგალითია შეერთებული შტატები, სადაც ექსპორტირებული ღვინის ერთი ლიტრის საშუალო ღირებულება 7.01 დოლარს აღწევს. მიუხედავად იმისა, რომ აშშ–ში მხოლოდ 1.3 მილიონი აშშ დოლარის ღირებულების 193.7 ტონა ღვინო გავიდა, ფასის სიძვირით ეს ბაზარი ქართულ ღვინოს განსაკუთრებულად მომგებიანს ხდის. მსგავსი მდგომარეობაა ევროპაშიც – მაგალითად, გერმანიასა და ლატვიაში ქართული ღვინის საშუალო ფასი 4 დოლარზე მეტია, რაც საქართველოსთვის ეკონომიკურად ხელსაყრელი ბაზრის პოტენციალს აჩვენებს.

მნიშვნელოვანი ასევეა ჩინეთის ფაქტორიც – ეს ქვეყანა ქართული ღვინის ექსპორტისთვის უკვე სტაბილურ ბაზრად ყალიბდება და ექსპორტის მოცულობებში პირველ ხუთეულშიც შედის. ჩინეთის ბაზარზე ღვინის ერთი ლიტრის საშუალო ფასი 2.90 დოლარია, რაც მეტყველებს იმაზე, რომ ეს ბაზარი მასშტაბურობისა და ფასის თანაფარდობით ქართული ღვინისათვის სტრატეგიულად პერსპექტიულია.

ბოლო პერიოდის სტატისტიკა ცხადყოფს, რომ საქართველოსთვის აუცილებელია, გააფართოვოს ბაზრების მრავალფეროვნება და განსაკუთრებით გააძლიეროს ექსპორტი დასავლეთის მაღალშემოსავლიან ქვეყნებში, სადაც ხარისხსა და უნიკალურობას მნიშვნელოვნად აფასებენ. რუსეთის ბაზარზე დამოკიდებულების შემცირება, ამჟამინდელი ვითარებიდან გამომდინარე, უკვე გადაუდებელ აუცილებლობად იქცა. ამასთან ერთად, საჭიროა ექსპორტის უფრო სტაბილური და მდგრადი სტრატეგიის ჩამოყალიბება, რომელიც მომავალში მსგავსი მკვეთრი ვარდნისგან დაიცავს ქართულ ღვინოს.

საქართველო ისტორიულად ღვინის სამშობლოდ მიიჩნევა და ამ პროდუქტის მიმართ ინტერესი მუდმივად მაღალია. სწორედ ამიტომ, არსებული გამოწვევების ფონზე, აუცილებელია, სახელმწიფომ და კერძო სექტორმა ერთობლივი ძალებით ხელი შეუწყონ ღვინის ხარისხის გაუმჯობესებას, ბრენდირების გაძლიერებას და საექსპორტო ბაზრების დივერსიფიკაციას. მხოლოდ ამ გზით შეძლებს საქართველო სრულად გამოიყენოს თავისი ისტორიული და კულტურული უპირატესობა, რაც ქვეყანას საერთაშორისო ბაზარზე პოზიციების განმტკიცებაში დაეხმარება.