თბილისის მშენებლობის ეკონომიკა: მოთხოვნა, ფასები და ახალი რეალობა

1. მთავარი შეჯამება

კვლევა მომზადებულია BTUAI-ს მიერ, უნივერსიტეტის მეცნიერების და მკვლევარების თანამონაწილეობით. კვლევაში გამოყენებულია MIT-ს მიერ შექმნილი, გენერაციული AI-ს ახალი ინსტრუმენტი ORBIT. 

მოცემული კვლევა წარმოადგენს თბილისის სამშენებლო და უძრავი ქონების ბაზრის დეტალურ ანალიზს 2024 წლის მონაცემებსა და 2025 წლის დასაწყისის ტენდენციებზე დაყრდნობით. ანალიზი მოიცავს სამშენებლო ნებართვების გაცემის, ექსპლუატაციაში მიღებული ობიექტების, უბნების მიხედვით ბინების საშუალო ფასებისა და გაყიდვების მოცულობების, ასევე სამშენებლო სექტორში არსებული ტენდენციების შესწავლას. კვლევის შედეგად გამოვლინდა სამშენებლო და გაყიდვების ტენდენციების თანხვედრის საკითხები, ყველაზე მოთხოვნადი უბნები და ბინების ზომები, ძველი და ახალი ბინების გაყიდვებისა და ფასების შედარებითი ანალიზი. ძირითადი დასკვნები მიუთითებს ბაზრის დინამიურ ხასიათზე, სადაც სხვადასხვა ფაქტორების ურთიერთქმედება მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს სექტორის განვითარებაზე.

2. შესავალი

თბილისის სამშენებლო და უძრავი ქონების სექტორები დედაქალაქის ეკონომიკის მნიშვნელოვან ნაწილს წარმოადგენს. ეს სექტორები არა მხოლოდ ქმნის სამუშაო ადგილებს და ხელს უწყობს ეკონომიკურ ზრდას, არამედ უზრუნველყოფს მოსახლეობის საცხოვრებლით და კომერციული ფართებით დაკმაყოფილებას. მოცემული კვლევის მიზანია, შეისწავლოს თბილისის სამშენებლო და უძრავი ქონების ბაზრის მდგომარეობა 2024 წელს და 2025 წლის დასაწყისში, გამოავლინოს ძირითადი ტენდენციები და მოგვაწოდოს სიღრმისეული ანალიზი ამ სფეროში მიმდინარე პროცესების შესახებ.

კვლევა ეყრდნობა 2024 და 2025 წლების უახლეს სტატისტიკურ მონაცემებსა და ბაზრის ანგარიშებს. ანალიზის ფარგლებში განხილულია თბილისის უბნების მიხედვით სამშენებლო აქტივობა, ბინების ფასები და გაყიდვების მოცულობები, ასევე სამშენებლო სექტორში არსებული ტენდენციები და მათი შესაბამისობა უძრავი ქონების გაყიდვების ტრენდებთან.

ანგარიში ასევე მოიცავს ყველაზე მოთხოვნადი უბნების, ბინების პოპულარული ფართობებისა და ოთახების რაოდენობის, და ძველი და ახალი ბინების გაყიდვებისა და ფასების შედარებით ანალიზს. ეს კვლევა განკუთვნილია უძრავი ქონების ინვესტორებისთვის, დეველოპერებისთვის, ბაზრის ანალიტიკოსებისთვის და სხვა დაინტერესებული მხარეებისთვის, რომლებსაც სურთ მიიღონ სრულყოფილი ინფორმაცია თბილისის უძრავი ქონების ბაზრის შესახებ სტრატეგიული გადაწყვეტილებების მისაღებად.

3. თბილისის სამშენებლო სექტორის მიმოხილვა (2024)

ძირითადი სტატისტიკური მონაცემების ანალიზი
2024 წლის განმავლობაში თბილისის სამშენებლო სექტორმა მნიშვნელოვანი ეკონომიკური აქტივობა გამოავლინა. სექტორის ბრუნვამ წლის განმავლობაში ზრდის ტენდენცია აჩვენა, რაც შეიძლება მიუთითებდეს პროექტების ღირებულების ან მოცულობის ზრდაზე. პირველ კვარტალში ბრუნვამ 2.6 მილიარდი ლარი შეადგინა, მეორეში – 3.2 მილიარდი, მესამეში – 4.1 მილიარდი, ხოლო მეოთხე კვარტალში წინასწარი მონაცემებით 4.4 მილიარდ ლარს მიაღწია.¹

ეს მონაცემები ადასტურებს, რომ 2024 წელს სამშენებლო სექტორი თბილისში აქტიურად ვითარდებოდა. სექტორში დასაქმებულთა რაოდენობაც წლის განმავლობაში იზრდებოდა, რაც ეკონომიკური ზრდის დადებითი მაჩვენებელია. თუ პირველ კვარტალში დასაქმებულთა რიცხვი 60,600 ადამიანს შეადგენდა, მეოთხე კვარტალში ეს მაჩვენებელი 69,700-მდე გაიზარდა.¹

დასაქმებულთა საშუალო თვიური ხელფასი ასევე მნიშვნელოვნად გაიზარდა 2024 წლის განმავლობაში, რაც შეიძლება მიუთითებდეს კვალიფიციურ კადრებზე მოთხოვნის ზრდაზე და შესაძლოა, ინფლაციურ პროცესებზეც. პირველ კვარტალში საშუალო ხელფასი 2628.6 ლარს შეადგენდა, ხოლო მეოთხე კვარტალში 3365.8 ლარს მიაღწია.¹

აღსანიშნავია, რომ 2024 წლის მეოთხე კვარტალში საქართველოს საშუალო თვიური ნომინალური ხელფასი 2217.5 ლარი იყო, ხოლო სამშენებლო სექტორში ეს მაჩვენებელი 3361.8 ლარს შეადგენდა.² ეს ფაქტი ხაზს უსვამს სამშენებლო სექტორის ეკონომიკურ მნიშვნელობას და შესაძლოა, მაღალ მოთხოვნას კვალიფიციურ სამუშაო ძალაზე.

სამშენებლო ნებართვების გაცემისა და ექსპლუატაციაში მიღებული ობიექტების სტატისტიკა
2024 წელს თბილისში სამშენებლო აქტივობის მნიშვნელოვანი ზრდა დაფიქსირდა, რაც აისახა გაცემული სამშენებლო ნებართვების რაოდენობაზე. მთლიანად საქართველოში 2024 წელს გაიცა 12,080 სამშენებლო ნებართვა, რაც 7.1 პროცენტით მეტია წინა წლის მაჩვენებელზე. ამასთან, ნებართვების 46.8 პროცენტი თბილისზე მოდის.³ 2024 წლის იანვარ-მარტში ქვეყნის მასშტაბით გაიცა 2,492 სამშენებლო ნებართვა, საიდანაც 48% დედაქალაქში აშენდება.⁴ 2024 წლის იანვარ-ივნისში საქართველოში გაიცა 5,594 ნებართვა, რაც 10.6 პროცენტით აღემატება წინა წლის ანალოგიურ პერიოდს. ამ ნებართვების 47.9 პროცენტი თბილისზე მოდის.⁵

მშენებლობისთვის განკუთვნილი ფართობების საერთო მოცულობამ საქართველოში 2024 წელს 12,040.4 ათასი კვადრატული მეტრი შეადგინა, რაც 28.4 პროცენტით მეტია 2023 წლის მაჩვენებლებზე.³ 2024 წლის იანვარ-ივნისში ეს მაჩვენებელი 5,393.5 ათას კვადრატულ მეტრს შეადგენდა, რაც 35.0 პროცენტით მეტია წინა წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით.⁵ ექსპლუატაციაში მიღებული ობიექტების რაოდენობა საქართველოში 2024 წელს 3,604-მდე გაიზარდა, რაც 13.3 პროცენტით მეტია 2023 წლის მონაცემებთან შედარებით, თუმცა მიღებული ფართობების საერთო მოცულობა 3,245.6 ათას კვადრატულ მეტრს შეადგენს, რაც 1.4 პროცენტით ნაკლებია წინა წელთან შედარებით.³ 2024 წლის იანვარ-ივნისში ექსპლუატაციაში მიღებული ობიექტების რიცხვი 1,720-მდე გაიზარდა (17.4 პროცენტით), ხოლო ფართობის მოცულობა 1,600.7 ათას კვადრატულ მეტრამდე გაიზარდა (19.7 პროცენტით).⁵

აღნიშნული მონაცემები მიუთითებს, რომ 2024 წელს თბილისში და მთლიანად საქართველოში სამშენებლო აქტივობა მნიშვნელოვნად გაიზარდა, რაც აისახა როგორც გაცემული ნებართვების, ისე ექსპლუატაციაში მიღებული ობიექტების რაოდენობაზე. განსაკუთრებით აღსანიშნავია თბილისის დომინანტური როლი სამშენებლო სექტორში.

2024 წლის სამშენებლო სექტორზე მოქმედი ფაქტორების განხილვა
2024 წელს თბილისის სამშენებლო სექტორზე მოქმედ მნიშვნელოვან ფაქტორებს შორის შეიძლება გამოვყოთ მრავალფუნქციური საცხოვრებელი კომპლექსების მშენებლობაზე გაზრდილი ყურადღება.³ ეს ტენდენცია ასახავს ურბანიზაციის პროცესს და მოსახლეობის მოთხოვნას ინტეგრირებულ საცხოვრებელ გარემოზე, სადაც საცხოვრებელი, კომერციული და რეკრეაციული სივრცეები ერთმანეთთანაა დაკავშირებული.

ასევე გაიზარდა სავაჭრო ობიექტების, სასტუმროების, სამრეწველო და სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების შენობა-ნაგებობების მშენებლობის რაოდენობა.³ ეს მიუთითებს ქვეყნის ეკონომიკის დივერსიფიცირებულ განვითარებაზე და სხვადასხვა სექტორში სამშენებლო ინვესტიციების ზრდაზე. 2024 წლის ივლისიდან ძალაში შევიდა ახალი კანონით განსაზღვრული შენობების ენერგოეფექტურობის მინიმალური მოთხოვნები.⁶ ეს ფაქტორი ხელს შეუწყობს ენერგოდამზოგავი ტექნოლოგიებისა და მასალების გამოყენებას სამშენებლო სექტორში, რაც გრძელვადიან პერსპექტივაში შეამცირებს ენერგიის მოხმარებას და კომუნალურ გადასახადებს. აღსანიშნავია სამშენებლო მასალების ფასების ზრდის ტენდენცია.⁷

2025 წლის თებერვალში საქართველოს მშენებლობის ღირებულების ინდექსი წინა წელთან შედარებით თითქმის 5%-ით გაიზარდა, რაც ძირითადად განპირობებული იყო სამშენებლო დარგში დასაქმებულთა საშუალო თვიური ნომინალური ხელფასის და სამშენებლო მასალების გაძვირებით.⁷ სამშენებლო და სარემონტო მასალების სექტორის შემოსავალმა 2018-23 წლებში საშუალოდ 12.3%-ით იმატა და 2023 წელს 5.3 მილიარდ აშშ დოლარს მიაღწია.⁸ ეს ზრდა ასახავს სამშენებლო აქტივობის გააქტიურებას და მასალებზე მოთხოვნის ზრდას.

4. ბინების ფასების ანალიზი უბნების მიხედვით (2024)

ახალაშენებული ბინების საშუალო ფასები თბილისის უბნების მიხედვით
2024 წლის პირველ კვარტალში თბილისის უბნების მიხედვით ახალაშენებული ბინების 1 კვადრატული მეტრის მედიანური ღირებულება მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდა. ყველაზე მაღალი ფასები დაფიქსირდა მთაწმინდაზე (5,987 ლარი) და ვაკეში (5,451 ლარი), რაც ამ უბნების ცენტრალური მდებარეობით, განვითარებული ინფრასტრუქტურითა და პრესტიჟით აიხსნება.

შედარებით მაღალი ფასები ასევე დაფიქსირდა საბურთალოზე (4,174 ლარი) და ჩუღურეთში (3,945 ლარი). უფრო დაბალი ფასები დაფიქსირდა გარეუბნებში, როგორებიცაა დიდუბე (3,854 ლარი), კრწანისი (3,760 ლარი), ნაძალადევი (3,739 ლარი), ისანი (3,569 ლარი), გლდანი (3,513 ლარი) და სამგორი (3,291 ლარი).⁹

2024 წლის მეორე კვარტალში ფასების გარკვეული ცვლილებები დაფიქსირდა. მთაწმინდაზე ფასი ოდნავ შემცირდა (5,737 ლარი), ისევე როგორც ვაკეში (5,247 ლარი) და საბურთალოზე (4,037 ლარი). ჩუღურეთში ფასი გაიზარდა (3,960 ლარი), ხოლო სხვა უბნებში ფასები მსგავსი იყო პირველი კვარტლის მაჩვენებლების.¹⁰ 2024 წლის მეოთხე კვარტალში კვლავ დაფიქსირდა ფასების მსგავსი განაწილება უბნების მიხედვით, რაც მიუთითებს ფასების შედარებით სტაბილურობაზე წლის ბოლოს.⁹

დეკემბერში თბილისში ბინის საშუალო გასაყიდი ფასი 1,223 აშშ დოლარი იყო კვადრატულ მეტრზე.¹¹ 2024 წლის მეორე კვარტალში ახალაშენებული ბინების ფასების ინდექსი წინა კვარტალთან შედარებით 4.8%-ით, ხოლო წინა წელთან შედარებით 14.4%-ით გაიზარდა.¹⁰ 2024 წელს მთლიანობაში უძრავი ქონების ბაზრის მოცულობა 12%-ით გაიზარდა, მაშინ როცა გაყიდული ბინების რაოდენობა მხოლოდ 2%-ით.¹²

ფასების შედარება წინა წლების მაჩვენებლებთან
2025 წლის მარტში თბილისის ფართო ცენტრში ახალაშენებული ბინების საშუალო შეწონილი გასაყიდი ფასი 2024 წლის მარტთან შედარებით 27.7%-ით გაიზარდა.¹³ ეს მნიშვნელოვანი ზრდა მიუთითებს ამ სეგმენტში ფასების სწრაფ ზრდაზე.

საცხოვრებელი უძრავი ქონების ფასების ინდექსი 2020 წელთან შედარებით 54.3%-ით არის გაზრდილი.¹⁴ ეს გრძელვადიანი პერსპექტივა აჩვენებს თბილისში საცხოვრებელი ქონების მნიშვნელოვან გაძვირებას ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში.

ფასების ცვალებადობაზე მოქმედი ფაქტორების ანალიზი უბნების მიხედვით
თბილისის უბნებში ფასების ცვალებადობაზე მოქმედი ფაქტორები მრავალფეროვანია. გარეუბნები, როგორებიცაა დიღომი, გლდანი და სამგორი, ინფრასტრუქტურის განვითარების გამო უფრო მიმზიდველი ხდება, რაც ფასების ზრდას იწვევს.¹² დიდ დიღომში პოპულარობას განაპირობებს სატრანსპორტო სისტემა და მნიშვნელოვან ობიექტებთან სიახლოვე.¹⁵ მიგრაციულმა ტალღამ ასევე მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა ფასების ზრდაზე, განსაკუთრებით ცენტრალურ უბნებში.¹² 2022 წლიდან საქართველოში გადმოსული უცხოელების რაოდენობის ზრდამ გაზარდა მოთხოვნა და ფასები. ცენტრალურ და ისტორიულ უბნებში ახალი მშენებლობების შეზღუდული მიწოდება ასევე ხელს უწყობს მაღალი ფასების შენარჩუნებას.¹²

ახალი ბინების საშუალო ფასი უბნების მიხედვით (2023 წ. vs 2024 წ.)
2023 წლის მეორე კვარტალში თბილისის უბნების მიხედვით ახალაშენებული ბინების 1 კვადრატული მეტრის მედიანური ფასები შემდეგი იყო ¹⁰: მთაწმინდა – 4,990 ლარი, ვაკე – 4,607 ლარი, საბურთალო – 3,547 ლარი, კრწანისი – 3,175 ლარი, ჩუღურეთი – 3,583 ლარი, დიდუბე – 3,200 ლარი, ნაძალადევი – 3,149 ლარი, ისანი – 3,000 ლარი, გლდანი – 2,995 ლარი, სამგორი – 2,838 ლარი.
ცხრილი 1: ახალი ბინების საშუალო ფასი უბნების მიხედვით (2023 წ. vs 2024 წ.)

*შენიშვნა: 2024 წლის მონაცემები ეყრდნობა Q4-ის მედიანურ ფასებს.[9] 2023 წლის მონაცემები ეყრდნობა Q2-ის მედიანურ ფასებს.[10]*

5. ბინების გაყიდვების მოცულობის ანალიზი უბნების მიხედვით (2024-2025)

ბინების გაყიდვების მოცულობა თბილისის სხვადასხვა უბანში 2024 წელს და 2025 წლის დასაწყისში
2024 წლის აპრილში ყველაზე მეტი ტრანზაქცია დაფიქსირდა დიდ დიღომში, საბურთალოსა და სამგორში.¹⁷ თებერვალში გაყიდვებით ლიდერობდნენ დიდი დიღომი (24%) და საბურთალო (18%).¹⁸ 2024 წელს თბილისში სულ 41,284 ბინა გაიყიდა.¹² მაისში ყველაზე მეტი ბინა დიდ დიღომში გაიყიდა (639 ერთეული).¹⁹ 2024 წლის პირველ ნახევარში მაღალი მოთხოვნა შეინიშნებოდა.²⁰ 2024 წლის მაისში გაიყიდა 3,197 ბინა.²¹ 2025 წლის თებერვალში თბილისში ბინების საერთო გაყიდვები წინა წელთან შედარებით შემცირდა.²²

2025 წლის იანვარში თბილისში 2,796 ტრანზაქცია განხორციელდა, რაც 6%-ით ჩამორჩება 2024 წლის იანვრის მაჩვენებელს.²³ 2025 წლის თებერვალში თბილისში 3,205 ბინა გაიყიდა.²⁴ 2024 წლის პირველ 5 თვეში გაყიდვების მიხედვით ლიდერობდნენ დიდი დიღომი (22%) და საბურთალო (16%).²⁵

გაყიდვების მაჩვენებლების შედარება სხვადასხვა უბანში
2024 წლის მაისში ყველაზე დაბალი გაყიდვების მოცულობა დაფიქსირდა მთაწმინდაზე, ვაშლიჯვარსა და ვაკეში.¹⁹ 2019 წლის პირველ ნახევარში გაყიდვების მიხედვით სამი ლიდერი უბანი იყო საბურთალო, დიდი დიღომი და გლდანი.²⁷ 2024 წელს სამგორში განხორციელდა 8,287 ტრანზაქცია, დიდ დიღომში – 8,207, ხოლო საბურთალოზე – 7,692.²⁸ დიდ დიღომსა და საბურთალოში მუდმივად მაღალი გაყიდვების მოცულობა მიუთითებს ამ უბნებზე დიდ მოთხოვნაზე, რაც სავარაუდოდ განპირობებულია ახალი საცხოვრებელი ფართების ხელმისაწვდომობით, განვითარებული ინფრასტრუქტურითა და შესაძლოა, უფრო ხელმისაწვდომი ფასებით ცენტრალურ უბნებთან შედარებით.

გაყიდვების მოცულობაზე მოქმედი ფაქტორების განხილვა
თბილისში გაყიდვების მოცულობაზე გავლენას ახდენს სხვადასხვა ფაქტორი, მათ შორის სეზონური ტენდენციები, ეკონომიკური გაურკვევლობა და პოლიტიკური არასტაბილურობა.²⁰ 2024 წლის მაისში ბინების გაყიდვების რაოდენობა წლიურად 7.9%-ით შემცირდა, რაც შესაძლოა გამოწვეული იყო მაისში დასვენების დღეების სიუხვით.²⁹ 2025 წლის დასაწყისში გაყიდვების შენელება ნაწილობრივ პოლიტიკურ დაძაბულობას უკავშირდება.³² 2024 წლის ოქტომბერში გაყიდვები წინასაარჩევნო გარემოს გამო შენელდა, მაგრამ ნოემბერში კვლავ გაიზარდა.³⁰ პანდემიის შემდგომ პერიოდში გაზრდილი ინტერესი კერძო სახლების მიმართ შესაძლოა აისახოს თბილისის შემოგარენის პოპულარობაზე.²⁵ 2024 წლის პირველ ნახევარში მაღალი მოთხოვნა ნაწილობრივ მიგრაციით იყო განპირობებული.²⁰

5.4. ბინების გაყიდვების მოცულობა უბნების მიხედვით (2024 წ. vs 2025 წლის დასაწყისი)
2024 წლის განმავლობაში დიდ დიღომში, საბურთალოსა და სამგორში გაყიდვების მაღალი მაჩვენებლები დაფიქსირდა. 2025 წლის დასაწყისში კი საერთო გაყიდვების მოცულობის შემცირება შეინიშნება.
ცხრილი 2: ბინების გაყიდვების მოცულობა უბნების მიხედვით (2024 წლის მაისი vs 2025 წლის იანვარი)

*შენიშვნა: 2025 წლის იანვრის უბნების მიხედვით გაყიდვების დეტალური მონაცემები ხელმისაწვდომი არ არის მოცემულ კვლევაში.*

6. სამშენებლო სექტორში არსებული ტენდენციები (2025 წლის დასაწყისი)

ახალი სამშენებლო ტექნოლოგიებისა და მასალების განხილვა
2025 წლის დასაწყისში თბილისის სამშენებლო სექტორში გამოიკვეთა ენერგოეფექტურობის მიმართულებით ახალი ტენდენციები. 2024 წლის ივლისიდან ძალაში შესული შენობების ენერგოეფექტურობის მინიმალური მოთხოვნები ⁶ სავარაუდოდ გააგრძელებს გავლენას სამშენებლო პროექტებზე, რაც გამოიწვევს ენერგოდამზოგავი მასალებისა და ტექნოლოგიების გამოყენების ზრდას. ეს შეიძლება მოიცავდეს გაუმჯობესებულ საიზოლაციო მასალებს, ენერგოეფექტურ ფანჯრებსა და ჭკვიანი სახლის სისტემებს.

სამშენებლო მასალების ფასების ცვლილების ანალიზი
2025 წლის თებერვალში საქართველოს სამშენებლო მასალების ფასები წინა წელთან შედარებით 3%-ით გაიზარდა.⁷ ეს ზრდა მიუთითებს დეველოპერებისთვის საწარმოო ხარჯების ზრდის ტენდენციაზე, რაც საბოლოოდ შეიძლება აისახოს ახალი ბინების ფასებზე. სამშენებლო მასალებზე მუდმივად მზარდი მოთხოვნა, რაც სამშენებლო სექტორის აქტიურობითაა განპირობებული, სავარაუდოდ შეინარჩუნებს ფასების ზრდის ტენდენციას.

სხვა მნიშვნელოვანი ფაქტორების განხილვა, რომლებიც გავლენას ახდენენ სექტორზე 2025 წელს
2025 წლის დასაწყისში თბილისის სამშენებლო სექტორზე მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს პოლიტიკური ვითარება.³² ქვეყანაში არსებულმა პოლიტიკურმა დაძაბულობამ გამოიწვია ბიზნესის აქტივობის შემცირება და მსხვილი პროექტების განხორციელების დროებით შეჩერება.³³ საინვესტიციო ბანკი Galt&Taggart ვარაუდობს, რომ 2025 წელს უძრავი ქონების ფასები მცირედით გაიზრდება, თუმცა ეკონომიკური ზრდის შენელების შემთხვევაში შესაძლოა ბინებზე მოთხოვნა შემცირდეს.³⁴ უცხოური ინვესტიციების შემცირებამ შესაძლოა უარყოფითად იმოქმედოს როგორც გასაქირავებელი, ისე გასაყიდი უძრავი ქონების ფასებზე.³⁴

7. სამშენებლო და გაყიდვების ტენდენციების შესაბამისობა

სამშენებლო სექტორის ტენდენციების შესაბამისობის ანალიზი თბილისში ბინების გაყიდვების ტრენდებთან
2024 წელს გაცემული სამშენებლო ნებართვების მნიშვნელოვანი ზრდა მიუთითებს ახალი ბინების მიწოდების მოსალოდნელ ზრდაზე უახლოეს მომავალში. 2025 წლის დასაწყისში გაყიდვების მოცულობის შემცირების ტენდენცია კი შესაძლოა მიუთითებდეს მოთხოვნისა და მიწოდების ბალანსის ცვლილებაზე. თუ სამშენებლო ტენდენციები გააგრძელებს ზრდას და გაყიდვების ტემპი არ გაიზრდება, შესაძლოა ბაზარზე ჭარბი მიწოდების რისკი შეიქმნას. მრავალფუნქციური საცხოვრებელი კომპლექსების მშენებლობაზე გაზრდილი აქცენტი ³ სავარაუდოდ შეესაბამება მყიდველების მოთხოვნას ინტეგრირებულ საცხოვრებელ სივრცეებზე. თუმცა, მშენებლობის ღირებულების ზრდამ ⁷ შესაძლოა შეამციროს ახალი ბინების ხელმისაწვდომობა და უარყოფითად იმოქმედოს გაყიდვებზე.

მოთხოვნისა და მიწოდების ბალანსის განხილვა
2024 წელს მაღალი მოთხოვნა შეინიშნებოდა თბილისის უძრავი ქონების ბაზარზე.²⁰ თუმცა, 2025 წლის დასაწყისში გაყიდვების შემცირების ტენდენცია ²² შესაძლოა მიუთითებდეს მოთხოვნისა და მიწოდების ბალანსის ცვლილებაზე. 2024 წელს გაცემული დიდი რაოდენობით სამშენებლო ნებართვა ³ სავარაუდოდ გაზრდის ახალი ბინების მიწოდებას, რამაც შესაძლოა გამოიწვიოს ბაზრის უფრო დაბალანსებული მდგომარეობა ან თუნდაც ჭარბი მიწოდება, თუ მოთხოვნა არ გაიზრდება იმავე ტემპით. გაყიდული ინვენტარის დონის მონიტორინგი მნიშვნელოვანი იქნება ბაზრის მომავალი ტენდენციების პროგნოზირებისთვის.

8. თბილისის ყველაზე მოთხოვნადი უბნები

საცხოვრებელი უძრავი ქონების თვალსაზრისით ყველაზე პოპულარული უბნების იდენტიფიცირება
2024 წელს თბილისში საცხოვრებელი უძრავი ქონების თვალსაზრისით ყველაზე მოთხოვნადი უბნები იყო დიდი დიღომი და საბურთალო.¹⁹ სამგორი ასევე გამოირჩევა გაყიდვების მაღალი მაჩვენებლებით.²⁸ სხვადასხვა ანგარიშებში ხშირად მოიხსენიება გლდანი და ვაკე.¹⁵ 2019 წლის პირველ ნახევარში ლიდერობდნენ საბურთალო, დიდი დიღომი და გლდანი.²⁷ 2024 წელს ყველაზე მეტი ტრანზაქცია დაფიქსირდა სამგორში (8,287), დიდ დიღომში (8,207) და საბურთალოზე (7,692).²⁸

მაღალი მოთხოვნის გამომწვევი მიზეზების ანალიზი
ამ უბნების პოპულარობა განპირობებულია რამდენიმე ფაქტორით. დიდ დიღომში მოთხოვნას განაპირობებს განვითარებული სატრანსპორტო სისტემა და მნიშვნელოვან ობიექტებთან სიახლოვე.¹⁵ სამგორის, დიდი დიღომისა და საბურთალოს პოპულარობა დაკავშირებულია ურბანული ინფრასტრუქტურის განვითარებასთან, ახალ საცხოვრებელ კომპლექსებთან და შედარებით ხელმისაწვდომ საცხოვრებელ ფასებთან.²⁸ გლდანი გამოირჩევა მარტივი განლაგებითა და სავაჭრო-საზოგადოებრივი დაწესებულებების სიმრავლით.¹⁵ ვაკე ითვლება პრესტიჟულ უბნად განვითარებული ინფრასტრუქტურითა და რეკრეაციული სივრცეებით.³⁵

9. ყველაზე გაყიდვადი ბინების ფართობი და ოთახების რაოდენობა

ყველაზე ხშირად გაყიდვადი ბინების ფართობის (კვადრატულ მეტრებში) და ოთახების რაოდენობის ანალიზი
თბილისში ყველაზე მოთხოვნადია საშუალო ზომის ბინები (51-80 კვ.მ).¹⁷ ეს განპირობებულია მათი ხელმისაწვდომობითა და გაქირავების სიმარტივით. 2019 წლის პირველ ნახევარში ყველაზე ხშირად გაიყიდა 50-დან 100 კვ.მ-მდე ფართობის ახალი ბინები.²⁷ 2020 წლის სექტემბერში შეძენილი ბინების საშუალო ფართობი 67 კვ.მ იყო.³⁹ პირველად ბაზარზე გაყიდული ბინების დაახლოებით 80% მცირე ან საშუალო ზომისაა.⁴⁰

მყიდველების პრეფერენციების შესახებ ინფორმაციის განხილვა
საშუალო ზომის ბინების პოპულარობა სავარაუდოდ განპირობებულია მათი ხელმისაწვდომობით ფართო სპექტრის მყიდველებისთვის, ასევე მათი შესაფერისობით მცირე ზომის ოჯახებისთვის და საინვესტიციო მიზნებისთვის გაქირავების პოტენციალით. დროთა განმავლობაში შესაძლებელია ამ პრეფერენციების ცვლილება დემოგრაფიული და ეკონომიკური პირობების ცვლილების შესაბამისად.

ბინების გაყიდვების განაწილება ფართობის მიხედვით (2024 წ.)
2024 წლის განმავლობაში თბილისში გაყიდული ბინების უმეტესობა 51-დან 80 კვადრატულ მეტრამდე ფართობის იყო.
ცხრილი 3: ბინების გაყიდვების განაწილება ფართობის მიხედვით (2023 წლის 10 თვე)

*შენიშვნა: მონაცემები ეყრდნობა 2023 წლის 10 თვის პირველადი ბაზრის მონაცემებს.[40] 2024 წლის სრული მონაცემები ფართობის მიხედვით ამ კვლევაში ხელმისაწვდომი არ არის.*

10. ძველი და ახალი ბინების გაყიდვებისა და ფასების შედარება

ძველი და ახალი აშენებული ბინების გაყიდვების მაჩვენებლებისა და ფასების დეტალური შედარება
2024 წლის თებერვალში ახალი ბინების გაყიდვები წლიურად გაიზარდა, ხოლო ძველი ბინების გაყიდვები შემცირდა.⁴¹ ივნისში უფრო მეტი ძველი ბინა გაიყიდა, ვიდრე ახალი.⁴² 2024 წელს ახალაშენებულ ბინებზე მოთხოვნა იზრდება, თუმცა მეორადი ბაზარი კვლავ აქტუალურია.¹⁶ 2025 წლის თებერვალში როგორც პირველად, ისე მეორად ბაზრებზე ბინების გაყიდვები შემცირდა.²² 2024 წლის თებერვალში როგორც ახალი, ისე ძველი ბინების საშუალო გასაყიდი ფასი გაიზარდა.⁴¹ ივნისში ახალი ბინების საშუალო ფასი ოდნავ შემცირდა, ხოლო ძველი ბინების გაიზარდა.⁴² 2024 წლის აპრილში ძველი ბინები უფრო ძვირი ღირდა, ვიდრე ახალი.⁴⁵

ფასების სხვაობაზე მოქმედი ფაქტორების ანალიზი
ძველი და ახალი ბინების ფასებს შორის სხვაობა განპირობებულია რამდენიმე ფაქტორით. ძველი შენობები ხშირად მდებარეობს ცენტრალურ და კარგად განვითარებულ უბნებში, რაც მათ უპირატესობას ანიჭებს. ახალ შენობებში კი, როგორც წესი, თანამედროვე კეთილმოწყობა და უკეთესი ენერგოეფექტურობაა. ძველი ბინების ღირებულებაზე ასევე მოქმედებს მათი მდგომარეობა და რემონტის საჭიროება. მყიდველების პრეფერენციები განსხვავდება ინდივიდუალური საჭიროებებისა და პრიორიტეტების მიხედვით.

ძველი და ახალი ბინების გაყიდვებისა და ფასების შედარება (2024 წ.)
2024 წელს თბილისში როგორც ძველი, ისე ახალი ბინები აქტიურად იყიდებოდა, თუმცა პერიოდულად შეინიშნებოდა ცვლილებები მოთხოვნაში. ფასები ორივე კატეგორიის ბინებზე ზრდის ტენდენციას ინარჩუნებდა, თუმცა კონკრეტული მაჩვენებლები უბნებისა და დროის მიხედვით განსხვავდებოდა.
ცხრილი 4: ძველი და ახალი ბინების გაყიდვებისა და ფასების შედარება (2024 წლის თებერვალი)

*შენიშვნა: მონაცემები ეყრდნობა 2024 წლის თებერვლის მონაცემებს.[41] ფასების დეტალური შედარება ამ მონაცემებში არ არის მოცემული.*

11. დასკვნები და რეკომენდაციები

2024 წელს თბილისის სამშენებლო და უძრავი ქონების ბაზარმა მნიშვნელოვანი ზრდა და აქტივობა გამოავლინა. გაიზარდა სამშენებლო ნებართვების გაცემა, დასაქმებულთა რაოდენობა და საშუალო ხელფასი სექტორში. ბინების ფასები უმეტეს უბნებში ზრდის ტენდენციას ინარჩუნებდა, განსაკუთრებით ცენტრალურ უბნებში. ყველაზე მოთხოვნად უბნებად კვლავ რჩება დიდი დიღომი და საბურთალო, სადაც გაყიდვების მაღალი მაჩვენებლები ფიქსირდება. მყიდველების უპირატესობა საშუალო ზომის ბინებზე ნარჩუნდება. 2025 წლის დასაწყისში ბაზარზე გარკვეული შენელება შეინიშნება, რაც შესაძლოა პოლიტიკურ და ეკონომიკურ ფაქტორებთან იყოს დაკავშირებული. სამშენებლო მასალების ფასების ზრდა და ენერგოეფექტურობის ახალი მოთხოვნები მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს სექტორის განვითარებაზე.

რეკომენდაციები:

• ინვესტორებისთვის: ყურადღება მიაქციონ გარეუბნების განვითარების ტენდენციებს, სადაც ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესება და ახალი პროექტები ფასების ზრდის პოტენციალს ქმნის. ასევე გაითვალისწინონ საშუალო ზომის ბინებზე არსებული მაღალი მოთხოვნა.
• დეველოპერებისთვის: გააგრძელონ მრავალფუნქციური საცხოვრებელი კომპლექსების მშენებლობა, რაც შეესაბამება მყიდველების თანამედროვე მოთხოვნებს. გაითვალისწინონ ენერგოეფექტურობის ახალი სტანდარტები და შეისწავლონ სამშენებლო მასალების ფასების ცვლილების ტენდენციები პროექტების დაგეგმვისას.

მოცემული ანალიზი ეფუძნება ხელმისაწვდომ საჯარო მონაცემებს და შეიძლება შეიცავდეს შეზღუდვებს, რომლებიც დაკავშირებულია მონაცემთა სისრულესა და სიზუსტესთან. სამომავლოდ სასურველია უფრო დეტალური კვლევების ჩატარება თითოეული განხილული ასპექტის სიღრმისეული შესწავლისთვის.

Works cited

1. მშენებლობა – საქართველოს …, accessed April 18, 2025, https://www.geostat.ge/ka/modules/categories/80/mshenebloba
2. საქართველოში საშუალო ხელფასმა 2217 ლარს მიაღწია – საქსტატი – BM.GE, accessed April 18, 2025, https://bm.ge/news/saqartveloshi-sashualo-khelfasma-2217-lars-miaghtsia-saqstati
3. საქართველოს მშენებლობის სექტორის 2024 წლის სტატისტიკა და გამოწვევები – BTU AI, accessed April 18, 2025, https://btuai.ge/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%A1-%E1%83%9B%E1%83%A8%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1/
4. 2024 წელს ასობით ახალი შენობის აშენება იგეგმება, ქაოტური მშენებლობა ქვეყნის მასშტაბით პიკს აღწევს – სამშენებლო სექტორში თბილისი ლიდერობს | Kalaki.ge, accessed April 18, 2025, https://kalaki.ge/asobit-akhali-shenoba-asheneba/
5. საქსტატი – იანვარ-ივნისში საქართველოში გაცემული სამშენებლო ნებართვების რაოდენობა გაიზარდა – 1TV, accessed April 18, 2025, https://1tv.ge/news/saqstati-ianvar-ivnisshi-saqartveloshi-gacemuli-samsheneblo-nebartvebis-raodenoba-gaizarda/
6. სამშენებლო მასალების სექტორის კვლევა, accessed April 18, 2025, https://nbg.gov.ge/fm/%E1%83%9E%E1%83%A3%E1%83%91%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98/%E1%83%9E%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%96%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%96%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%99%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98/construction-materials-sector-geo.pdf?v=msn30
7. საქართველოში მშენებლობა გაძვირდა – Palitra News, accessed April 18, 2025, https://palitranews.ge/video/257515-sakartveloshi-mshenebloba-gazvirda/
8. სამშენებლო–სარემონტო მასალების სექტორის შემოსავალმა $5,3 მლრდ–ს მიაღწია, accessed April 18, 2025, https://www.gbc.ge/news/economics/samsheneblo-saremonto-masalebis-seqtoris-shemosavalma-53-mlrd-s-miaghtsia
9. საქსტატი – თბილისში უძრავი ქონების ფასი გაიზარდა – 1TV, accessed April 18, 2025, https://1tv.ge/news/saqstati-tbilisshi-udzravi-qonebis-fasi-gaizarda-2/
10. თბილისში უძრავი ქონების ფასები 14.9%-ით გაიზარდა – ფასები უბნების მიხედვით, accessed April 18, 2025, https://bp.ge/news/ekonomika/tbilisshi-udzravi-qonebis-fasebi-149-it-gaizarda-fasebi-ubnebis-mikhedvit
11. როგორ შეიცვალა ფასები უძრავი ქონების ბაზარზე – 2025 წლის მოლოდინები – SS.GE, accessed April 18, 2025, https://ss.ge/ru/%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%B3/946
12. თბილისის უძრავი ქონების ბაზარი – ფასების ანატომია და ახალი რეალობა – BTU AI, accessed April 18, 2025, https://btuai.ge/%E1%83%97%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%A1-%E1%83%A3%E1%83%AB%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%98-%E1%83%A5%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1/
13. GE – by Colliers, accessed April 18, 2025, https://recov.ge/
14. თბილისში კერძო სახლები ბინებზე მეტად გაძვირდა – 2024 წლის უძრავი ქონების ფასების ინდექსის ცვლილებები | შენი თბილისი – SheniTbilisi.ge, accessed April 18, 2025, https://shenitbilisi.ge/%E1%83%97%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A8%E1%83%98-%E1%83%99%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%AB%E1%83%9D-%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%AE%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98-%E1%83%91/
15. თბილისის მოთხოვნადი უბნები, სადაც ბინის შეძენაზე უნდა იფიქრო – ალფა სახლი, accessed April 18, 2025, https://alphahome.ge/ka/siaxleebi/256-demanding-districts-of-tbilisi-where-you-should-think-about-buying-an-apartment
16. როგორი იყო 2024 წელი ქართული უძრავი ქონების სექტორისთვის? – Beam.ge, accessed April 18, 2025, https://beam.ge/ka/siaxleebi/52-what-was-2024-like-for-the-georgian-real-estate-sector
17. თბილისის საცხოვრებელი უძრავი ქონება – Galt & Taggart, accessed April 18, 2025, https://api.galtandtaggart.com/sites/default/files/2024-05/report/tbilisi-residential-real-estate_geo_-april-2024.pdf
18. Tbilisi Residential Market – TBC Capital, accessed April 18, 2025, https://tbccapital.ge/static/file/202403274352-tbilisi-residential-market-monthly-watch-february-2024-geo.pdf
19. სად არის უძრავი ქონება უფრო მოთხოვნადი? -თბილისის 3 უბანი, სადაც ყველაზე მეტი და ნაკლები ბინა იყიდება – BPN.GE, accessed April 18, 2025, https://www.bpn.ge/article/126476-sad-aris-uzravi-koneba-upro-motxovnadi-tbilisis-3-ubani-sadac-qvelaze-meti-da-naklebi-bina-iqideba/
20. რა ცვლილებებს უნდა ველოდოთ თბილისის საცხოვრებელი უძრავი ქონების ბაზარზე 2024 წლის IV კვარტალში, accessed April 18, 2025, https://ss.ge/ka/blog/-891
21. სად არის უძრავი ქონება უფრო მოთხოვნადი? -თბილისის 3 უბანი, სადაც ყველაზე მეტი და ნაკლები ბინა იყიდება – რეზონანსი, accessed April 18, 2025, http://www.resonancedaily.com/index.php?id_rub=4&id_artc=207339
22. თბილისის უძრავი ქონების ბაზარი …, accessed April 18, 2025, https://btuai.ge/%E1%83%97%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%A1-%E1%83%A3%E1%83%AB%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%98-%E1%83%A5%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1-4/
23. ბინების ფასები უბნების მიხედვით – როგორ შეიცვალა ძველი და ახალი აშენებული ბინების ყიდვა-გაყიდვის პროცესი – shin.ge, accessed April 18, 2025, https://shin.ge/index.php/mozaika/6264-binebis-pasebi-ubnebis-mikhedvit-rogor-sheitsvala-dzveli-da-akhali-ashenebuli-binebis-kidva-gakidvis-protsesi
24. თბილისში საცხოვრებელი ბინების გაყიდვები შემცირდა – როგორია ფასი ძველ და ახალ პროექტებში | BPN, accessed April 18, 2025, https://www.bpn.ge/article/137046-tbilisshi-sacxovrebeli-binebis-gaqidvebi-shemcirda-rogoria-pasi-zvel-da-axal-proektebshi/
25. რა ცვლილებებს უნდა ველოდოთ თბილისის საცხოვრებელი უძრავი ქონების ბაზარზე 2024 წლის IV კვარტალში – SS.GE, accessed April 18, 2025, https://ss.ge/ru/%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%B3/-891
26. სად არის უძრავი ქონება უფრო მოთხოვნადი? -თბილისის 3 უბანი, სადაც ყველაზე მეტი და ნაკლები ბინა იყიდება – Allnews.Ge, accessed April 18, 2025, https://www.allnews.ge/ekonomika/175052-sad-aris-uzravi-koneba-upro-motxovnadi-tbilisis-3-ubani-sadac-qvelaze-meti-da-naklebi-bina-iqideba/
27. უძრავი ქონების სექტორის კვლევა, 2019 წლის პირველი ნახევარი – Livo.ge, accessed April 18, 2025, https://livo.ge/blog/udzravi-konebis-sektoris-kvleva-2019-tslis-pirveli-nakhevari
28. თბილისის უძრავი ქონების ბაზრის დინამიკა და სტრატეგიული პროგნოზები – BTU AI, accessed April 18, 2025, https://btuai.ge/%E1%83%97%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%A1-%E1%83%A3%E1%83%AB%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%98-%E1%83%A5%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1-2/
29. თბილისში ბინების გაყიდვების რაოდენობა წლიურად 7.9%-ით შემცირდა – GBC.GE, accessed April 18, 2025, https://www.gbc.ge/news/economics/tbilisshi-binebis-gayidvebis-raodenoba-tsliurad-79-it-shemtsirda
30. რადენი ბინა გაიყიდა თბილისში 2024 წელს და რომელი უბანი იყო ყველაზე მოთხოვნადი? – businesstime, accessed April 18, 2025, https://businesstime.ge/ekonomika/radeni-bina-gaiqida-tbilisshi-2024-tsels-da-romeli-ubani-iqo-qvelaze-motkhovnadi
31. როგორ შეიცვალა ფასები უძრავი ქონების ბაზარზე – 2025 წლის მოლოდინები – SS.GE, accessed April 18, 2025, https://ss.ge/ka/blog/-946?fbclid=IwY2xjawISuDhleHRuA2FlbQIxMAABHd2H7G3dQGMdUCopPV6OabWXai7ObuH52y1i5MDqNGtQPa60IS2eswF9Iw_aem_NTXLdpo0tWGs5buw1HitUg
32. „რა დროს ბინის ყიდვაა“? – როგორ შეცვალა უძრავი ქონების ბაზარი პოლიტიკურმა კრიზისმა – რადიო თავისუფლება, accessed April 18, 2025, https://www.radiotavisupleba.ge/a/%E1%83%A3%E1%83%AB%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%98-%E1%83%A5%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1-%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%96%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98-%E1%83%93%E1%83%90-%E1%83%9E%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98-%E1%83%99%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%96%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%98/33242087.html
33. 2025 წელი უძრავი ქონების ბაზრისთვის …, accessed April 18, 2025, https://www.commersant.ge/news/economic/2025-tseli-udzravi-qonebis-bazristvis-arasakharbielod-daitsyo
34. რა მოლოდინებია უძრავი ქონების …, accessed April 18, 2025, https://www.bpn.ge/article/136163-ra-molodinebia-uzravi-konebis-bazarze-2025-cels/
35. ბინები თბილისში – ყველაზე მოთხოვნადი უბნები – რადიო ფორტუნა / Fortuna.ge, accessed April 18, 2025, https://fortuna.ge/binebi-tbilisshi-yvelaze-motkhovnadi-ubnebi/
36. თბილისის 3 ყველაზე მოთხოვნადი უბანი: სად ყიდულობენ და ქირაობენ სახლებს დედაქალაქში | Ambebi.GE, accessed April 18, 2025, https://www.ambebi.ge/article/126285-tbilisis-3-qvelaze-motxovnadi-ubani-sad-qiduloben-da-kiraoben-saxlebs-dedakalakshi/
37. თბილისის უძრავი ქონების ბაზრის ჩემპიონი უბნები, accessed April 18, 2025, https://alphahome.ge/ka/siaxleebi/279-tbilisis-udzravi-qonebis-bazris-chempioni-ubnebi?
38. 2024 წლის 11 თვეში, თბილისში $2,8 მილიარდის ბინები გაიყიდა – Galt&Taggart-ის ანალიზი | შენი თბილისი – SheniTbilisi, accessed April 18, 2025, https://shenitbilisi.ge/2024-%E1%83%AC%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1-11-%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%A8%E1%83%98-%E1%83%97%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A8%E1%83%98-28-%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%9A/
39. საცხოვრებელი უძრავი ქონების კვლევა თბილისში – 9 თვის ანალიზი – Livo.ge, accessed April 18, 2025, https://livo.ge/blog/satskhovrebeli-udzravi-konebis-kvleva-tbilisshiE4
40. com, accessed April 18, 2025, https://galtandtaggart.com/files/galt/tbilisi-residential-real-estate-market-overview_geo.pdf
41. თბილისის საცხოვრებელი უძრავი ქონება – Galt & Taggart, accessed April 18, 2025, https://galtandtaggart.com/files/galt/tbilisi-residential-real-estate_geo_-february-2024_0-1.pdf
42. როგორია ძველი და ახალი ბინების ფასი თბილისში? – Ambebi.GE, accessed April 18, 2025, https://www.ambebi.ge/article/313579-rogoria-zveli-da-axali-binebis-pasi-tbilisshi/
43. როგორ შეიცვალა ძველი/ახალი ბინების ფასი თბილისში – BPN, accessed April 18, 2025, https://www.bpn.ge/article/126785-rogor-sheicvala-zveliaxali-binebis-pasi-tbilisshi/
44. როგორია ძველი და ახალი ბინების ფასი თბილისში – BPN, accessed April 18, 2025, https://www.bpn.ge/article/128222-rogoria-zveli-da-axali-binebis-pasi-tbilisshi/
45. როგორ შეიცვალა ძველი და ახალი ბინების ფასი თბილისში – tbccapital-ის კვლევის თანახმად დედაქალაქში ძველი საცხოვრებლები ახალზე ძვირად გაიყიდა | Kalaki.ge, accessed April 18, 2025, https://kalaki.ge/ra-girs-binebi-tbilisshi/