რუსული საწვავის იმპორტის მკვეთრი ზრდა საქართველოში – რა ეკონომიკური გავლენები შეიძლება ჰქონდეს ამ პროცესს?

საქართველოში 2025 წლის დასაწყისში მნიშვნელოვნად გაიზარდა ნავთობის იმპორტი, რამაც 202 მილიონი დოლარი შეადგინა. საინტერესოა, რომ თანხობრივად ეს მაჩვენებელი 8%-ით, ხოლო რაოდენობრივად – 19%-ით გაიზარდა, რაც საწვავის იმპორტის დინამიური ზრდის ტენდენციაზე მიუთითებს. ეკონომიკური ანალიზის თანახმად, ძირითადი განმაპირობებელი ფაქტორი რუსეთიდან შესყიდული საწვავის მოცულობის მკვეთრი მატებაა, რომელმაც 25%-ით მოიმატა და ჯამში 112.6 მილიონ დოლარს მიაღწია.

აღსანიშნავია ისიც, რომ ბულგარეთი და რუმინეთი, რომლებიც ევროკავშირის წევრი ქვეყნებია, საქართველოს ბაზარზე მეორე და მესამე ადგილზეა იმპორტირებული ნავთობის მოცულობის მიხედვით. განსაკუთრებით შესამჩნევია ბულგარეთის პოზიციის გაძლიერება, სადაც წლიურმა ზრდამ თითქმის გაორმაგებული, 93%-ით მომატებული მაჩვენებელი აჩვენა. ამავდროულად, რუმინეთიდან იმპორტიც გაიზარდა, თუმცა ნაკლები ინტენსივობით, მხოლოდ 11%-ით.

რაც შეეხება საბერძნეთსა და თურქეთს, მათი წილი ნავთობის იმპორტში საგრძნობლად შემცირდა. საბერძნეთიდან შესყიდვები 56%-ით, თურქეთიდან კი 62%-ით შემცირდა, რაც მიუთითებს ბაზრის სტრუქტურული ცვლილებებისკენ – საქართველომ გარკვეულწილად შეცვალა მომწოდებლები და ფოკუსირება რუსეთსა და ბულგარეთზე გააკეთა.

წლის დასაწყისში ასევე აღსანიშნავია ნავთობის ექსპორტის მოცულობის მკვეთრი ზრდა საქართველოდან, რაც 16 მილიონ დოლარს მიაღწია და წინა წელთან შედარებით 52%-ით არის გაზრდილი. რაც უფრო საინტერესოა, საქართველომ ექსპორტირებული ნავთობის ყველაზე დიდი ნაწილი – 5.9 მილიონი დოლარის ღირებულების 10 ათასი ტონა – ნიდერლანდებში გაიტანა, სადაც შარშან მსგავსი ექსპორტი საერთოდ არ ფიქსირდებოდა. ეს ფაქტი კიდევ ერთხელ ადასტურებს საქართველოს ენერგეტიკული და ეკონომიკური პოლიტიკის ცვლილებებსა და ახალ საერთაშორისო ბაზრებზე გასვლის პოტენციალს.

საერთო ჯამში, რუსეთიდან ნავთობის შესყიდვების ზრდა ერთდროულად იძლევა ეკონომიკურ შესაძლებლობებსა და რისკებს. მართალია, ეს ზრდა მომხმარებელს საშუალებას აძლევს შეამციროს ენერგორესურსებზე ხარჯები, თუმცა საქართველო ეკონომიკური და პოლიტიკური თვალსაზრისით სიფრთხილეს საჭიროებს, რათა გრძელვადიან პერსპექტივაში ენერგეტიკული უსაფრთხოება არ დაზარალდეს. ამასთანავე, ევროკავშირის ბაზრებთან თანამშრომლობის ზრდა, განსაკუთრებით ბულგარეთთან და რუმინეთთან, საქართველოს საშუალებას აძლევს გააგრძელოს ენერგეტიკული ბაზრის დივერსიფიკაცია, რაც შეიძლება ქვეყნის ეკონომიკური მდგრადობისთვის დამატებითი სტაბილურობის ფაქტორად იქცეს.