ანალიტიკა

სახელმწიფოს მზაობა ხელოვნური ინტელექტისთვის: გლობალური შეფასებები და საქართველოს მდგომარეობა

სახელმწიფოს ხელოვნური ინტელექტისთვის (AI) მზაობის ინდექსი აჩვენებს, რამდენად მზად არიან ქვეყნები ხელოვნური ინტელექტის გამოყენებისთვის, რათა გააუმჯობესონ საჯარო სერვისები და

სახელმწიფოს მზაობა ხელოვნური ინტელექტისთვის: გლობალური შეფასებები და საქართველოს მდგომარეობა

სახელმწიფოს ხელოვნური ინტელექტისთვის (AI) მზაობის ინდექსი აჩვენებს, რამდენად მზად არიან ქვეყნები ხელოვნური ინტელექტის გამოყენებისთვის, რათა გააუმჯობესონ საჯარო სერვისები და მოაგვარონ სხვადასხვა გამოწვევები. AI-ის პოტენციალი დიდია: ის მთავრობებს ეხმარება ოპერაციების ეფექტიანად მართვაში, ინოვაციური გადაწყვეტილებების მიღებაში და გლობალური პრობლემების მოგვარებაში, როგორიცაა კლიმატის ცვლილება ან ეკონომიკური კრიზისები. 

2024 წლის AI მზაობის ინდექსი ქვეყნებს აფასებს სამი ძირითადი მიმართულებით: მმართველობა, ტექნოლოგიური სექტორი და მონაცემები. მმართველობის მიმართულება განსაზღვრავს, აქვს თუ არა ქვეყანას AI-ის განვითარების სტრატეგია, რამდენად ძლიერია რეგულაციები და რამდენად არის საჯარო სექტორი მზად ციფრული უნარების მხრივ. ტექნოლოგიური სექტორი ამოწმებს, რამდენად განვითარებულია ინოვაციების გარემო და რამდენად კარგად შეუძლია ქვეყანაში ტექნოლოგიური სტარტაპებისა და კვლევების მხარდაჭერა. მონაცემების მიმართულება ორი ასპექტისგან შედგება: მონაცემების ხელმისაწვდომობა და მათი წარმომადგენლობა. ეს ნიშნავს, რომ ქვეყანას არა მხოლოდ ბევრი მონაცემი უნდა ჰქონდეს, არამედ ეს მონაცემები უნდა იყოს სანდო და ყველა მოსახლეობას წარმოადგენდეს. 

მთლიანობაში, ინდექსის ლიდერი ქვეყნებია აშშ, სინგაპური და სამხრეთ კორეა. აშშ-ს განსაკუთრებული უპირატესობა აქვს ტექნოლოგიურ სექტორში, რადგან მასში თავმოყრილია მსოფლიოს ყველაზე დიდი ტექნოლოგიური კომპანიები და ინოვაციური ეკოსისტემა. სინგაპური და სამხრეთ კორეა კი ძლიერია მმართველობისა და მონაცემების მიმართულებით, რაც მოიცავს სტრატეგიულ ხედვას, მონაცემთა გამჭვირვალობას და მაღალი ხარისხის ინფრასტრუქტურას. 

საქართველო 2024 წლის რეიტინგში 85-ე ადგილზეა 188 ქვეყანას შორის. ქვეყნის ძლიერი მხარეებია მონაცემების ხელმისაწვდომობა და მონაცემების წარმომადგენლობა. ეს ნიშნავს, რომ საქართველოში არსებობს დიდი მოცულობის მონაცემთა ბაზები და ისინი უკეთ წარმოადგენენ მოსახლეობის სხვადასხვა ჯგუფს, რაც მნიშვნელოვანია AI სისტემების სწორი მუშაობისთვის. თუმცა ტექნოლოგიური სექტორის სიმწიფე და მმართველობის მიმართულებები ქვეყნის სუსტ მხარეებად რჩება. ტექნოლოგიურ სექტორში ნაკლებად იგრძნობა ადამიანური კაპიტალის წვლილიც, ხოლო მმართველობის სფეროში კი საჭიროა უფრო მტკიცე ეთიკური ჩარჩოების შექმნა და საჯარო სექტორში შესაბამისი უნარების განვითარება. 

საქართველოსთვის ხელოვნური ინტელექტისთვის მზაობა მხოლოდ ტექნოლოგიური პროგრესის საკითხი არ არის; ეს არის სტრატეგიული აუცილებლობა. AI-ს შეუძლია გააუმჯობესოს საჯარო სერვისები, გაზარდოს მმართველობის ეფექტიანობა და შექმნას ეკონომიკური ზრდის შესაძლებლობები ისეთ სექტორებში, როგორიცაა სოფლის მეურნეობა, ჯანდაცვა და ფინანსები. საკმარისი მომზადების გარეშე, საქართველო რისკის წინაშე დგას, რომ ჩამორჩეს გლობალური ინოვაციების ტემპს, რაც კიდევ უფრო გააღრმავებს კონკურენტუნარიანობაში ჩამორჩენას. მეორეს მხრივ, AI-ის ეფექტიანმა ინტეგრაციამ შეიძლება საქართველო რეგიონალურ ლიდერად აქციოს, მოიზიდოს ინვესტიციები, შექმნას სამუშაო ადგილები და უკეთ მოაგვაროს სოციალური გამოწვევები. პოტენციალი დიდია—ხელოვნური ინტელექტის მზაობა შეიძლება განსაზღვროს საქართველოს მომავალი სწრაფად ცვალებად გლობალურ ეკონომიკაში.